Еліміздің халықаралық көлік-логистикалық әлеуетінің жоғары екені жиі айтылады. Сондықтан оқырманға түсінікті болу үшін байланыстың әр бағытына жеке-жеке тоқталып, толық ақпарат ұсынуды жөн көріп отырмыз. Өздеріңіз білетіндей, тоғыз жолдың торабында орналасқан Қазақстанның көлік-логистика саласы су, әуе, автомобиль және темір жолдардан тұрады.
Су жолы
Су жолы туралы айтқанда Ақтау және Құрық порттары бірден ойға оралады. Бүгінде қос порттың өткізу қабілеті 21,2 млн тоннаны құрайды. Олар арқылы Каспий маңы порттарының барлығымен қатынас орнатылған.
Транскаспий халықаралық көлік бағыты. Аталған бағыт арқылы жүк темір жол көлігімен Ақтау/Құрық порттарына дейін жеткізіледі. Одан әрі Баку портына дейін тасымалданатын құрғақ жүк кемелеріне немесе паромдарға тиеледі. Бұдан әрі жүк темір жолмен Әзербайжан, Грузия және Түркия арқылы Мерсин портына дейін жеткізіледі.
Солтүстік-Оңтүстік халықаралық көлік дәлізі. Біздің ел аталған дәліздің Қазақстан – Түрікменстан – Иран теміржол бағытын, сондай-ақ Ақтау/Құрық – Анзали/Амирабад порттары (Иран) бағытын пайдаланып отыр. Әрі қарай Иранның теңіз порттары арқылы жүк кемелерге тиеледі. Егер жүк вагонда немесе автокөлікпен жеткізілсе, контейнерлерге қайта тиеу жүргізіледі.
Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің хабарлауынша, 2020 жылы Ақтау және Түрікменбашы порттары арасында контейнерлік желі іске қосылды.
Ресей Федерациясы бағытында Ақтау порты арқылы Махачкала портына мұнай тиеу жүзеге асырылып жатыр. Сонымен қатар Ертіс өзені арқылы Павлодар – Омбы бағытында өзен тасымалы жолға қойылған.
Әуе жолы
Қазіргі таңда Қазақстаннан халықаралық бағыттағы ұшулар 28 елге 111 бағытпен аптасына 488 рейс жиілігімен орындалады. Біздің елден келесідей мемлекеттерге әуе жолы арқылы қатынауға болады: Түркия, БАӘ, Өзбекстан, Грузия, Тәжікстан, Ресей, Қырғызстан, Беларусь, Германия, Мысыр, Оңтүстік Корея, Нидерланд, Польша, Армения, Мальдив, Вьетнам, Тайланд, Әзербайжан, Сауд Арабиясы, Кувейт, Үндістан, Қатар, Ұлыбритания, Моңғолия, Иран, Италия, Черногория, Қытай.
Автомобиль жолы
Қазақстаннан халықаралық бағытқа жеті көлік дәлізі арқылы қатынауға болады.
Бірінші дәліз: «Батыс Еуропа – Батыс Қытай». Ұзындығы – 2 747 шақырым. Бұл дәліз Қытайдан Қазақстан, Ресей және одан әрі Еуропаға, сондай-ақ Орталық Азия елдеріне, атап айтқанда, Өзбекстанға, Қырғызстанға және кері бағыттағы транзиттік ағынды қамтамасыз етеді.
Екінші дәліз: «Алматы – Қарағанды – Астана – Петропавл – Ресей шекарасы (Қорған)». Ұзындығы – 1 868 шақырым. Дәліз Қазақстан, Ресей және одан әрі Еуропа арқылы Орталық Азия елдерімен транзиттік ағынды қамтамасыз етеді.
Үшінші дәліз: «Астана – Қостанай – Ресей шекарасы (Челябі)». Ұзындығы – 860 шақырым. Аталған дәліз арқылы Орталық Азия елдерінен Қазақстан, Ресей және одан әрі Еуропаға қатынауға мүмкіндік бар.
Төртінші дәліз: «Қытай шекарасы – Майқапшағай – Қалбатау – Семей – Павлодар – Ресей шекарасы (Омбы)». Ұзындығы – 1 116 шақырым. Бұл дәліз Шығыс өңірінің негізгі бағыттарының бірі болып саналады. Ол арқылы транзит Қытайдан Қазақстан, Ресей аумақтары арқылы одан әрі Еуропаға бағытталады.
Бесінші дәліз: «Алматы – Талдықорған – Өскемен – Шемонаиха – Ресей шекарасы (Барнаул)». Ұзындығы – 1 026 шақырым. Бұл Орталық Азия мен Қытайдан Қазақстан арқылы Ресейдің шығыс өңірлері мен Қиыр Шығысқа транзитті қамтамасыз ететін ең сұранысқа ие бағыт болып саналады.
Алтыншы дәліз: «Ақтөбе – Қандыағаш – Мақат – Атырау – Ресей шекарасы (Астрахань)». Ұзындығы – 893 шақырым. Батыс өңір үшін бұл дәліз Өзбекстан мен Түрікменстан елдерінің Қазақстан, Ресей аумағы арқылы Еуропаға транзитін қамтамасыз етеді.
Жетінші дәліз: «Атырау – Орал – Ресей шекарасы (Саратов)». Ұзындығы – 587 шақырым. Батыс өңірінің негізгі бағыттарының бірі. Ол арқылы транзит Қазақстанан Ресей аумақтарына бағытталады.
Темір жол
Бүгінгі таңда елімізде 5 халықаралық темір жол көлік дәлізі бар. Олар:
Солтүстік дәліз Оңтүстік дәліз Ортаазиялық дәліз Солтүстік-Оңтүстік дәлізі Транскаспий халықаралық көлік бағытыАталған дәліздер Қазақстанды Орталық Азия, Қытай, Ресей Федерациясы, Иран, Еуропа, Түрікменстан және Түркия елдерімен байланыстырады.
Инфографиканы жасаған Амангелді Қияс, «EQ»