Кейінгі кездері ұлттық бейнелеу өнерімізді биікке көтерген талантты тұлғаларымыздың туындыларына зер сала жүріп, олардың шығармашылығы әлемдегі атақты қылқалам шеберлерінен мысқалдай кем еместігіне көзіміз жеткендей болды. Сондай көрнекті суретшінің бірі, Ш.Уәлиханов атындағы Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері − Үкі Әжиев.
Табиғаты көркем Алатаудың етегіндегі алақандай Қарабұлақ деген ауылда туған талапты жас бала күнінен Қазақстан Суретшілер одағының жанындағы суретшілер үйірмесіне қатысып, бейнелеу өнерінің қыр-сырын меңгереді. Әсіресе, қылқалам шеберінің шығармашылығында акварель жанры ерекше орын алады. Акварель дегеніміз де кескіндеменің көркем бір түрі, ондағы бояулардың ерекшелігі – бұлақ суындай мөлдірлігі. Мұнда ақ бояу мүлде қолданылмайды, оны ақ қағаздың өзі ауыстырады. Акварель бояулары қолдануға қарапайым болғанымен, техникасы – мейлінше күрделі. Айта кетейік, акварель бояуын И.Репин, Т.Шевченко секілді саңлақтар өз жұмыстарында кеңірек пайдаланса, қазақ суретшілері арасында Ә.Қастеев пен А.Ғалымбаева шебер қолданған. Ал біздің кейіпкеріміз осы жанрды биікке көтеріп, үлкен мектеп қалыптастырды.
Мәселен, «Қаладағы қыс», «Жайлаудағы таң», «Іле», «Жайлау» атты акварельмен салған картиналарында табиғаттың көркем келбетін ақ кенепке дәлме-дәл түсірген. Мұндағы табиғат пен адамның нәзік байланысын шынайы сабақтастыра білген автордың қиялы мен шеберлігіне тәнті боласыз.
Осы орайда белгілі әдебиет сыншысы Сайлаубек Жұмабек ағамыз ертеректе талантты тұлға туралы жазған мақаласында: «Суретшінің күрмеуі қиын, көп өнерпазға оңайлықпен құрық салдырмас, ал салдыра қалған күнде де бас біліп, тізгін ұстай қоюы әрі екіталай, әрі неғайбіл, таулы жердің құбылмалы ауасындай аумалы-төкпелі мінезді акварель саласында Үкі ағамыздың еліміздегі белгілі шеберлердің бірінен саналатындығы кім-кімді болсын қызықтырмай, мақтаныш сезім тудырмай қоймайды...» деп толғаныпты.
Үкі Әжиев шығармашылығы адамды шынайылығымен ғана емес, сан қырлылығымен де баурап әкетеді. Ол бейнелеу өнерінің әр жанрына еркін барып, тұғырлы туындылар қалдырды. Айталық, «М.Әуезов», «Ә.Қастеев», «Студент қыз», «Автопортрет» секілді жұмыстары портрет жанрының үздік үлгілеріне жатады. Мұнда автор кейіпкердің бейнесі арқылы ішкі жан әлемін айқара ашып көрсеткен. Сондай-ақ суретшінің «Ана ойлары», «Қазақ мадоннасы», «Әйелдің портреті» секілді картиналарындағы қазақ аналарының бойындағы ерік-жігерге толы рух пен әсемдікке сүйсініп қарайсыз.
Көрнекті қылқалам шебері пейзаж жанрына да қамшы салдырмайды. Мысалы, осы жанрдағы «Ассы жайлауы», «Хан-Тәңір бөктерінде», «Биік таулы жайлау», «Тау іші», «Таудағы ерте көктем», «Көлсай», «Шілік алқабы» атты туындыларында туған жердің ғажайып табиғаты сол мөлдіреген қалпында түсе қалған.
Үкі ағамыз көзі тірісінде біраз шет мемлекеттерге сапарлап, сонда тұратын халықтың болмысы, дүниетанымы, табиғаты жайында бірнеше топтаманы өмірге әкелді. Осы тарапта автордың Жапония, Моңғолия, Нигерия және Югославияға барғандағы қылқаламынан туған картиналарынан сол елдің тұрмысы мен адамдарының болмысымен жақын таныс боласыз.
Сонымен қатар суретшінің «Бұхара», «Самарқан» серияларына енген «Шайханада», «Хиуа көшесі», «Хау 1968 жыл» деген жұмыстарында шығыс халықтары мен қалаларының тіршілігін бояу түсімен көркем жеткізеді.
Ұлттық бейнелеу өнеріміздің дамуына зор үлес қосқан талантты тұлғаның туындылары, бүгінде елімізде ғана емес, АҚШ, Франция, Италия, Германия, АҚШ, Швейцария, Ресей, Оңтүстік Корея елдерінің әйгілі өнер мұражайларында сақталған.
Сыршыл суретшінің шығармашылығынан ұлттық бояудың иісі аңқып тұрады, содан болар оны басқа қылқалам шеберімен салыстыра алмайсыз. Өйткені оның туындыларын көргенде қазақы қоңыр әуен естілгендей күй кешесіз.