Көпшілікке шығармашылығы арқылы танылып, кейінгі ғұмырын саяси қайраткерлікке ұластырған әйгілі адамдар аз емес. Қос тізгінді қатар ұстап, ақындығын да (жазушылығын да), қайраткерлігін де биік деңгейден түсірмей өткендер бар. Өмірінің соңына дейін мансабынан бір елі ажырамаған әйгілі ақын Гетенің өмірі де – бұған жарқын мысал. Біздің тарихта да мұндай мысалға өзек боларлық азаматтар көп-ақ. Осыншама, көп созғандағы айтпағымыз Аманда жайында еді. Осы күнге дейін Америкадағы елеусіз көп жас ақынның бірі ғана болған, бірақ президент Джо Байденнің ұлықтау рәсімінен соң атағы алты құрлықты кезіп жүре берген 23 жастағы Аманда жайында.
Аманда – ақын қыз. Кішкентайынан өлең-жырға құмар болыпты. Бес-алты жасынан бастап қолына қалам алған. Басқалардан айырмашылығы, бәлкім артықшылығы – ел тағдыры, мемлекет келешегі жас жүректі көбірек толғандырыпты. Алғашқы жыр жинағы 2015 жылы The One for Whom Food Is Not Enough деген атаумен жарық көрген. Іле-шала Change Sings иллюстрациялық кітабын шығарған. Әрине, мұның бәрі Аманданың ақындық жолының өрістеуіне алғышарт болғаны түсінікті. Ал Джо Байденді ұлықтау рәсіміне қатысып, The Hill We Climb (Біз бағындыратын белес) өлеңін оқуы оның шығармашылық қана емес, азаматтық, саяси ғұмырдағы трамплині болды. Осы жұлдызды сәттен кейін Мишель Обамаға (Барак Обаманың жұбайы) берген сұхбатында инаугурацияға түндер бойы айна алдында тапжылмай отырып дайындалғанын, үлкен толқуды бастан өткергенін айтыпты.
Атағын шартарапқа жайған The Hill We Climb (Біз бағындыратын белес) өлеңін 6 қаңтар күні, президент сайлауында жеңіліс тапқан Дональд Трамп жақтастарының Капитолий ғимаратына шабуылы кезінде жазған. Адуынды, рухты жырда елді ешкіммен бөліспеу үшін оны құртып жіберуге дайын күштер жайында айтылады. Онда ақын Америка қазір бастан кешіп жатқан тағдырлы сәтті барынша дәл беруге барын салған. Осы кезден бастап Құрама Штаттардың жаңа тарихы басталды, енді тек келешекке қарауымыз керек деп ой тастайды.
Осы өлең күллі халық алдында оқылған соң-ақ Аманда Горманның Твиттердегі жазылушылар саны 100 мыңнан 1 млн адамға, ал Инстаграмдағы оқырмандары 206 мыңнан 2 млн адамға көбейіп шыға келген.
«Поэзия мен тіл өзгеріс үшін болған қозғалыстардың нақ ортасынан жиі табылады. Бұл поэзия – нәсілдік теңдік туралы айтуға жаралған қуатты поэзия» деген Аманда нәсілшілдікке, теңсіздікке қарсы тұра алатын айбарлы буынның өсіп келе жатқанын, олардың Американы, өз отанын қорғауға, әділдік туын тігуге лайықты ұрпақ екенін айтады. Әрине, сол ұлы шерудің көш басында өзі тұрарын да аңғартпай қоймайды.
«Маған Юсеф Комунякаа, Соня Санчес, Трейси Смит, Филлис Уитли сияқты ақындар шығармашылығы ұнайды. Фредерик Дуглас, Уинстон Черчилль, Авраам Линкольнді де көп оқыдым. Композиторлар туындыларын да жиі тыңдаймын. Олар – керемет әңгімелеушілер. Бірақ сөз қолданбайды. Сол бос кеңістікті өзім толтырғым келеді. Америкалықтардың мені тануына мүмкіндік бергім келеді. Бұған сіздің: «Мен әр таң сайын құлдар салған үйде оянамын» деген сөзіңіз қатты әсер етті. Поэзия, бұл – тарих қатпарларына көз жіберіп қарайтын дүрбі секілді. Осыдан үш жыл бұрын ғана Горман деген өз тегімді айта алмайтын едім. Сөздерді дұрыс айта алмайтын қиындыққа душар болып тудым. Үш жыл бұрын бұл нәрсеге әлсіздік деп қараушы едім. Бірақ осының арқасында мен сөйлемей-ақ өз ойымды жеткізетін басқа бір тәсіл іздедім. Сөйтіп шығармашылыққа келдім» дейді Аманда Мишель Обамаға берген сұхбатында.
Аманда ақын ғана емес, күрескер. Түрлі форум мен жиындарда нәсілшілдік, полицияның қатігездігі, қоғамдағы әділетсіздік туралы айтып келеді. Түсік тастауға тыйым салу, мигрант балаларға арналған түрме мәселелеріне де жиі назар аударады. Жас ақынның поэзиясы мен шындық іздеп шырылдаған болмысына тәнті болған Мишель Обама «Аманда осындай өткір әрі шындыққа толы сөздерімен біздің әрқайсымыздың демократияны қорғай алатынымызды ұғындырып берді» дейді. Оның бұл сөзінде де үлкен ой бұғып жатқанын бағамдау қиын емес. Демократия, ол – тең құқық, мейірімділік, әділдік, ешкімді жатсынбау, Абайша айтқанда «бауырым деп адамзаттың бәрін сүю!».
Аманда Горманның поэзия жолы осыдан алты жыл бұрын басталған. Халық енді ғана оған назарын аударды деуге болатын сияқты. Ал Аманданың жоғарыдағы сөздерінен оның өз поэзиясы арқылы елдің тағдыры мен келешегін жырлауға, нәсілшілдік дертімен күреске, әр азаматтың тең құқылы, еркін пікірлі болып қалыптасуы жолындағы майданға кіріскенін анық байқаймыз. Ақын қыз 2036 жылы АҚШ президентінің сайлауына түскісі келетінін де жасырмаған. Әйгілі саясаткер Хиллари Клинтон сол сайлауда Аманданы қолдайтынын да мәлімдеп үлгеріпті. Қазірдің өзінде-ақ АҚШ тарихының жаңа дәуірі басталып кеткен секілді. Бәлкім, бұл адамзат тарихындағы жаңа бетбұрыстың бастауы шығар. Кім біледі... Өйткені өлеңмен, өнермен шындық, әділдік биігіне ұмтылу кім-кімді де бейжай қалдырмайды...