• RUB:
    4.85
  • USD:
    498.34
  • EUR:
    519.72
Басты сайтқа өту
Өнер 16 Ақпан, 2023

Өр дауысты суретші

282 рет
көрсетілді

Әр шығармашыл жан өз үнін, өз ой-пікірін, өз ұстанымын, қарсылығы мен бұлқынысын өнері арқылы жеткізеді. Әр идеясын талантымен шебер ұштастыра алатындардың бірі – суретші Сәуле Сүлейменова. Жуырда ел аста­насындағы «Pygmalion» галереясында ашылған суретшінің «Milestone» ­атты жеке көрмесіне барып, бұл ойымызға тағы да беки түстік.

Сәуле Сүлейменованың шығар­машылығы түрлі реңктерге толы. Астары да ылғи қазіргі қоғамның бет-бейнесімен үндесіп жатады. Ең бас­тысы, суретшінің стилі, әдісі бөлек. Қазіргі заманауи өнерді ол өзінше түсінеді һәм өзінше жеткізеді. Мәселен, аталған көрмеде автордың қайта өңделген поли­этиленнен, плас­тик пакеттерден жасалған «Шың­жаңды тазалау», «Қан­дастар туралы дастан» сериясы, сондай-ақ қалың қағазға балауызбен басылған «I love you», «Sunset Workers», «Kazakh cancan», «Green Bus», «Barakholka» сериялары бар «Bazar Busstop-1» туындылары ұсынылды.

Суретші шығармашылықтағы мұн­дай әдіске табиғат-анаға деген қоғамның көзқарасынан келгенін айтады. «Бір жылдары Астана мен Алматы арасында пойызбен жиі жүрдім. Жазық даламен әрі-бері өт­кенде қызғалдақтар жайқа­лып өсе­тін мезгілді көргім келетін. Бірақ қы­зылды-жасылды жайқалған дала­да пластикалық шөлмектер мен пакет­тер шашылып жатқанына ішім аши­тын. Дала – бұл Қазақстанның рәмізі, біздің мақтанышымыз, тіпті бар­лық жерде пластикалық қоқыс шашылып жатса да, әрбіріміз осы дарқан даламызбен мақтанамыз. Целлофан қалталар далада ұшып жүр, көкте қалқып, өсіп тұр­ған шөптер мен ағаштарға ілініп, жер-жерде жатады. Бір қызығы, олар еріп, жоқ болып та кетпейді. Міне, бұл біздің уақы­тымыздың рәмізі», дейді Сәуле Сүлейменова.

Сондай-ақ ол осындай ішкі толға­ну­лардың нәтижесінде өз үні өнеріне ұласқанын атап өтті.

«Алғашқыда, пакеттерді қалай қол­­дануға болатынын ойластыра бас­­тағанда осы пластиктің еш­теңе­­мен де жапсырылмайтынын байқа­дым. Ол тек жоғары температурада ерітілгенде ­ғана екінші бір пластикке жабысады ­екен. Сондықтан маған клей писто­лет пен полигаль (қалың мөлдір пластика­лық парақтар) қолдануға тура келді. Бір жағынан, ол қоқыс, бірақ оның мүлдем жоқ бо­лып кетпейтініне зер салсақ, плас­тикті қымбат металл немесе мұнай өнімінің, алтынның бір бөлігі деп қарауға да болады. Пластик пакеттерден мөлдір түстен бастап, ақ, түрлі-түсті кемпірқосақ сынды, тіпті қара түске дейінгі барлық түсті табуға болады. Сол секілді, ондағы жарна­ма мәтінінде, бренд атауында және бас­қа да сыртында басылған ақпарат­тар­да жазылған сөздерден неше түрлі ой, па­йым бар. Мұның бәрі тура біздің өміріміз секілді, қилы-қилы, ащы да тәтті, күлкілі де қорқынышты, әдемі әрі сұрықсыз», дейді суретші.

Иә, автордың сөзімен айтқанда, дала өмір бастауының, биіктік пен төмендеудің, аспан мен жердің символы іспетті. Сондай-ақ дала кез келген уақытта қалаға айналуы мүмкін.

Ерекше стилімен елді елең еткіз­ген автор бүгінде сұранысқа ие қа­зақ­стандық суретшінің бірі болып отыр. Оның жұмыстары Sharjah Art Foundation, Alain Servais коллекциясы, Еуразиялық Мәдени Альянс, Ә.Қастеев өнер мұражайы сияқты үлкен галереяларда тұр.

Айта кетейік, «Milestone» көрмесі Сәуле Сүлейменованың ХХІ ғасырдың алғашқы екі онжылдығындағы түр­лі көркемдік тәжірибесін қорытын­дылайды. Сонымен қатар көрерменге уақыт линзасы, техникасы, тақырыбы арқылы оның жұмысындағы ресми һәм мазмұнды өзгерістерге егжей-тегжейлі қарауға мүмкіндік береді.

Суретші кескіндеме мен графикадан бастап қоғамдық кеңістіктегі өнерге дейін түрлі техникамен жұмыс істейді. Өз тәжірибесінде ұжымдық жадының құрылымын, мұрағаттарды, фотосуреттерді, сондай-ақ өткен және қазіргі Қазақстанда болып жатқан тарихи оқиғаларды да арқау етеді. Негізгі материал ретінде полиэтилен пакеттерін қолданып жасаған «Целлофан кескіндемесі» сериясында әлеуметтік-саяси (ашаршылық, ҚАРЛАГ, қандастар және жалпы адам құқықтары) және жеке тақырыптарды (отбасы, гүлдер, аялдамалар) зерттеген.

Тәуелсіз арт-кеңесші және көрме ұйымдастырушысы Владислав Слуд­скийдің айтуынша, суретшінің туындылары түрлі тақырыпты қаузайды.

«Ол 1993 жылдардағы жағдай, натюрморт, гүл, жеке оқиғадан бастайды да аруақ, Астана лайн, урбанизация, өткеніміз бен болашағымыз арқылы саяси, әлеуметтік мәселелер­ге ойысады. Мәселен, суретші Қытай­дағы ұйғыр геноциді жайлы жазды. Өзіңіз білесіз, бұл тақырып ашық тал­қылана бер­мейді. «Жұмысшылар» деген картинасын алып қараңыз, ол жерде де қарапайым адамдардың өмірі суреттеледі. Негізі мұндай тақырыпқа көп суретші бара бермейді. Әдетте, қазақ сурет өнері ба­тыр­лар мен хандарға, тарихқа немесе ке­рісінше, ЭКСПО сынды бола­шақ­тың тақырыбына тоқталады. Ал Сәуле Сүлейменова сіз бен біз тура­лы жазады. «Аруақтар» деген кар­тинасы жекеле­ген адамдар мен сая­саттың ортасындағы көпір деп есеп­теймін. Суретшінің сая­си тақы­рыптағы туындыларын кө­рер­­мен жылы қабылдайды. Сонымен қа­тар шенеунік, билік басындағы­лар­дың да қызығушылығын байқадым. Бұл жерде ерекше ескере кететін дү­ние, Сүлейменованы өз жерінде ғана емес, халықаралық деңгейде де жо­ғары бағалап жүр. Дәл қазір оның туын­­дылары Дюнкерк қаласындағы FRAC Grand Large – Hauts-de-France мұражайында әйдік суретшілердің ең­бегімен қатар тұр», дейді ол.

Сәуле Сүлейменова Гонконгтағы Sovereign Art prize аукционының бір­неше мәрте финалисі атанған. Одан бөлек бірқатар республикалық, халық­аралық байқауда топ жарып жүр. 2015 жылы «Why Self» жобасы аясында Венеция Биенналесінің параллель бағдарламасында автордың целлофан кескіндеме сериясы ұсынылды. Ал 2021 жылы Аrt Dubai жәрмеңкесі аясында цифрлық өнер бағдарламасы­на қатысты. Былтыр Алматыда өткен Qandy Qantar резонанстық көрмесін­де де Сүлейменованың еңбектері ұсы­ныл­ды. Мұнда қанды қырғынның қала тарихындағы орны мен тұрғындардың жадында қалған әсері суреттелген.

Мәдени іс-шараға өнертанушы­­лар мен журналистер, сондай-ақ Мәде­ниет және спорт вице-министрі Ержан Еркінбаев қатысты. Көрме 30 наурызға дейін жалғасады