Өткеннің қасіреті жүректен өшпесі анық. Азаттық үшін арпалысқа түскен ұлы тұлғалардың ерлігі ұрпақ жадынан алыстамайды. Оған дәлел, Ұлттық музейде өткен «Саяси қуғын-сүргін құрбандары және олардың музейлік құндылықтары» атты онлайн-дөңгелек үстел мәслихаты.
Іс-шараның мақсаты – Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» атты мақаласында көрсетілген міндеттерді жүзеге асыру аясында, ХХ ғасырдың 1-ші жартысындағы саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу, олардың еліміздің әр қаласындағы музейлерде сақталған құнды заттарын насихаттауға атсалысу.
Қазіргі уақытта еліміздің 20-дан астам музейінде саяси қуғын-сүргін құрбандарының жеке заттары сақталынғандығы белгілі. Олардың қатарында Алматы облысының Жаңалық елді мекеніндегі «Саяси қуғын-сүргін құрбандары» музейін, Нұр-Сұлтан қаласындағы «С.Сейфуллин музейін», Шымкент қаласындағы «Саяси қуғын-сүргін музейін», «М.Тынышпаев атындағы Алматы облыстық тарихи-өлкетану музейін», Жамбыл облысындағы «Т.Рысқұлов аудандық тарихи-өлкетану музейін», Солтүстік Қазақстан облысындағы «М.Жұмабаевтың музейін», Қостанай облысындағы «А.Байтұрсынов пен М.Дулатовтың әдеби музейін» және т.б. атауға болады.
Дөңгелек үстел жұмысына тарихшы Мәмбет Қойгелдиев, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университетінің «Қазақстанның жаңа және қазіргі тарихы» кафедраның профессоры Ғарифолла Әнес, «Арыс» қорының президенті Ерлан Сайлаубай, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті жанындағы «Ел тарихы» ғылыми-зерттеу орталығының директоры Гүлмират Серікбаева қатысып, Алаш арыстары жөнінде өз ойларын ортаға салды.
Мәселен, Ғарифолла Әнес қуғын-сүргін құрбандарын түгендеу, олардың нақты санын анықтау мақсатында арнайы онлайн-портал ашу қажеттілігін атап өтті.
Сондай-ақ жиынға қатысушылар, Ресей, Өзбекстан және т.б. елдерде сақталған Алаш қайраткерлерінің жеке заттарын елге қайтару, Нұр-Сұлтан қаласы әкімдігіне қарасты «Саяси қуғын-сүргін және тоталитаризм құрбандарының «АЛЖИР» мемориалды-музейі кешеніне» республикалық мәртебе беру жөнінде ұсыныс айтылды.
Жиын соңында Ұлттық музей директорының ғылыми жұмыстар жөніндегі орынбасары Назгүл Кадримбетова, алдағы уақытта саяси қуғын-сүргін құрбандарын есте қалдыру мақсатында «Қазақстан музейлері қорларындағы қазақ халқының танымал тұлғаларының бірегей заттары» каталогын шығару, «Қазақтың танымал тарихи тұлғаларының жәдігерлері» көрмесін өңірлік музейлермен бірлесе ұйымдастыру жоспарлануда екенін жеткізді.
Айта кетейік, онлайн-дөңгелек үстел ZOOM бейнеконференция байланысы арқылы өткізілді.