Агроөнеркәсіптік кешенді дамыту – мемлекет алдында тұрған маңызды мәселенің бірі. Қазіргі кезде ауыл шаруашылығын толғандырып отырған көкейкесті жайттар салаға барынша кәсіби түрде назар аударуды қажет етеді. Парламентаризм институтының ұйымдастыруымен Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінде өткен агроөнеркәсіптік кешеніндегі проблемалық мәселелерге арналған дөңгелек үстелде ауыл шаруашылығына қатысты заңнамалық құжаттарды жетілдірумен қатар орын алған мәселелерді мемлекеттік деңгейде шешудің қадамдары жан-жақты талқыланды.
Дөңгелек үстел жұмысына Парламент Мәжілісінің депутаттары, Ауыл шаруашылығы, Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі, квазимемлекеттік сектор ұйымдарының, БҰҰ ДБ-ның, Дүниежүзілік банктің, жоғары оқу орындары мен ғылыми-зерттеу мекемелерінің және басқа да қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты.
Іс-шараны Парламентаризм институтының директоры Мансұрхан Махамбетов ашып, қатысушыларды Тәуелсіздіктің 30 жылдығымен құттықтай келіп, агроөнеркәсіптік кешеннің экономиканың маңызды секторларының бірі ретіндегі маңызына тоқталды. Ауыл шаруашылығы бірінші вице-министрі Айдарбек Сапаров бұл іс-шараның өндірістік кешені үшін аса қажеттілігін атап өтті.
Жиын барысында Парламент Мәжілісінің депутаты, экономика ғылымдарының докторы, Аграрлық мәселелер комитетінің хатшысы Б.Оспанов, Парламент Мәжілісінің депутаты, Аграрлық мәселелер жөніндегі комитетінің мүшесі Б.Сартбаев, «ҚазАгроҚаржы» АҚ басқарма төрағасы А.Прашев, «Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығы» ҰАҚ басқарма төрағасы Г.Исаева, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің профессоры, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, Мал шаруашылығы және биоресурстар ғылыми-зерттеу технологиялық институтының директоры Б.Махатов, БҰҰ Даму бағдарламасының сарапшылары С.Байшоланов, Д.Ли баяндама жасады.
Қазақ ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының президенті Ғ.Қалиев АӨК-тің өзекті мәселелерін шешуде жұмысты күшейту қажеттігін қозғаса, Аграрлық ғылым мен білімнің даму мәселелері туралы сөйлеген ҰАҒБО басқарма төрайымы Г.Исаева Ұлттық аграрлық ғылыми-білім беру орталығының атқарып отырған жұмыстары мен АӨК еңбек өнімділігін арттыруға бағытталған негізгі жобаларға тоқталып, ғылыми зерттеулердің нәтижелерін енгізуге және еліміздегі экстеншннің даму барысын сөз етті.
Жетекші аграрлық оқу орнының ректоры Тілектес Есполов ауыл шаруашылығында қордаланған күрделі мәселелерді ғылыми тұрғыда шешудің жолдарын арқау етіп, университеттегі ғылыми іс-тәжірибелер нәтижелерімен бөлісті, сонымен қатар агроөнеркәсіптік кешенінің алдындағы келесі міндеттерге тоқталды. Яғни әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдерімен өзін-өзі қамтамасыз ету, ауыл тұрғындарының табысының тұрақты өсуі, еңбек өнімділігін екі жарым есе арттыру, ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын екі есе арттыру қажеттігін атап өтті.
«Қазақстанда тәуелсіздік алғалы бері 10 бағдарламалық құжат әзірленіп, олардың негізінде агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мемлекеттік саясат жүзеге асырылуда. Алайда қабылданған заңдарға, бағдарламаларға және басқа құжаттарға қарамастан, бұл салада тиімді нәтижелерге қол жеткізу мүмкін болмай тұр», деп атап өтті Т.Есполов.
Бүгінде салада көтерме-тарату орталықтарының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актіні әзірлеу уақыт күттірмейді. Ал агроөнеркәсіптік кешен нысандарына несие берудің тиімділігін арттыру, кредиттеудің нысаналы бағыттарының пысықталмауы, олардың АӨК нысандарының бірінші кезектегі мұқтаждықтарға бағдарланбауы, іске асып жатқан жобаларға жергілікті атқару органдары тарапынан мониторингтің бәсеңдігі жиын қатысушыларын толғандырған мәселелер қатарында айтылды.
Аграршыларды қазіргі кезеңде еліміздің агроөнеркәсіптік кешенінде техникалық жарақтандырудың жеткіліксіздігі мен оны өндіріске енгізудің баяулығы, агротехнологиялар трансфертінің шағын және орта шаруашылықтар үшін қолжетімсіздігі, жер, су, еңбек ресурстарын тиімсіз пайдалану, пайдаланылатын суармалы жерлердің 2,5 млн гектардан 1,1 млн гектарға дейін қысқарып кеткендігі алаңдатады. Салада қордаланған мәселелер сонымен бірге өңделген ауыл шаруашылығы өнімінің төмендігі, инвестициялық тұрғыдан тартымсыздығы, мемлекеттік қолдаудың аздығы, өнімдерді сақтау мен өткізудің тиімсіздігі, заманауи инновациялық технологиялардың қолжетімсіздігі сияқты жайттармен жалғасын таба береді. Осы орайда кеңеске қатысушылар саладағы маңызды мәселелерді егжей-тегжей көрсетіп, тиісті мемлекеттік органдарға ұсыныс әзірлеп, Парламентаризм институты мен Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті арасында меморандумға қол қойылды.
АЛМАТЫ