Мемлекет басшысы биылғы Жолдауында елімізді инновациялық жолмен дамыту үшін Астанада және Алматыда қажетті экожүйе қалыптастыруға мән беріліп отырғанын, бірақ мұнымен шектелуге болмайтынын баса айтты. Сондай-ақ халықаралық Astana Hub технопаркінің тәжірибесін аймақтарға тарату маңызды екенін жеткізді.
«Мен аймақтарға барғанда дарынды әрі ойы ұшқыр, яғни креативті азаматтармен үнемі кездесемін. Біз олардың өз әлеуетін толық ашуына жағдай жасауымыз керек. Аймақтағы жоғары оқу орындарының негізінде біртұтас инновациялық экожүйе құру қажет. Оны нақты сектормен тығыз ынтымақтаса отырып жүзеге асырған жөн. Бұл жұмысты әрбір облыс орталығында жүргізу керек. Astana Hub-тың тәжірибесін кеңінен пайдаланған жөн», деді Қасым-Жомарт Тоқаев биылғы Жолдауында.
Сондай-ақ Президент Қазақстанды IT-елге айналдыруды және еліміздің Еуразиядағы транзиттік тораптық хаб ретіндегі позициясын нығайтуды тапсырды.
– Президент Жолдауда біздің электронды Үкімет пен финтехті дамыту индексі бойынша әлем көшбасшыларының қатарында тұрғанымызды атап өтті. Отандық IT-саланың экспорт көлемі өткен жылдың өзінде бес есе өсті. Жылдың соңына дейін бұл көрсеткіш 500 млн долларға жетуі мүмкін. Бұл – факт. Сонымен қатар Мемлекет басшысы біздің алдымызға 2026 жылға қарай IT-қызметтердің экспортын 1 млрд долларға жеткізу жөнінде жаңа міндет қойды Бұған, әрине, ірі шетелдік IT-компаниялармен бірлескен кәсіпорындар ашу арқылы қол жеткізуге болады. Мемлекет басшысы жасанды интеллект технологияларын қолданудың маңызын атап өтіп, білікті мамандарды даярлауға баса назар аударуды тапсырды. Біз бұл міндеттерге қол жеткізу үшін күнделікті жұмыс істейміз. Мен бұған дейін Astana Hub тәжірибесін өңірлерде қалай тарататынымызды бірнеше рет айттым. Енді Президент біздің алдымызға нақты міндет қойды. Ол – нақты сектормен тығыз үйлестіре отырып, барлық облыс орталығындағы өңірлік университеттер базасында тұтас инновациялық экожүйе құру. Мемлекет басшысының цифрландырудың басшылық қағидаттарын заңнамалық деңгейде бекітуді тапсыруы – біз үшін маңызды жаңалық. Бұл өте қисынды және уақтылы қабылданған шешім деп есептеймін, – деді Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин.
Сонымен Astana Hub тәжірибесін аймақтарға қалай таратуға болады? Бұл сұраққа министр жауап берді.
– IT сектор – ең жылдам әлеуметтік лифттердің бірі. IT саласының мамандары әдетте ешқандай «аға-әпкесіз» өз күш-жігері мен білімі арқылы өседі. Сондықтан мен IT саласының мүмкіндіктерін тек Астанамен ғана шектелуін қаламаймын, аймақтарда да бұл саланы дамыту керегін үнемі айтып келемін. Кез келген адамның өз аймағында IT қауымдастық тауып, солармен ықпалдастықта жұмыс істеуге мүмкіндігі болуы керек. Ондай қауымдастықтар технологияға деген сүйіспеншілікті арттырып өмір траекториясын түбегейлі өзгерте алады. Өз тәжірибемізден мысал келтірейін. Жанболат – жас инженер-құрылысшы. Мұнай компаниясында 4 жыл жұмыс істеген. Ол тек өз елімізде ғана емес, әлемдік деңгейдегі қызметкер ретінде де сұранысқа ие болғысы келді. Оның пікірінше, IT әрқашан сұранысқа ие әрі мүмкіндіктерін кең ауқымда жүзеге асыруға болатын сала. Жанболат IT саласының әртүрлі бағытын зерттеумен айналысты, өйткені оның жаны жаңа белестерді бағындыруды қалады. Өткен жылы Жанболат «Теch Orda» бағдарламасының грантына ие болды. nFactorial FullStack мектебінде оқуын аяқтағаннан кейін ірі банктердің біріне жұмысқа орналасты. Әрине, Жанболат үшін бағдарламалау оңай болған жоқ. Бірақ ол сәтсіздіктер мен қиындықтарға қарамастан, әлемнің кез келген нүктесінен онлайн жұмыс істеуге және жаһандық еңбек аренасында бәсекеге қабілетті болуға деген талпынысы арқылы үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Осы жерде мен TechOrda бағдарламасына тоқталғым келеді. Осы жоба аясында Жанболат сияқты білімге құштар жастар IT саласында жаңа дағдыларға ие болып отыр. Біз бағдарламаның екінші легін іске қосып жатырмыз. Онда әрбір қазақстандық кез келген өңірден IT-технология бойынша тегін білім ала алады, – деді Бағдат Мусин.
Биыл Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі 3 мыңнан астам грант бөлді. Бір гранттық ваучер 600 мың теңгені құрайды. Бұл бағдарлама Мемлекет басшысының 2025 жылға қарай 100 мың IT маман даярлау тапсырмасы бойынша жүзеге асырылып жатыр. Өтінімдерді 18 бен 45 жас аралығындағы студенттер мен ересектер astanahub.com сайты арқылы бере алады. Еліміздің әрбір азаматы мамандықты нөлден бастап игереді және біліктілігін арттыра алады. Өтініштер 2023 жылдың 11 қыркүйегіне дейін қабылданады. Қосымша ақпаратты таңдалған IT мектептен немесе 2222 телефон нөмірі арқылы алуға болады. Бағдарлама веб-әзірлеуді, 3D дизайнды, бағдарламалық қамтамасыз етуді, мобильді қосымшаларды, сондай-ақ Big Data және Blockchain сияқты басым бағыттардың толық спектрін қамтиды. Оқыту мемлекеттік және орыс тілдерінде жүргізіледі, оқу мерзімі 6 айдан 2 жылға дейінгі аралықты қамтиды.
– Бүгінде IT саласында өз орнын тапқысы келетін мыңдаған үміткер бар. Сондықтан біз оларға тек оқу бағдарламалары арқылы ғана емес, белсенді түрде дамып келе жатқан 14 аймақтық хаб арқылы да көмек беруге дайынбыз. Олардың 8-і қазірдің өзінде жұмыс істеп тұр: Abai IT Valley, Digital Jetisu, сондай-ақ Oskemen, Zhambyl, Kyzylorda, Jaiq, Turkistan, Aqtobe IT Hub. Тағы 6 аймақтық хаб ашылғалы жатыр. Бұдан бөлек қосымша іс-шаралар да өткіземіз (Pizza pitch, Speaker Talk) және оларға Digital Nomads, BNB Chain спикерлерін шақырамыз. 10 облыс Google Developers Group және басқа да әлемдік алпауыттармен ынтымақтастықта жұмыс істеуді бастады. Жалпы, өңірлік хабтар жұмысының нәтижелері еліміздегі саланың жүйелі дамуына берік негіз қалайды. Өңірлердегі тәжірибе қазірдің өзінде оң нәтиже көрсетіп отыр. Қазірдің өзінде хабтарда бастапқы идеялары мен стартаптары бар жас және дарынды кәсіпкерлер тәрбиеленіп жатыр. Олар оқудан кейін Астана хабта идеяларын әрі қарай жетілдіріп, масштабын ұлғайтып, жеделдету мүмкіндігіне ие болады. Сондай-ақ олардың тәжірибесі шетелдегі серіктес бағдарламарлармен де ұштастырылады. Жыл басынан бері өңірлерден 54 жаңа компания тіркелді. Бұл – үлкен жетістік. Оның үстіне, біз екі жыл ішінде ІТ-қызмет экспортының 10 есе артқанын және табыс көлемінің былтыр 333 млн долларға жеткенін мақтанышпен айтамыз. Жоғарыда айтқан жетістіктеріміздің нәтижесінде осы бағыттағы мемлекеттік саясаттың IT саласын дамытуға, инвестиция тартуға және IT өнімдерінің экспортын арттыруға оң әсерін тигізгенін үлкен сеніммен жеткізгіміз келеді. Қысқасы, жұмыс жалғасады. Бұл салада әлі де үлкен жетістіктерге жетеміз, – дейді министр.