Азаттық бастаулары

Кітап алғысөзінде мемлекеттік тәуелсіздіктің туын биік көтеріп жүретін, еліміздің мызғымас бо­ла­шағының тағдырын қолда бекем ұстайтын күш қазіргі жас ұр­пақ болғандықтан, бұл еңбектің басты мақсаты осы өскелең буын­ның бүгінгі рухани болмысын қа­­лыптастыруға ықпал ету екені атап айтылады. Кітапқа Отан та­рихының әр кезеңінен және сол ке­зеңдердегі тарихи тұлғалардың қыз­метінен, сондай-ақ кеңестік дәуірде саяси қуғын-сүргінге ұшы­раған азаматтардың, елдің да­муында өшпес із қалдырған қай­раткерлердің өмір жолдарынан мағлұмат беретін зерттеулер, ма­қалалар, анықтама сипатты жаз­балар, ғылыми-практикалық кон­ференцияларда жасалған баян­да­малар мен солардың негізінде жа­зылған публицистикалық жұмыс­тар енген.

Жинақ шағын түсіндірмелері бар бес бөлімнен тұрады. Ал­ғашқы бөлім («Ақбас та­уарих­­тан») тәуел­сіз кезеңдегі (XV-XVIII ғғ.) Қа­зақ Ордасы дәуірінен бастап, отар замандағы күрестерден, XX ғасырда монар­хия іргесін шайқалтуға өзіндік үлес қосқан Он алтыншы жыл оқиғасынан, азаттық қозғалысының шарықтау шегіне дейінгі кезеңдерден ақпарат бе­реді. Екінші бөлімде («Кеңестік кезеңнен») кеңес заманы тарихынан бірқатар мағлұмат бар. Оларда еліміздің тағдырында шешуші рөл атқарған билеуші коммунистік партияның құрылымы түсінді­рі­ліп, сол партияның бастауымен өмір сүрген уақытта қайғы-қа­сіретке ұрындырған оқиғалар, тоталитарлық жүйенің көбесін сө­гуге із салған 1986 жылғы жас­тардың саяси ереуілі жайын­да әңгімеленеді. Үшінші бө­лімге («Тәуелсіз дәуірден») қа­зіргі мемлекеттік тәуелсіздік ке­зеңіндегі маңызды оқиғалар ар­қау болған. Төртінші бөлімде («Тағдыр-тамшылар») кеңестік дәуірде өз халқына қарсы бағыт­тал­ған мемлекеттік террор құр­бан­дарының бір тобы жайында мағ­лұматтар беріледі. Кітаптың қо­рытындылаушы бөлігі сынды «Тағзым» атты бесінші бөлімінде ел тарихындағы елеулі белестер мен бірқатар ірі тұлғалар атаулы да­таларына орай еске алынған.

Жазушы, публицист, тарих ғы­­лымдарының кандидаты, қоғам қайраткері Б.Қойшыбаев – Алаш қозғалысын, тарихтағы «ақ­таң­дақ­тарды» алғаш зерт­теу­ші­лер­дің бірі. Тұңғыш рет әдебиет әлемінде 1970 жылы «Кемпірқосақ – көк ас­пан» әңгімесімен көрінген-ді. Содан бері оның қаламынан көр­кем туындылармен бірге, Алаш ұлт-азаттық қозғалысының тарихын, өзекті қоғами мәселелерді қоз­ғайтын көптеген тарихи-та­нымдық, публицистикалық ең­бек­тер туды. Шығармалары қа­та­рында «Жастық шақ жыр­лары»­ атты әңгіме, хикаят, ро­ман­дар бір томдығы, «Өртең өскіндері» («Керней», «Балдәурен», «Гүл­­дәурен», «Жас­дәурен-І», «Жасдәурен-ІІ») ха­мсасы, он дәп­терден тұра­тын «Ала­шия» рисәләсі бар. Орыс­ша­дан аударған 19 балалар кіта­­бы жарық көрген. Бірнеше жи­нақ­тың құрастырушысы. Қазір қысқаша таныстырылып отырған «Тәуелсіздік тамырлары» жинағы бұдан бұрын шыққан «Тарих және тұлға», «Ұлттық қозғалыс сар­базы», «Өмір – күрес» кі­тап­­та­ры тәрізді Мә­дениет және спорт министрлігінің арнайы бағ­дарламасы аясында жарық көрді.

Кітап Отан тарихын сүйетін қалың оқырман қауымға, жастарға, студенттер мен оқушыларға арналған.

Балжан ХАБДИНА,

Қазақстан Республикасы баспа және полиграфия ісінің қайраткері