Отандық кәсіпкерлерді қолдаудың II форумы

2018 жылдан бастап қор ұзақ мерзімді оффтейк-келісім­шарттар жасай отырып, Қазақстанда баламасы жоқ жаңа өндірістер құруды ынта­ландыратын импортты алмас­тыру бағдарламасын іске асырып келеді. Бұл ретте отандық кәсіпкерлерге елі­міз­де өндірісті жолға қою ұсы­ныл­са, қор өз тарапынан оларды орта мерзімді перспективада сатып алуға кепілдік береді.

Жиында сөз алған қор төрағасы Ахметжан Есімов пандемия кезінде отандық өндірушілерді қолдау және сатып алу жүйесін жетілдіру бойынша қор қабылдаған шаралардың тиімділігін атап өт­ті. «Пандемияға дейін өт­кен жылдың қаңтар айында қордың отандық өндіру­ші­лерді қолдау жөніндегі іс-шаралар кешенін жүзеге асыру туралы қабылдаған ше­шімі, біріншіден, уақтылы, екін­шіден, шын мәнінде нәтижелі болды. Бұл бізге қазақстандық өнді­рушілерді қолдаудың қалып­тасқан жаңа моделі туралы айтуға толық негіз береді, оның аясында елдегі іскерлік белсенділікті ынталандыру бойынша бірнеше жоба іске асырылуда», деді А.Есімов.

Сондай-ақ қор төрағасы «сатып алуды санаттық бас­қа­руды» енгізудің тиім­ді­лігін атап өтті. Сатып алу­дың бұл түрі тауарлардың бел­­гілі бір түрлері бойынша компаниялардың жалпы қа­жет­тілігін шоғырландыруға және жеткізушілер пулын анық­­тауға мүмкіндік береді. Бұл тетік тек өндірушілерден ғана сатып алуды қамтамасыз етіп, делдалдардың қатысуын болдырмауға ықпал етеді. 2018-2020 жылдар аралы­ғын­да 37 қазақстандық өндіру­шімен 246 млрд теңгеге се­ріктестік туралы страте­гия­лық келісімдер жасалды. Са­тып алуды стратегиялық бас­қа­руды іске асырудан қор ком­па­ниялары тобының эко­но­микалық пайдасы 69 млрд теңгені құрады.

Қор бір көзден сатып алу негіздерін қайта қарастырып, бә­секелес ортаны кеңейту арқылы қазақстандық өндіру­шілерді қолдауды жүзеге асырады. Қор бір көзден сатып алу негіздерін қайта қарады және оларды 37 пайызға азайт­ты. Ал холдингішілік сатып алу бойынша позициялар 4500 позициядан 207-ге дейін, яғни 22 есеге қысқарды. Іске асырылған кешенді шара­лардың нәтижесі 280 мың адамды жұмыспен қамтуға мүмкіндік берді. Қор тапсырыстары есебінен салық төлемдерінің көлемі шамамен 170 млрд теңгеге жеткен. Қор компанияларының 410 млрд теңгені үнемдеуі – қабылданған шаралардың тікелей қаржылық нәтижесі.

Жоғарыда аталған тетіктер­мен қатар, қор пандемия кезінде «Атамекен» палатасымен бірлесіп, кәсіпкерлерді нақты қолдау шараларын қабылдады. Жобалық құжат­та­маны жобалау кезінде қазақ­с­тандық өнімді міндетті түрде қолдану, мердігердің қазақстандық материалдарды қолданбағаны үшін айыппұл түріндегі жауапкершілігін белгілеу, кемінде 30% мөлше­рінде алдын ала төлемнің қарас­тырылуы және оны төлеу мерзімін 10 күнге дейін қысқарту – оның бір айғағы. Одан өзге сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмен­дету, кәсіпкерлер үшін барынша ашық процедураларды қалыптастыру мақсатында қызметтерді цифрландыру шаралары қабылданғанын атап өткен жөн.

Қабылданған шаралар ел экономикасы үшін күрделі кезеңде отандық кәсіпкерлікті қолдауға мүмкіндік берді. «Қарапайым заттар экономикасы» салалары бойынша көрсеткіштер – осының бір айғағы. Мәселен, 2020 жылы отандық кәсіпкерлерден сатып алу үлесі 83%-ды құрады, бұл көрсеткіш 2019 жылы 45%-ға тең болған. Машина жасау саласы 30%-дан 79%-ға, яғни 2 есе артты.

Қор басшысы ел Прези­дентіне тұралап қалған өнді­рістерді қолдауға бағыт­талған жаңа жобаны таныстырды. Бұл жобада қорға қарасты компаниялар тобының қажет­тілігі үшін тауарларды сатып алу үшін тікелей шарт жасау қарастырылған. Бұл бағытта жергілікті атқарушы органдармен бірлесе өндірген тауарын өткізе алмай жүрген кәсіпорындардың тізімін қа­лып­тастыру ұсынылып отыр. Сол арқылы қор то­бын­дағы компаниялар қа­жет­ті тауарларды сатып алса, кә­сіпорындар жұмыс орындарын сақтап қалады және өндірістік қуаттылықтарын арттырады. Бұл әдіс бойынша 37 кәсіпорынға жасалған алдын ала талдау қолдау нақ­ты көрсетілген кезде өн­ді­рістік қуаттылықтардың жүк­темесі 35-тен 85%-ға дейін артатынын, тұралап қалған 1 900 жұмыс орны қалпына келтіріліп, жаңа 780 жұмыс орны құрылатынын көрсетіп отыр. Қосымша салық ауда­рым­дарының көлемі 5,5 млрд теңгені құрайды.