• RUB:
    4.85
  • USD:
    498.34
  • EUR:
    519.72
Басты сайтқа өту
Аймақтар 26 Қыркүйек, 2023

«Балқадиша» кешені

279 рет
көрсетілді

Көкшетаудан шығып, Зеренді ауылына қозыкөш жер қалғанда қамшылар жақ бетте өзіндік сән-салтанатымен ақ торғын бұлттың астынан жанары жарқ ете түскен күннің көзіндей күлімдеп Балқадиша кешені көзге шалынар еді. Өкпек жолаушының ойына ілкідегі аңыз түспек.

Жай ғана аңыз емес, әдемі әнмен әдіптелген, ажарлы аңыз­бен көмкерілген, сұлу ыр­ғақты әуен болып тебірентіп көрін­бек. Балқадиша әнінің туу тарихын зерттеушілер­дің пікірі­не қарағанда, Жылан­ды тауы­ның бөктеріндегі Мұса Монтай ­ауылында жарық дү­ние есігін аш­қан нәрестенің шілдехана­сы өткізілгелі жатыр екен. Алты Алаш­қа асқақ әнімен аты мәлім болған Ақан сері де осы ауылға ат басын тірепті. Табиғаты та­мыл­жыған өлкені аралап, се­рі­лік құрып жүрген шағы. Ел ше­тіне іліккен серілер­дің тобын көрген ауылдың үлкендері шылбырларына жар­масып, қо­лтықтарынан демеп, дастар­қан­ға шақыра­ды. Атағы жер жа­рып тұрған Ақан серінің жанына жас­тар­дың ешқайсысы оты­руға батпапты. Бәлкім, өнерін сый­лағандықтан шығар. Ауылға Сері­нің келгені туралы хабар Қади­шаның да құлағына жетсе керек. Қырмызы қыздарға іле­сіп ол да жетеді. «Ауылға әйгілі Сері келсе, неге қосылып ән шырқамасқа?», деп наздана сөйлей келеді. Қыздың ағалары бұл жайды естіп қал­са керек. Бой жетіп отырған қызды Серінің қасынан алып кеткен жөн. Бірақ қалай? Амалын таппай әйелдерін жұм­сайды. Әңгімелері жарасып қалған Сері Қадиша­ны жібергісі келмейді. Амал жоқ, екі бірдей жеңгесі келіп отыр. Арттарында қабақтары түксиген ағалары тұр. Ендігі­сі әбестік. Сол сәтте ару­дың таң­ның мөлдір шығындай жан дүниесін, көркем бейнесін, жібектей есілген мінезін бейне­леген ән Зерендінің биі­гіне құл­дилай көтеріліп, Көкшенің бар даласына тарап бара жатады. Бүгінгі күні жалпақ жұртқа рухани азық болған әйгілі ән осылай туса керек. Әуел баста тоқсан шу­мақ болған деседі. Кейінгіге жет­кені жұрнағы ғана. 1988 жылы Қайролла Жүзбасов құрастырған жинаққа «Бал­қадиша» әнінің үш нұсқасы енген. Қазір үшеуі де айтылып жүр. Үшеу болғанмен, та­қырып бір, мазмұн ортақ.