Артта қалған Ақсу

Мұны естіген облыс әкімі Бейбіт Исабаев әбден ыза болған секілді. Жыл сайын жөндеуден өте­тін аты мәшһүр Ақсу қант за­уыты да үмітті ақтап отырған жоқ. Ал жақында келген Үкімет бас­шысы осы кәсіпорынның бо­ла­шағына имандай сеніп кетті. Оның жайына жыл соңында бір қайыра соғамыз.

Қараңыз, өңір әкімінің бас­пасөз қызметінің мәліметіне сүйен­­сек, былтыр аудан өнер­кә­сіпте өндіріс көлемінің 47 па­йызға төмендеген. Бұл жағынан ақсу­лықтар облыста ең соңғы, яки 10-орында. Ол аздай негізгі капи­талға тартылған инвестициялар көлемі – 28 пайызға, құрылыс жұмыстарының көлемі – 2,2 млрд теңгеге, бизнес субъектілерінен бюд­жетке түскен түсімдер 21 па­­йызға азайған. Бұдан басқа да кем­­шіліктер толып жатыр. Бұған дейінгі әкім жалған есеп беріп, көр­­сеткіштерді көбейтіп отырған екен.

Жуырда өңір басшысы аудан­дық мәслихаттың кезектен тыс сессиясына қатысып, Есім Ба­зархановты өз өтініші бойынша жұмыстан босатты. Босатып қана қойған жоқ кетіп бара жатқан әкім­нің кемшілігін бетіне бас­ты да. Сөйтіп, аудан әкімі лауазымына Берік Тынышбаевтың кан­дидатурасын ұсынды. Осы өңір­дің топырағынан түлеген Берік Тынышбаев – қант қызылшасы кәсі­бінде өте білікті маман. Сон­дықтан бұған дейін де бірқатар жауапты лауазымдарды атқарған азаматтың кандидатурасын депутаттар бірауыздан қолдады. Бірақ біз Берік Тынышбаевтың мойыны­на үлкен жауапкершіліктің ар­тылғанын сезіп отырмыз. Өйт­кені артта қалған ауданды алға сүйреу  – енді соның қолында.

Жауапкершілік дегеннен шыға­ды, Бейбіт Исабаев жаңа әкімге ауыл шаруашылығын өр­­кендету, өнеркәсіп саласына қоз­ғау салу, инвестиция тартып, ха­лықтың әл-ауқатын көтеру ба­ғытында көптеген тапсырма берді. Атап айтсақ, ауданның ат­қарушы органдарының алдына аймақ экономикасын жандандыру, өсу динамикасын қамтамасыз ету міндеттерін қойды. Со­ның ішінде көктемгі дала жұмыс­тарын мерзімінде сапалы ат­қару, қант қызылшасының егіс алқаптарын азайтуға жол бермеу, Ақсу қант за­уытының бас­шылығымен бір­лесіп, қысқа мерзімде зауытты іске қосу шара­ларын атқару, суару желілерін қай­та жаңғырту жұ­мыстарын қол­ға алу тапсырылды.

«Ауылдағы кәсіпкерлікті дамыту – басты міндеттің бірі. Сол үшін «Ауыл аманаты» ауыл хал­қының табысын арттыру жобасын іске асыруға республикалық бюджеттен 3,2 млрд теңге бөлініп отыр. Ауылдық округтерде халық арасында жобаға белсенді қатысу жөнінде ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын кеңінен жүргізу керек», деді Б.Исабаев.

Облыс әкімінің айтуынша, ауыл тұрғындарының малын жаю үшін барлығы 195,5 мың гектар жайылымдық алқап бекітілген, оған қосымша тағы 33,3 мың гектар жайылым қажет. Биыл пайдаланылмайтын жерлерді қайтару жоспары 28 мың гектар, бүгінгі күні оның небәрі 3,8 мың гектары қайтарылған.

Бұған дейін тапсырылғандай, әзірге «Байсерке Агро» серік­тес­тігі 17 мың гектар жерінің 15 мы­ңын, «Күреңбел» шаруа­шы­лығы 9,7 мың гектардың 366 гектар жерін қайтарған. Бұл жұ­мыстарды одан әрі жалғастыру қажет. Және де аудандық жер комиссиясының құрамына бел­сенді азаматтарды тарта отырып, жұмысын заң шеңберінде, ашық жүргізу талап етілді.

Мысалы, былтыр 28 мың тонна қант қызылшасының ор­­­нына небәрі 5,3 мың тонна өнім жиналған. Матай ауыл­дық окру­гінде жер бөлуге байланыс­ты дау туындағаны да – әкім­діктің тікелей кінәсі. Осындай кемшіліктері үшін аудан әкімі Есім Базарханов бірнеше рет тәр­тіптік жазаға тар­тылған. Мұ­ны өңір басшысы көп­шіліктің көзінше ашық айтып, жаңа әкімге олқылықтардың орнын толтырарына сенім білдірді.

Сондай-ақ осы жылы аудан­ға инфрақұрылымдық, әлеу­меттік нысандарды салуға және қайта жаңғыртуға бюджеттен 4,2 млрд теңге қаражат бөлініп отырғанын атап өтті. Оған Жан­­­сүгіров ауылында тұрғын үйлер, Көшкентал, Көлтабан ауы­л­а­­­рын­да жаңа мектептер са­лы­нып, Ж.Сыдықов атындағы ор­та мек­тепке күрделі жөндеу жүр­­гізіл­мек. Құрақсу, Ойтоған және Кеңғарын ауылдарында блок­ті-модульді медициналық пункт­­тер орна­тылып, Б.Сырт­танов, Еңбек, Қарашілік, Есе­болатов ауыл­да­рындағы 11 ша­қырым ауыл ішін­дегі жолдарды жөндеу үшін 458 млн теңге қарас­тырылған.

Енді осы жол дегеннен шы­ғады ғой, жақында жергілікті тұрғындар журналистерге тағы бір түйткілдің құлағы қалқайып тұрғанын жеткізді. Ақсу ауданына қарасты Арасан ауылынан өтетін Талдықорған-Өскемен автомагистраліне дейінгі жол салынып бітпей жатып бүліне бастаған. 22 шақырымды жөн­деуге қазынадан 800 млн теңгеден аса қаражат бөлінген екен.

Арасан ауылынан «Талды­қорған – Өскемен» тас жолына дейінгі 48 шақырымды жүр­гізушілер өгіз аяңмен бір са­ғат­та жүріп өтетін көрінеді. Тұр­ғын­дарды жолдың ойылып ке­туінің себебі алаңдатып отыр. Оның үстіне аталған бағыттың қалған 26 шақырымы қашан жөнделіп бітері белгісіз. Жөнделе қалса, сапасы қалай болады деген сауал әрі-бері қатынайтын жүргізушілерді де мазалайды.

«Жолдың сапасы өте нашар. Шұрық-тесік. Бір күн жол жүрсеңіз болғаны, көлігіңізді 2 күн жөндейсіз. Бүгін бір дөң­гелегім жарылып қалды. Жол жылдан-жылға нашарлап барады. Бұрын жамап-жасқап тұрушы еді, қазір оны да қойды», дейді жүргізуші Дәурен Ордабаев.

2020 жылы аталған бағыттың 22 шақырымына асфальт төселе бастаған. Орташа жөндеу жұ­мыстары содан бері әлі жал­ғасып жатыр. Құрылысы аяқ­талмаған жолдың қайтадан ойылып кетуін сала жауаптылары былай деп түсіндірді:

«Қапал жақтағы гранитті карьердің болуына байланысты ауыр жүк көліктері аталған жолға зақым келтірді. Бірақ мердігер ме­кеме жолдың конструкциясын нығайту мақсатында қо­сым­ша жобалау жүргізіліп жатыр. Со­нымен қатар жөндеу жұ­­мыстары ағым­дағы жылы аяқталады деп жос­парда тұр. Күн жылынған соң, осы жолдың қал­ған 26 шақырымына асфальт салынбақ. Ол үшін конкурс өткі­зіліп, құрылыс жұмыстарына жауапты мердігер мекеме де анық­­талған. Жобаның құны – 1,4 млрд теңге. Биылға 485 млн теңге бө­лінді. Жөндеу жұмыстары осы сәуір айының аяғынан бастап жүр­гізілетін болады. Ең бастапқы жұ­мыстары су өткізу құбырларын ауыстырады», дейді облыстық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасының бөлім басшысы Айдос Досжанов.

Биыл алғаш рет Ақсу ауда­нындағы Суықсай ауылы мен Жансүгір кентіне дейінгі аралық­қа асфальт төселеді. Қара күзге дейін облыс бойынша 200 ша­қырым жол жөнделіп, көлік қа­тынасы жақсара түспек.

Иә, Ақсу өзені арқырап аққа­нымен, сол қасиетті өзенді ба­уырға басқан ауданның әлеуеті артқа жылжып барады. Құжат бо­йынша бәрі жақсы болғанымен, көз­бен көрген адам көңілі қалары анық. Өнеркәсібі өркендеген ба­йырғы Ақсу қашан оралады екен?

Жетісу облысы