Батыс Қазақстан облысында өткен жылы өндірістік жарақат алғандар саны 10 пайызға өсіп кеткен. Жазатайым оқиғаларда барлығы 71 адам зардап шексе, 55 адам ауыр жарақат алған. Ал қаза тапқандар 2021 жылмен салыстырғанда 2 есе өсіп, 16 адамға жетті.
Дүниежүзілік еңбекті қорғау күні қарсаңында Батыс Қазақстан облыстық еңбек инспекциясы бойынша басқарма басшысы Асылұлан Досжанов осындай деректерді жария етті.
«Елдің орнықты дамуы көбінесе еңбек ресурстарының жай-күйіне байланысты. Сондықтан жазатайым оқиғалардың алдын алу және қызметкерлердің еңбек жағдайы қауіпсіз болуын үнемі қадағалаймыз», дейді Асылұлан Тұрсынұлы.
Мәселен, 2022 жылы еңбек инспекторлары «Қауіпсіз еңбек» акциясы аясында 50-ден астам өнеркәсіптік және құрылыс нысанын тексерген. Байқалған кемшіліктер бойынша жұмыс берушілерге ескерту берілген. Есептері бойынша біршама адамға еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселесі бойынша түсіндіру жұмысы жүріпті.
Бүгінде Батыс Қазақстан облысы кәсіпорындарында 428 өндірістік кеңес бар екен. Олар өндірістік жарақаттанудың алдын алу мақсатында жұмыс орнындағы еңбек жағдайына тексеру жүргізе алады.
Сондай-ақ облыстағы белгілі «Орал Таза Сервис», «Күбілей», Орал «Зенит» зауыты, «ҚазАрмаПром», «Кама Центр», «№1 нан зауыты», «Искон», «Стекло-Сервис», «Агран», «Орал трансформатор зауыты» сынды 10 кәсіпорын «Халықтық бақылау» жобасын енгізді. Ал 183 кәсіпорында еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша OHSAS 18001, МОТ-СУОТ стандарттары енгізілді. 35 кәсіпорын еңбек жағдайы бойынша аттестаттаудан өтсе, «Vizion Zero» тұжырымдамасын қолдау мақсатында облыстың 85 ұйымы ресми сайтта «Компания» ретінде тіркелді.
«Жүргізіліп жатқан профилактикалық іс-шараларға қарамастан, өткен жылы облыста өндірістік жарақат саны өсті», дейді еңбек инспекциясының басшысы. Жазатайым оқиғалар саны 10 пайызға көбейген. Соның ішінде 7 оқиға кезінде 20 қызметкер зардап шеккен. Бұл топтық жазатайым оқиға саны да артқанын көрсетеді.
Сараптап қарасақ, 18 жазатайым оқиға бюджеттік ұйымдарда болыпты, 26 адам зардап шеккен. Мұнай өнеркәсібінде болған 9 оқиғадан 10 адам түрлі жарақат алған. Энергетика саласында – 9 адам, құрылыс саласында – 7 адам, машина жасау саласында – 5 адам, ауыл шаруашылығында – 4 адам, шағын кәсіп ұйымдарында – 3 адам, коммуналдық шаруашылық кәсіпорындарында – 3 адам, автокөлік саласында – 1 адам, басқа да салаларда 3 адам зардап шегіпті. Жазатайым оқиғалар мұнай-газ, энергетика және құрылыс саласында көбейіп кеткен.
Батысқазақстандықтар көбіне жол көлік оқиғаларынан, биіктен құлап немесе электр тоғына соғылып зардап шегеді екен.
А.Досжановтың айтуынша, құрылыс саласындағы оқыс оқиғалардың дені жұмысты дұрыс ұйымдастырмаудан, ақаулы техниканы пайдаланудан, еңбек қауіпсіздігін нашар оқытудан және зардап шегушілердің өз бейқамдығынан болады екен.
Әрине, әрбір жазатайым оқиға жан-жақты тексеріліп, жұмыс берушінің немесе зардап шегушінің кінәсі анықталады. Соған сәйкес тиісті шешім шығарылады.
Осындай сараптама нәтижесінде Батыс Қазақстан облысында болған жазатайым оқиғалардың себеп-салдары анықталды. Көз салайық: 21 адам жұмыс өндірісі өте нашар ұйымдастырылғандықтан оқыс оқиғаға ұшырады. Жол ережесі бұзылғаннан – 18 адам, жәбірленушінің өрескел абайсыздығынан – 16 адам, қауіпсіз еңбек тәсілдерін оқытудағы кемшіліктер салдарынан – 10 адам, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережелері бұзылған себепті – 4 адам, ақаулы машиналарды, механизмдер мен жабдықтарды пайдаланғаннан 2 адам зардап шеккен.
Биыл еңбек инспекторлары «Қауіпсіз еңбек» акциясы шеңберінде облыстық кәсіподақпен, сондай-ақ «Amanat» партиясымен бірлесіп, жұмыскерлердің еңбек жағдайымен танысу мақсатында өнеркәсіптік және құрылыс ұйымдарын аралауды жалғастырып отыр. Мемлекеттік бағдарлама бойынша көппәтерлі тұрғын үйлер салып жатқан «Альтаир СК-7», «Болашақ-Т» компаниялары техника қауіпсіздігі ережелерінің қарапайым нормаларын сақтамай отырғаны анықталған. Кейбір жұмысшылар жоғарғы қабаттарда қауіпсіздік белдігі мен қорғаныс каскасынсыз жұмыс жүргізгені, құрылыс аумағы арнаулы лентамен қоршалмағаны белгілі болған. Ол компания басшыларына кемшіліктерді жою жөнінде ұсыныс берілген.
«Жазатайым оқиға көбіне қандай да бір техногендік құбылыстан емес, жұмыс беруші тарапынан бақылау болмай, қызметкер қауіпсіздік техникасын сақтамағанда, жеке қорғаныш құралдары мен арнайы киіммен қамтамасыз етілмегенде, тағы басқа адами факторлармен байланысты болып жататыны өкінішті», дейді А.Досжанов.
Сондықтан еңбек құқығын қорғау мәселесіне барлық қоғамдық институт, жеке азамат та атсалысуы қажет-ақ.
Батыс Қазақстан облысы