Доктор Рамазанов

Біз Ерлан Рамазанов қыз­мет ететін облыс орталы­ғындағы балалар ауруханасына келдік. Келген беттен ауру­хананың тынымсыз тір­шілігіне куә болдық: хирургия бөлімшесіне жедел жәрдем арқылы жеткізіліп жатқан балалар, сабырсызданған ата-ана, көмек көрсетуге асыққан медбикелер.

«Доктор Рамазанов сізді күтіп отыр, кіріңіз», деген дауыс естілді бір кезде. Жы­лы­ұшырай қарсы ал­ған дәрігер: «Өзіңіз байқа­ған­дай, аурухананың бірінші қабатындағы емханада күн­делікті түс кезінде бір сағат­тай дәрігерлік қабылдау өт­кіземін. Жаңа туған нәрес­теден 18 жасқа дейінгі жас­өспірімдерге ота жасаймын», деді.

Басты мақсат – жаңа туған сәбилерге медициналық кө­мек көрсетуді халықаралық стан­дарттарға сай жетілдіру. Туа біткен даму кемшілігімен дүниеге келген сәбилерге жедел хирургиялық ота жасау арқылы ғана олардың шетінеу көрсеткіші төмендейді. Осы бағытта аянбай еңбек етіп жүрген кейіпкеріміз Ерлан Амангелдіұлы осы күнге дейін 2 мыңға жуық сәбиге ота жасаған екен.

– Ең қиыны – 600-700 грамдық сәбилерге жасалатын ота. Әрбір осындай­ салмақпен шала туған нәрес­телерге жасалған оталар есімде сақталып қалады. Ең кішкентай пациентім – 500 грамдық сәбидің ішегіне жасалған ота сәтті өтті. Сенің көз алдыңда – өмір мен өлім. Өте ауыр, ұзақтығы 12 сағатқа созылған ота да жасадық. Сәби­дің денсаулығын сақтау, аман алып қалу, алдағы бүкіл ғұмыры – сенің қолыңда, – дейді хирург-неонатолог.

Баланың туғанына дейін табиғат бермегенді, дәрігер­лер береді деген сөз. Өйткені жаңа туған нәресте 500 грамм дене салмағымен өз бетінше демала алмайды, өкпесі жетілмеген. Дәрігерлер мен медбикелер бірнеше ай бойы балаға күтім көрсетеді. Ас қорыту ағзалары жетілмей, ана сүтін қабылдай алмаса, онда керекті қоректі тамыры арқылы дәрі тамызғыштан алады. Міне, осындайда хирург-неонатологтермен бірге медбикелердің сәби­лердің өмірін сақтап қалу­дағы күн­діз-түнгі қызмет­терінің қан­дай екенін түсінесіз. Тіпті 500 грамм салмақпен туған нәрестенің тамырына дәрі тамызғыш қою немесе қан алуын елес­тетіп көріңізші?!

– Кейін әлгі 500, 600 грам­­дық сәбилердің қалай өсіп келе жатқан суреттерін алып, ата-аналары бізге келіп тұрады. Аналардың бақытты, қуанышты түрлерін көріп, кішкентайға өмір сыйладық деп біз де қуанып қаламыз, – дейді Ерлан Амангелдіұлы.

Бұған дейін босанатын аналар үшін гинеколог пен аку­шер жақсы таныс болса, енді неонатолог дәрігер де ана мен бала жанынан табы­лады. Өйткені қазіргі уа­қыт­та медицинаға неонатология саласы, неонатолог-дәрігер, неонатолог-хирург сияқты ұғымдар қосылды. Жалпы, «Неонатология» тер­мині грекше «жаңа туған» де­генді білдіреді екен. Яғни неонатолог-дәрігер жа­ңа туған бала дамуындағы ауыт­қуларды қарап, анық­тайды. Оның міндетіне нә­рестенің барлық мүшесін және жүйке жүйесін тексеру кіреді. Кейбір ауыр жағ­дайларда босанатын әйел­дерге көмек көрсетуге арнал­ған мамандандырылған перзентханаларда неонатологтер туу кезінде қа­тысуы да мүмкін. Ал енді нео­на­тологияның педиатриядан аздаған ерекшелігі бар де­месеңіз, екеуінде де па­циент – нәресте. Перзентханада бол­ған кезде неонатологтер қарап, үйге шыққан соң педиа­трларға табысталады.

Ерлан Амангелдіұлының айтуынша, іштен шыққан бойда ауру болып туатын балалар аз емес. Сәби сүйгісі келетін ата-ана денсаулықтарына дұ­рыс қарауы керек. Дәрігерлер ананың жүктілік кезінен бас­тап түрлі аурудың алдын алады. Ананың денсаулық жағдайын бақылауда ұстай­мыз. Екінші себеп, тұрмыстық жағдайы да әсер етеді. Жақ­­сылап күтініп, дұрыс тамақ­тану да өте қажет.

Бүгінде жаңа туған нәрес­телерді емдейтін неонатологтер, қарқынды реанимация қыз­метін көрсететін анес­тезиологтер, педиатрлар жетіс­пей жатыр. Жаңа туған ба­ланы қарайтын медицина бөлімі неонатология деп аталып, бұл термин – жаңа туған бала, ал перинатология құрсақта жатқан бала дегенді білдіреді. Өкінішке қарай, елі­мізде неонатологтер де, перинатологтер де аз.

– Қай отаға болмасын үлкен дайындық керек. Өйткені балалар кез келген операцияны ауыр қабылдайды. Тіліктің өзі ағзаға ауыр тиеді Ота жасау барысында түрлі жағдай болуы мүмкін. Күтпеген жағдайға дайын болу үшін медициналық кітаптарды ақтарып, қарап, оқып-біліп отаға кіру – міндет. Шетелде тәжірибе – осындай. Өйткені диагноздың атауы бір бол­ғанымен, ол әр баланың ағзасында әрқалай, – деді дәрігер.

Осылай сөзін сабақтаған Ерлан Амангелдіұлы Тель-Авив, Минск қалаларында, еліміздің орталық клиникаларында біліктілікті арттыру курстарынан өткен екен. Иә, балалар хирургі болу – биік мәртебе. Жаңа туған сәбиге отау жасау – ерлікпен тең. Ерланның әріптестері Юрий Саяпин, Совет Смаи­лов, Ерлан Төлеубеков, Мұ­хит Ақшолақов, Ринат Темір­болатов, Сергей Акопов, Өмір­зақ Хайыргелдин, Танат Зияда, Жандос Мусин, Әсем Дәуле­това сияқты дәрігерлер үшін жаңа туған сәбиге жасал­ған әрбір сәтті аяқталған ота – бақыт, жеңіс, көзге жас алатын қуанышты сәттер.

Біздің кейіпкеріміз, әріп­тес­тері мен пациенттері «Доктор Рамазанов» деп атап кеткен Ерлан Амангелдіұлы Шығыс Қазақстан облысында туған. Семей Медицина ака­демиясының педиатриялық факультетін бітірген соң Пав­л­одар облыстық балалар ауру­ханасында интернатурадан өтіп, хирург болып қызметке қабылданады.

Өңірде 2000 жылдары жаңа туған балалардың арасындағы өлім-жітім көп болса, бүгінгі таңда туа біткен ақауы бар сәбилердің 90 пайызының өмірін сақтауға мүмкіндік бар. Осындай мүмкіндік жасаған еліміздің үздік нео­­­на­толог-хирургі Ерлан Ра­мазанов «Қазақстанның 100 жаңа есімі» жобасының жеңімпазы атанды.

– Нағыз хирург жасаған оталарын есептемейді. Біз күн-түн демей кез келген уа­қыт­­та ми мен жүректен басқа баланың дене мүшесіне ота жасауға дайын болуымыз керек. Неонаталдық хирургияны таңдағаным, сәбилердің ден­саулығын сақтау – өмір­­­дегі басты мақсатым. Ин­нова­циялық технологияларды меңгеріп, әлемдегі үз­дік мамандармен тәжірибе алмастық, – дейді.

Балалар ауруханасының бас дәрігері Ардақ Күзековтің айтуынша, 2004 жылдан бері жас маман ретінде қызметін бастаған Ерлан Рамазанов неонаталдық хирургия бағы­­тында алдына қойған мақсатын орындады. Қазір ауруханада 100-ге жуық білікті дәрігер мен 300-ден аса медбике қызмет етуде. Соңғы үш жылда тағы да 20 жас маманмен толықты. Жас мамандардың қатарында «Доктор Рамазановтың» да шәкірттері бар.

Ерлан Амангелдіұлы – әріптестері арасында сыйлы, үлгі боларлық азамат. Шаңырағында үш баланың әкесі атанған бақытты жан.

– Өміріміз күні-түні ауру­ханада өтеді, әрине жұ­мыстан соң отбасыма, үй­ге асығамын. Әрбір ауыр ота жасалған соң баласын қолына алған ата-ананың қуанышын көріп, алғысын алған бір бақыт. Бала­лардың ауырмағанын тілеймін қа­шанда. Олар еліміздің бола­шағы, Отанымыз тыныш, бар­лық сала дами берсін, – дейді Е.Рамазанов.

Павлодар облысы