Қабырғадан құлақ қалқанын жасайды

Денсаулық сақтау министрлігінің дерек­тері бойынша республикада 180 мың­нан астам бала құлақ және емізік тәрізді өсінді ауруларына шал­дыққан. Бұл жалпы балалар ауруы­ның 3 пайызын құраса, туа біткен кемістігі барлар 160 мыңнан, атрезия мен микротия патологиясымен туылғандар 600-ден асады. Ал екі жақ­ты атрезиямен 60-тан астам бала тіркелген.

Микротия – құлақ қалқаншасының дамымай қалуынан өрбитін ауру. Мұн­дайда құлақ қалқаншасының көлемі кішірейіп, деформацияланған болуы немесе мүлдем болмауы да мүмкін. Бұл кемістік жаңа туған 8-10 мың баланың бірінде ғана кездеседі. Әдетте, микротия атрезиямен, яғни есту каналының болмауымен қатар кездесетін жағдайлар кездеседі. Осының салдарынан балалардың сөйлеу, көру қабілеті және интеллектуалды дамуы тежеледі. Медицина деректері бойынша микротияның 3 түрі тіркелген. Оның 90 пайызында баланың бір құлағы ғана жетілмей туады. Көптеген зерттеулерде осындай патологиялық жағдайларда құры­лымы, анатомиялық және генети­калық тұрғыда байланыс бола­тын­дығы дәлелденген.

Білікті маман соңғы он жылдан астам уақыттан бері туабітті патологияларды емдеп, осы бағыттағы тәжірибесін әрі қарай жетіл­діре түсуде. Операция барысында адам қабырғасынан алынған материалдан құлақ қалқаны жасалады. Елімізде мұндай патологиясы бар балалардың біразы біржақты атрезияға шал­дық­­қандар, яғни екінші құлағы ести­­тіндер. Атрезия есту түтігін ашу­мен байланысты болса, микротия жағдайында құлақтың сыртқы бөлі­гіне ота жасалады. Дәрігер атап өт­кен­дей, мұндай оталарды бір рет жасауға болады. Өкінішке қарай, елімізде техникалық тұрғыдан өте күрделі отаны жасау әдісін оқытудың шығындары қаржыландырылмайды. Қазіргі кезде микротия мен атрезияға шалдыққан қазақстандық балаларды ата-аналары (туа біткен немесе құлақ каналдарының кейіннен бітеліп қалуы) шетелдерде емдетуге мәжбүр болып жүр. Қазақстанда бұл бағыт жақсы дамымағандықтан, құлақсыз жүрген ересектер де кездеседі екен. Ал білікті хирургтің балалар мен ересектерге операция жасау үшін тиісті лицензиясы бар. Мұндай операциялар Америкада – 100 мың, ал Еуропада шамамен 60-70 мың доллар тұрады.

Құлақсыз өмірге келген бала­лар­ға үміт отын жағып, заманауи әдістерін қолданып жүрген Н.Сатыл­ғанов қыруар қаражатты шетелге шаш­қаннан гөрі, балаларды елімізде емдетіп, керісінше шетелден келетін науқастарды қабылдайтын деңгейге жету керектігін айтады. Сонымен бір­ге ерін жырығы, таңдай ісігі сияқты туа бітті өзге де патологияларды емдеп жүрген ол мұндай ота түрлерін жасау жауапты іс бол­ғандықтан, бұл бағытты зерттеп, біліктілігін арттырып отырудың өзін­дік қиындығы бар екенін де алға тарт­ты.

Қазіргі кезде Н.Сатылғановтың есімі шетелдерде қолданылатын озық тәсілдерді игеріп, отандық медицинаға жаңа леп әкелген білікті маман ретінде танылып келеді. «Жүре келе құлақ тесігіне де ота жасауды қолға алмақ ойымыз бар», деген тәжірибелі хирург құлақ пато­ло­гиясымен өмірге келген балалармен қатар ересектерге де қа­быр­­ға шеміршегінен құлақ жасау әдісін қолға алған. Мұндай күрделі оталарды жасау үшін шеберлік сағаттары, семинарлар мен курстардан өтіп, қажетті оқулықтар, видеолар пайдаланудың маңызы зор.

Еуропа тәжірибесінен машық­танған маман қабырғадан алынған материалдың әзірге косметикалық тұрғыда жасалатындығын айтады. Жаңадан жасалған құлақ әуелде бас мүшесіне жабыстырылып, бір жылдан кейін ажыратып, қайта құлақ етіп тігіледі. Ал қабырғада ешқандай өзгеріс болмайды. Бүгінде мұндай операция түрі көрші Ресейде де кеңінен қолданыс таба бастады. Ал АҚШ пен Еуропа хирургтері бұл ба­ғытта Қазақстаннан көш ілгері кеткен.

Он жылдан бергі аралықта Тал­дықорған Шымкент, Ақтөбе, Атырау Оралда туа бітті жырық ерін мен таң­дайсыз туған балаларды емдеу­ге байланысты кеңестер беріп жүрген білікті маман мойын мен жақты тү­зету операцияларымен қа­тар қатерлі емес ісік түрлерін емдеуде жылына әртүрлі бағытта 200-ден астам ота жа­сайды. Алдағы уақытта үстіңгі және астыңғы жақ сүйектеріне орто­гна­тикалық ота жасауды жос­пар­лап отырған хирург ден­тальды имплантация бойынша Шанхайда, Кореяда білім алып, Лат­вияда өткен ортогнатикалық хирургия симпозиумына қатысып қайтқан. Ресейде гемангиоманы лазермен емдеу тәжірибесін меңгерген. Ол әрі бала­­лар бас сүйек дәрігері, имплан­толог.

Қолы шипалы, жүрегі дарқан ақ халатты абзал жанды қала тұр­ғындары ғана емес, еліміздің барлық өңірінен де іздеп келетіндер саны артып келеді. Қазірдің өзінде білікті дәрігердің кеңесі алды Қытай, жа­­қыны Қырғызстан, Өзбекстан ел­дерінен кел­ген сырқаттарға шипа болуда. Ал еліміз­де туабітті патологиямен кезекте тұр­ған балалар отандық дәрігерлердің осы бағыт­тар­дағы заманауи жетістіктеріне үміт артады.

АЛМАТЫ