• RUB:
    5.11
  • USD:
    523.86
  • EUR:
    544.34
Басты сайтқа өту
Өнер 17 Мамыр, 2022

Балықшы

645 рет
көрсетілді

Судан сұрауын тапқан адамды «балықшы» десе болатындай. Ау құрып, қармақ салып ашаршылықтан аттап өткен қазақтың бір нәсібі осы кәсіппен байланыс­ты. Кеңестік кезеңнің кемесінде отырып сүзекі тартқан әжемнің әңгімесі де ескек пен қайықтан әрі аспаушы еді. Картинаға қарап, сол тәтті естеліктер қайта санамда жаңғырғаны…

Белгілі суретші Қанафия Тел­жановтың «Балықшы Дүйсе­тайдың портреті» картинасы портрет жанрына жатады және реализм стилінде жазылған. Олай дейтін се­бе­біміз, ол сол дәуірде кол­хоз­дарға барып, ең­бек­ші­лер­­мен, мәдениет қай­рат­керлерімен және еңбек ер­лерімен кездесе жүріп, эс­киз сыз­ды. Оның алғашқы кар­ти­на­лары тың игеруге, жа­ңа қалалар, өндірістік зауыт­тар құрылысына, яғни Қа­зақстанның тұрмысы мен мәде­ниетіне арналған.

Суреткер Балқаш өзе­ні­нің оңтүстік жағасында ор­наласқан балықшылар ауылы­на арналған бірқатар карти­на жазған. Бұл жерге жиі шы­ғармашылық іссапармен келіп тұрды. Бақсаңыз, аталған шы­ғармасында моторлы қа­йықпен кетіп бара жатқан ба­лықшыны бейнелейді. Бір қа­рағанда өте жинақы портрет, балықшының тұлғасы мөлдір суға қарама-қарсы көрінеді. Кейіпкердің бас киімі мен иы­ғына ақ таң­ба болып түс­кен күннің жа­рығы көл тол­қындарымен ақтаңдақтанып әдемі көрініс сыйлайды. Кө­рерменнің назары күнге күйген, тотыққан және бір қарағанда қатал жүзді ер кісінің келбетіне түседі, оның балықшыға ар­нал­ған брезент плащының жа­ғасынан жел есіп тұр.

Қ.Телжанов картинасында контражур тәсілін қолданған. Мұнда жарықтың сәулесі зат­тың немесе нысанның артынан тү­седі. Контражур – жұ­мыстың сезімталдығы, оның бейнелігі. Заттар сұлба, үлкен таңба болып көрінеді. Сондай-ақ артық бөлшектерді кесіп тас­­тайды, бейнелерді жалпылайды, кеңістікті еркін сезінесіз.

Суретші кейіпкерінің айқын бет келбетін, қалың ернін, әжімдерін, тілімделген ашық маңдайын, терең ойлы көздерін айқын берген. Сол ар­қылы ол қылқалам мен бояу­дың көмегімен қарапайым бей­нелердің артында тұтастай әлем тұрғанын көрсетеді. Кө­рер­мен өнер туындысын кө­ріп қана қоймайды, сол сияқты ойға да батады. Картинада сыртқы қолайлылық, тақырыппен сыр­ғу жоқ. Бұл жерде біз адамға деген эмоционалды терең әрі жылы қатынасты көреміз.