Бүгінде ұжымды басқару, еңбек шарты мен ішкі қызметті үйлестіру заман талабына сай күрделене түсті. Өйткені бұл бағыт стратегиялық басқаруды талап етеді. Ал мұндай жетекшілікті кез келген ұйым, мекеме ұйымдастыра ала ма? Бірінші басшы қандай болуы керек? Осы секілді сұрақтар төңірегінде Президент жанындағы Мемлекеттік басқару академиясында өткен HR форумда отандық және шетелдік сарапшылар өзара тәжірибемен бөлісті.
Форумда сарапшылар мемлекеттік қызметтегі HR мәселесін, оның ішінде персоналды стратегиялық басқаруға көшудің тетіктерін сөз етті.
– Қазір мемлекеттік қызметке орналасу конкурстарының әділдігін қамтамасыз ету үшін «Е-қызмет» ақпараттық жүйесінің сыртқы порталында мемлекеттік қызметке жаңа іріктеу алгоритмі әзірленіп, конкурстық рәсімді өткізу форматы қайта қаралды. Конкурстық рәсімнің жаңа форматы үміткерлерге алдын ала белгіленген уақытта өтетін әңгімелесуден басқа, барлық кезеңде, уақытта және әлемнің кез келген жерінен конкурсқа қатысуға мүмкіндік береді. Іріктеудің бұл тәсілдерін 2023 жылы «Е-қызмет» ақпараттық жүйесінде қанатқақты апробациядан өткізу жоспарланып отыр, – деді Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің төрағасы Дархан Жазықбаев.
Қазір еліміз HR мамандарын даярлауға ден қойған. Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің мәліметінше, Қазақстанда 15 жоғары оқу орны осы сала бойынша маман даярлайды. Соның ішінде бакалавр – 8, магистратура деңгейінде 10 білім бағдарламасы бар.
Әзербайжан Мемлекеттік емтихан орталығы төрағасының орынбасары Бахрам Халиловтің айтуынша, бұл елде мемлекеттік қызметке қабылданатын үміткердің біліктілігіне басты назар аударылады.
– Дәл қазір біз мемлекеттік қызметтің құзыреттілік моделіне өту мәселесін қарастырып жатырмыз. Бұған дейін Бельгияның тәжірибесін зерттедік. Оларда да бұл салада проблема бар. Біз алдымен HR басқармаларының басшыларынан бастадық. Оларға арнап тренингтер, түсіндіру жұмыстарын жүргіздік. Барлық министрліктегі қызметкерлермен сұхбат өткізіп, оларға қандай құзыреттілік қажет екенін байқауға тырыстық. Құзыреттілік өте көп екен, біз отызға жуық құзыреттілікті анықтадық. Базалық құзыреттіліктерді тест арқылы анықтауға болады. Ал кейбір құзыреттерді бетпе-бет әңгімелесу арқылы ғана бағалауға болады, – деді Б. Халилов.
Ал Астана мемлекеттік қызмет хабы басқарушы комитетінің төрағасы Әлихан Байменов басшы лауазымдарға іріктеу барысында адамдарды тыңдай білу, коммуникациялық қабілеттер, әріптестік орнату, креативті ойлау, кей уақыттарда бұқара алдында сөйлеу қабілетін анықтау маңызды деп санайды.
– Мемлекеттік қызметшілер қызметінің сапасына корпоративтік мәдениет пен орта ерекше ықпал етеді. Адами ресурстардың адами капиталға айналуы үшін дұрыс құндылықтар, үлгілі қарым-қатынас және ынта болуы қажет. Әр басшының өз қарамағындағы азаматтармен жалпы азаматтардың еңбегін, уақытын, абыройын және хақын қадірлейтін құндылықтар болуы қажет. Бұл олардың білім-біліктілігін және әлеуетін ашуға толық мүмкіндік береді, – деді Ә.Байменов.
Корея болса бүгінгі таңда персоналды басқарудың электрондық жүйесіне (e-Saram) көшкен. Сондай-ақ олар адам ресурстарын дамытуға көбірек көңіл бөледі. Қызметкерлері үнемі түрлі тренингтерде, электронды оқыту курстарында біліктіліктерін арттырады, оларға ток-шоу форматында талқылау, пікірлесу алаңы ұйымдастырылады. Бұған қоса проактивті басқаруды қолға алған.
– Проактивті басқарудың қызметкер үшін маңызы өте зор. Өйткені біз оларға қаржылық қолдау көрсетеміз. Мәселен, бір қызметкердің басына іс түссе, оларға қорған болуға тырысамыз. Сот үдерісі бола қалған жағдайда оның шығындарын өтеп береміз. Әр қызметкерге жыл сайын 70 мың долларға дейін қаржы бөлеміз, – деді Корея Республикасы Адами ресурстарды дамыту ұлттық институты Ғылыми-зерттеу орталығының бас директоры Чун Джи Юн.
Жалпы, форумға 7 елден келген спикерлер мен барлығы 300-ден астам адам қатысты.
– Форум барысында көтерілген басты сұрақтардың бірі – бүгінгі күні мемлекеттік қызметшілердің деңгейі қандай? Қоғамның талаптарына жауап бере ме? Бұл мәселе Мемлекет басшысының жолдауларында да айтылған еді. Форум осы сұрақтарға жауап берді деп ойлаймын. Мемлекеттік қызметшілердің біліктілігін көтеру және халықтың үніне құлақ асатын аппаратты құру жолдары айқындалуға тиіс. Әрине, талқыланған мәселелер бір күннің ішінде шешімін таппаса да, алдағы уақытта нақты қадамдарға алып келері анық. Сонымен қатар әр мемлекеттік қызметші өзінің біліктілігін қашанда арттырып тұруға тиіс деп санаймын. Бұл тұста, Мемлекеттік қызмет істері агенттігі мен Академия тарапынан өте көп бастамалар қолға алынды, – деді іс-шараны қорытындылаған Президент жанындағы мемлекеттік басқару академиясының вице-ректоры Еркін Дүсіпов.