Құрлық әскерінің қауқары қандай?

Сирия, Ливия, Ирак секілді әлемнің шиеленіске толы нүктелерінде соғыс қимылдары танктің құрлықтағы жа­уын­­герлік әрекеттерді орындаудағы ма­ңызын анық аңғартты. Жалпы, мұндай темір сауытты ұрыс көліктері сонау Екінші дүниежүзілік соғыста нацистік Германияны жеңуде ма­ңызды рөл атқарғаны белгілі. Содан кейін шығар, соғыс жеңімпаздары Т-34 туралы әлі күнге ауызының суы құрып әң­гімелейді.

Кейінгі жылдары дрон секілді заманауи қару түрлері күрт дамыды. Соған қарамастан, танкілер құрлықтағы әск­ери іс-қимыл жүргізуде маңызын жоғалт­қан жоқ. Әскери қақтығыс кезінде танк арқылы жоғары маневрлікке қол жет­кі­зіліп, алыстан снарядтық оқ ату мүм­кіндігі туады.

Қазіргі таңда дамыған елдерде танк­тер құрлық әскерлерінің жалпы жүйе­сінде үлесі айтарлықтай көп. Көптеген жаңа қару-жарақ түрлерінің, оның ішінде ұшқышсыз ұшу аппараттарының көбеюіне қарамастан, танктер әлем елдері армияларының негізгі жауынгерлік құрамдас бөлігі саналады. Олардың бас­­ты артықшылығы – қауіпсіздік пен жауын­герлік күш.

Қазақстан Қарулы Күштерінде танк бөлімдері мен бөлімшелері еліміздің әр­түрлі өңірлерінде орналасқан және үнемі жауынгерлік әзірлікте. Мәселен, биыл Қарулы Күштер құрамындағы танк бөлімшелері жауынгерлік даярлық жос­парына сәйкес 30 мәрте далалық жо­рыққа шықты. Осы даярлық кезінде ша­­мамен 2500-ден астам оқ атылыпты.

Даярлық барысында танк зеңбірегінен штаттық артиллериялық снарядпен оқ атуға ерекше назар аударылды. Сондай-ақ танк экипаждарды қарсыластың шартты әскери күшіне және әуе нысандарына танк зеңбіректерінен оқ жаудырып, атыс жүргізу тәсілдерін пысықтады.

Тағы бір айта кетерлігі, биылғы «Ал­даспан-2020» жедел-тактикалық коман­далық-штабтық оқу-жаттығуы барысында қазақстандық танкшілер жаңа тәсілдерді үйреніп, шеберліктерін шың­дады. Сонымен қатар «Танк каруселі» ұрыс жүргізу әдісін пысықтады. Аталған әдісте үш жауынгерлік машина кезек-кезек, карусель қағидаты бойынша қозғала отырып, үздіксіз оқ атады. Осылайша, қар­сыласқа оқ жоғары қарқынмен, тоқ­тау­сыз негізде жүзеге асырылады.

Биыл біздің танкшілер «Танк биатлоны» сайысына қатысып, шеберліктерін шыңдап қайтты. Мәскеу маңындағы «Алабино» полигонында өткен додада еліміздің командасы жартылай финалға дейін жетіп, оның қорытындысы бойын­ша екінші айналымда жарыс қожайын­дарынан кейін уақыт бойынша екінші болып, Өзбекстан мен Қырғызстан елінен келген қарсыластарынан озып шықты.

Осылайша, тоғызыншы территория­ның оғландары әскери додада жоғары нәтиже көрсетті. Танк биатлонына қа­ты­сушылардың даярлық деңгейі, бәсе­келестігі жылдан жылға артып келеді. Біздің танкшілер тартысты күресте 16 қатысушы ел арасында бесінші орынды иеленді. Олар қысылтаяң жағдайларда өздерінің берік мінез, мақсатқа жетудегі табандылық, жеңіске деген ерік-жігер сынды қасиеттерін көрсете білді.

Құрлық әскеріндегі маңызды бөлім­нің тағы бірі – зымыран әскерлері мен арти­ллеристері. Таяуда, 19 қарашада бұл құрам кәсіби мерекесін атап өткенін айта кеткен жөн.

Жалпы, Қазақстандағы зымыран әскерлері құрамы Кеңес Одағы қару­лы күштеріндегі Орта Азия әскери окру­гінің зымыран әскерлері мен артиллерия штабының базасында құрылды. Құ­рам­ның қалыптасуы мен дамуына генерал-майор Лұт Әлшекенов пен Руслан Шпекбаев, полковник Михаил Шлейко, Дәурен Есхожин, Николай Мисюра, Виктор Кашоид және Ғиниятқали Шалабаевтар елеулі үлес қосты.

Еліміздің Зымыран әскерлері мен артил­лериясының құрамында тактика­лық зымырандардың құрамалары, гауби­цалық, зеңбіректік, реактивті және тан­кіге қарсы қолданылатын артиллерия, артиллериялық барлау, мина атқыш және танкіге қарсы бөлімшелер бар. Әскер­лер «Василек», «Сани», «Поднос» және «Дева» минометтері, өздігінен жүретін «Гвоздика» және «Акация» артиллериялық қондырғылары, сүй­ретілетін «МСТА-Б», «Гиацинт» қа­ру­лары, Д-20 және Д-30 гаубицалары, «Град», «Град-1», «Прима», «Ураган» және «Смерч» дүркіндетіп ату­дың реактивті жүйелері, «Точка-У» так­тикалық кешендері, «Рапира» зеңбі­рек­тері және «Штурм-С» танкке қарсы зы­мыран кешендерімен жарақталған. Жоғары қуатты 240 мм өздігінен жүретін «Тюльпан» минометтері бар. 

Артиллерияны оптикалық және радио­лока­циялық барлау, топогео­де­зия­лық, метеорологиялық және бал­лис­тикалық қамтамасыз ету құ­ралдарымен қайта жарақтандыру бойынша жоспарлы жұмыс жүргізіліп келеді. Жауынгерлік қол­данудың жаңа тәсілдері мен атыс­ты басқарудың авто­маттандырылған жүйе­лерін енгізу та­быс­ты жүргізіліп жатыр.

Зымыран мен артиллерия мамандары оқу-жаттығу барысында тәжірибелік дағ­дыларын және машықтарын пысық­тайды. Мәселен, биылғы қыркүйек айында өткен «Алдаспан» жедел-тактикалық командалық-штабтық оқу-жаттығуына «Оңтүстік» өңірлік қолбасшылығының жал­пы әскери құрамаларының артил­лериялық бөлімшелері жұмылдырылды. Төрт жыл бойы Армия халықаралық ойын­дарындағы, «Артиллериялық оқ ату шебері» сайысында қазақстандық әскери қызметшілер бірінші орынды иеленді.

Қарулы күштердегі Құрлық әскер­лерінің Әскери институтында 1993 жыл­дан бастап жыл сайын 60 артиллерист офицер даярлайтын артиллерия кафедрасы жұмыс істейді. Тұңғыш Президент – Елбасы атындағы Ұлттық қор­ғаныс университетінің базасында 2014 жылы Зымыран әскерлері мен артил­лерия кафедрасы құрылды. Онда терең теориялық және тәжірибелік білімі бар мамандар сабақ береді. Санкт-Петер­бург қаласындағы Михайлов әс­кери ар­тил­лериялық академиясында осы саланың мамандарын даярлайды. Жыл сайын зымыран және артиллериялық әскер қатарын Қарағанды және Алматы политехникалық университеттерінің әске­ри кафедралар түлектері толықты­рады.