Майнерлерге салық салынады

Құжаттар жөнінде Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің мүшесі Екатерина Смышляева баяндама жасады. Оның айтуынша, заң жобалары Мемлекет басшысының цифрлық майнингті құқықтық реттеу мәселелері жөніндегі тапсырмаларын орындау үшін әзірленді.

Депутаттың сөзіне сүйенсек, құжат­тың басты мақсаты – цифрлық актив­тер­ді өндіру мен айналымға шығару сала­сы үшін заңнамалық негіз құру. Осыған ­байланысты бірнеше мәселе қа­растырылған. Бірінші энергетика са­ласына қатысты. Осы бағытта электр энергиясын тұтынуды реттеудің құқық­тық тетіктері енгізілмек. Сондай-ақ заң жобалары кен орындарына және жаңар­тылатын энергия көздеріне қосымша инвестиция тартуға мүмкіндік береді.

«Майнерлер Қазақстан эконо­ми­ка­сының толыққанды қатысушыларына айналып келеді. Бұған дейін майнинг қызметін негізінен бұлтты қызметтер­де резиденттер жүзеге асырып келді. Қазақстан блокчейн индустриясы­ның шикізат беретін қосалқысы ретінде пайдаланылды. Заң жобалары арқылы біз майнерлерді Қазақстанда лицензия алуға, яғни заңды тұлғалар құруға және салық салудың толыққанды субъектілері болуға міндеттейміз», деді Е.Смышляева.

Депутаттың айтуынша, майнинг-пулдар да экономиканың бір бөлігіне айналды. Сондықтан құжат өзара байланысты қамтамасыз етпек. Майнерлер мен майнинг-пулдардың қызметін Цифр­ландыру министрлігі реттейді және лицензиялайды.

«Криптовалютаны жүзеге асыру кезеңі Қазақстанның қаржы жүйесі үшін тәуекелсіз, Халықаралық қаржы орталығының юрисдикциясы аясында жүзеге асырылады деп болжанған. Айта кету керек, Қазақстанда криптовалюта төлем құралы емес. Елімізде оның айналымына тыйым салынған. Сонымен, құрылып жатқан экожүйеде жаңа қаржы институты – қазақстандық крипто-биржалар дамып келеді. Олардың қызметі кеншілерге 2024 жылдан бастап өз капиталының 75 пайызына дейін отандық крипто биржаларында айырбастауға міндетті талап енгізу арқылы қолдау көрсетіледі.

Салық салу мәселесіне тоқталсақ. Әр киловаттқа берілетін цифрлы майнинг төлемі мен жабдықтарды қосыл­ған құн салығына қосымша, майнерлерге корпоративтік табыс салығынан, май­нинг пул табысына салықтан, крипто биржадағы операциялардан рес­публикалық бюджетке кіріс кіргізу жос­парланған», деді Е.Смышляева.

Тіркелмеген цифрлық активтер айналымын, оның ішінде оларды шығару мен айырбастауды реттеудің ерекше тәртібін енгізу, сондай-ақ криптовалюта айырбастау кезеңінде майнинг компанияларының халықаралық қаржы орталығымен өзара іс-қимыл тәртібін айқындау ұсынылады. Бұдан басқа, заң жобасында тіркелген (қамтамасыз етілген) цифрлық активтердің түрлері бекітіледі және олардың айналымының тәртібі айқындалады, ол бұған дейін Қазақстан заңнамасында жазылмаған еді.

Мұндағы басты жаңалықтардың бірі – осы уақытқа дейін салық ала­ңынан тыс болған майнерлерге салық салу. Криптоиндустрияға салық салу жүйесі бірнеше кезеңнен тұрады: жаб­дықты әкелу кезіндегі ҚҚС, лицензия үшін төлем, киловаттқа цифрлық майнинг ақысы, алынған сыйақы­дан корпоративтік табыс салығы, май­нинг-пулдағы корпоративтік табыс са­лығы, криптовалюталардағы айырбас­тау ақысы.

Жаңа заң жобасы Салық және Әкім­шілік кодекстерді, «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» және «Ақ­параттандыру туралы» заңдарды, сон­дай-ақ «Астана» халықаралық қаржы орталығы тура­лы» Конституциялық Заңды да қозғай­ды. Мәжілістегі талқылау нәтижесінде «Қазақстан Республикасының цифр­лық активтері туралы» заң жобасын ­99 депутаттың 90-ы мақұлады, 4 депутат қалыс қалды.

Сонымен қатар жалпы отырыста «Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Швейцария Федералдық Кеңесі арасындағы дипломатиялық өкілдік­тер, халықаралық ұйымдар жанындағы тұрақты өкілдіктер және консулдық мекемелер қызметкерлерінің отбасы мү­шелерінің ақылы еңбек қызметі туралы келісімді ратификациялау туралы» заң жобасы мақұлданды.

«Заң жобасының мақсаты – осы келі­сімнің күшіне енуі үшін мемлекетіші­лік рәсім­дерді жүргізу. Бұл құжатты ра­тифика­циялау Қазақстанға және Швей­­­царияға өз дипломатиялық өкіл­дік­­теріндегі, халықаралық ұйымдар жанындағы тұрақты өкілдіктеріндегі, сондай-ақ консулдық мекемелеріндегі қызметкерлерінің отбасы мүшелеріне екі мемлекет аумағында ақылы еңбек қыз­метін жүзеге асыруына қатысты мәсе­лелерді өзара негізде шешуге мүмкін­дік береді. Қазіргі уақытта Швейцария Қазақстанның Еуропадағы негізгі саяси, сауда-экономикалық серіктестерінің бірі», деді Сыртқы істер министрінің орынбасары Роман Василенко.

Осы орайда ол келісімді ратифика­ция­лау елдер арасындағы достық қа­рым-қатынастарды одан әрі дамыту­ға оң әсерін тигізетінін айтты. Құжат аясын­да өз елдерінің дипломатиялық қызметін­де жұмыс істеу үшін шетелге жолданатын Қазақстан мен Швейцария­ның дипломатиялық қызметтері персо­на­лының отбасы мүшелеріне қолайлы жағдай жасалмақ.

«Шарт Қазақстанның заңнамасына, еліміз ратификациялаған халықаралық шарттарға, мемлекетіміз мүше болып саналатын халықаралық ұйымдардың шешімдеріне қайшы келмейді», деді Р.Василенко.

Бұдан бөлек, «Геодезия, картография және кеңістіктік деректер туралы» заң жобасы мен оның ілеспе құжаты екін­ші оқылымда қаралды. Мәжіліс депу­таты Құдайберген Ержан- ­ның сөзіне сүйенсек, құжаттың міндеті – Қазақ­стан Республикасын дәлдігі жоғары геодезиялық координаттар жүйесімен қамтамасыз ету және оның аясында елдің бірыңғай цифрлық кар­тографиялық негізін жасау. Құжатта геодезия және картография саласын жетілдіруге бағыт­талған нормалар ес­керілген. Осы орайда көрсетілетін қыз­меттердің жеделдігі мен сапасын арт­тыруға арналған нормалар қамтылып отыр.

Заң жобасын талқылау кезінде де­путаттар бірқатар өзгерістер мен то­лықтырулар енгізді. Атап айт­қан­да, ұғымдық аппаратты жаңа анық­та­ма­лармен толықтыруға, уәкілетті орган­ның құзыретін нақтылауға, геодезия­лық пункттердің сақталуын қамтамасыз ­етуге, геодезиялық және карто­графия­лық қызмет субъектілері мен Ұлт­­тық кеңістіктік деректер қоры ара­сын­­да­ғы жауапкершіліктің ара­жігін ажы­ра­туға бағытталған түзе­ту­лер енгізілді. ­Гео­­дезиялық және карто­гра­фиялық қыз­метті жүзеге асыру қағи­дат­тары, мем­­ле­кет­тік бақылауды жүргізу тәртібі нақ­­ты­ланды. Заң жобасының жекелеген ­нор­маларын қолданысқа енгізу мерзімдері белгіленді.

Сонымен қатар Мәжіліс бірқатар заң жобасын жұмысқа алды. Депутаттар «Рақымшылық жасау туралы» құжатты талқыламақ. Заң жобасы Мемлекет бас­шысының 2022 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдауында берген тапсырмасын орындау мақсатын­да әзірленді.

«Заң жобасының мақсаты – Қазақ­стан аумағында 2022 жылғы 4-7 қаңтар аралығында жаппай тәртіпсіз­дік­тер­ге байланысты қылмыстық құқық­­бұ­зу­шылықтар жасағандарды қылмыс­тық жауап­тылықтан босату немесе сот та­ғайындаған жазаның мерзімін қысқар­ту. Құжат азаматтар мен мемлекет­тің қауіпсіздігіне елеулі қатер төндірмей­тін қылмыстар жасаған адамдарға мемлекет пен қоғам жағынан мейірім­ді­лік және ізгілік актісі болып отыр», деді Мәжілістің Заңнама және сот-құ­қық­тық комитетінің төрағасы Арман Қожахметов.

Сондай-ақ «Агломерацияларды дамыту туралы» заң жобасы мен оған ілеспе түзетулер жөнінде Мәжілістің Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің төрағасы Альберт Рау баяндама жасады. Оның айтуынша, заң жобалары елді мекендерді белгілі бір критерийлер бойынша агломерацияға жатқызуға мүмкіндік береді. Сондай-ақ Үкіметтің, уәкілетті орган мен жергілік­ті атқарушы органдардың осы сала­ны реттеудегі жауапкершілігін нақты­лай­ды. Мәжіліс ұлттық қауіпсіздікті қам­тама­сыз ету мен арнаулы мемлекет­тік органдардағы қызмет мәселелері туралы заң жобаларын жұмысқа алды.

Жиын соңында депутаттар тиісті мемлекеттік мекемелер басшыларына депутаттық сауалдарын жолдады.