Халықаралық қаржы ұйымы құрылады

Тауар айналымын арттыратын заң

Отырыс барысында «Еура­зиялық қайта сақтандыру компаниясын құру туралы келісімді ратификациялау туралы» заң қаралды. Халықаралық қаржы ұйымы – Еуразиялық қайта сақтан­дыру компаниясының қызметі Еура­зиялық эконо­мика­лық одақ­қа мүше елдердің сауда-эко­но­микалық байланыстарын арт­тыруға және экспорттаушы кәсіп­орындардың тәуекелдерін қайта сақтандыру жолымен инвестициялар көлемін ұлғайтуға бағытталған.

«Осы келісім арқылы Еура­зия­лық қайта сақтандыру ком­паниясының мәртебесі, функциялары, басқару және оның қызметіне аудит пен ревизия жүргізу мәсе­лелері реттеледі. Мақұлданған заң Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің тауар айналымының дамуына өз ықпалын тигізеді деп сенеміз», деді Мәулен Әшімбаев.

Компанияның Жарғысына сәйкес тәуекелдерді бағалау, тәуе­кел­дерді азайту, шығын­дарды реттеуге жәрдемдесу, марке­тинг­тік зерттеулер жүргізу, қайта сақ­­тандыру саласындағы кон­суль­­­тациялық, зерттеу және ағарту­шылық қызмет және тағы басқа функ­циялар регламенттеледі. Келі­сім­нің шарттары бойынша капитал бірлестікке мүше елдердің жарналары есебінен қалыптасады.

Көгалдандыру ісі көңілдегідей емес

Палата отырысында сенаторлар өздерінің депутаттық сауалдарын да жолдады. Сенат депутаты Нұрлан Бекенов ел аумақтарын көгалдандыру қарқыны төмен деп санайды. Ол Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаевтың атына депутаттық сауал жолдап, қоршаған ортаны көгалдандыру туралы өзекті мәселелерді жария етті.

Сенатордың айтуынша, Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес 2025 жылға дейін бүкіл еліміз бойынша 2 млрд ағаш отырғызу қажет. Мәселен, 2021 жылы 138 млн ағаш, 2022 жылы 280 млн ағаш отырғызылды, ал биыл 409 млн ағаш отырғызу жоспарланған. Алайда депутат көшеттердің өмір сүру деңгейі небәрі 70 пайызды құрайды деп алаңдап отыр. Яғни әрбір үшінші ағаш тамыр жая алмай, семіп қалады. «Осылайша, 409 миллион көшеттің кем дегенде 120 миллионы тамыр жая алмайды. Бұл бюджет қаржысын тиімсіз жұмсау екені белгілі болып отыр. Бюджет шығы­нын азайту керек. Өсімдіктер­дің тіршілігіне бақылау және талдау жүргізілмейді, оларды бақылау, күту және суарудың заманауи жүйесі орнатыл­ма­ған. Бюджет қаражатын тиімсіз жұмсағаны үшін жауапкершілік қайда?», деді ол. Сонымен қатар ағаштарды кесу, қасақана от қою, өртеу, ормандарды заңсыз басып алу және пайдалану, үйлер мен басқа да құрылыстарды салу мәселелеріне алаңдаушылық білдірген депутат осыған байланысты ормандар мен курорттық аймақтардағы барлық ғимараттар мен құрылыстарды тексеруді ұсынды.

«Өсімдіктер мен ағаштарды өсіру, сондай-ақ оларға күтім жасау тәсілдерін қайта қарау керек деп санаймын. Көшет отыр­ғызатын мердігерлік ұйым­дарға ағаштарды одан әрі мін­детті түрде күтіп-баптау мен жай-күйіне мониторинг жасау және ол туралы есеп беру тәрті­бі бекітілсін. Бұл қызмет көр­сету шартында көрсетіліп, олар­ды орындамағаны үшін жауапкер­шілік туралы белгімен бірге жазылуы керек», деді сенатор.

Сайрамда сапалы ауыз су тапшы

Сенатор Алишер Сатвалдиев Үкімет басшысы Әлихан Сма­йыловтың атына жолдаған депу­тат­тық сауалында Түркі­стан облысының Сайрам ауданын­дағы инфрақұрылымның өзекті мәсе­ле­лерін көтерді. Оның айтуынша, халықты сапалы ауыз су және электрмен қамтамасыз ету үшін инженерлік инфрақұрылымды шұғыл дамыту қажет.

«Қарабұлақ ауылдық окру­гін­дегі сапалы ауыз сумен қам­тамасыз ету мәселесі өзекті күйін­де қалып отыр. 59 мыңға жуық халқы бар ауыл округі тұрғын­дарының тек 60 пайызы ғана ауыз су құбырларына қолы жетіп тұр. Ауыл халқының 30-35 пайызы құдық және өздері қазып алған су ұңғымаларын пайдалануға мәжбүр. Тұрғындар арасында ішек ауруларына шалдыққандар бар. Ауыл көшелерінің жағдайы мәз емес, 70 пайызы жөндеуді қажет етеді», деді сенатор. Соны­мен қатар депутат аудандағы халық саны­ның өсуіне байланыс­ты жаңа тұрғын үйлер салу қажет­тігіне Үкіметтің назарын аударды.

Ол сондай-ақ Сайрам ауданында жерге кезекте 56 мыңнан астам азамат тіркелгенін, яғни ауданның әрбір төртінші тұр­ғыны кезекте тұрғанын хабарлады. «Осы мәселені шешу үшін Сайрам ауданының жер учаскелерінде инженерлік коммуникациялар салу жоспарланып отыр. Құны 891 млн теңгеге жобалық құжаттама дайындалды. Сонымен қатар аудан тұрғындарын тұрақты электр жарығымен қамтамасыз ету мақсатында Ақсукент ауылы­нан қосалқы электр стансасын салу үшін құны 1,7 млрд теңгені құрайтын жобалық сметалық құжаттар әзірленген. Жоғарыда аталған мәселелер бойынша барлық тиісті құжат рәсімделіп, республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша өтінімдер жолданған», деді депутат. Осыған байланысты Әлихан Смайыловтан «Қуатты өңірлер – ел дамуының драйвері» ұлттық жобасы аясында айтылған мәселелерді республикалық бюджеттен қаржыландыру мәселесін қарауды сұрады.

Теміржолшылардың түйткілді мәселелері

ҚТЖ-ның қатардағы қызмет­кер­лерінің зейнеткерлік жасын 55 жасқа дейін төмендету керек. Сенатор Геннадий Шипов­ский өзінің депутаттық сауалында осындай ұсыныс айтты. Оның пікірінше, теміржол саласы қызметкерлерінің өмірін жақ­сарту саласында көптеген мәсе­ле бар. Сенатор елімізде сала­ны дамыту үшін тіпті жаңа ми­нистрлік құрылғанын атап өтті. Алайда Г.Шиповских айтқан­дай, мемлекеттік орган темір­жолшы­лардың негізгі мәселелерін, оның ішінде жалақының төмендігін, тұрғын үйдің жоқтығын және зейнетке шығу жасын төмендету мәселесін әлі шешкен жоқ.

Депутат Көлік министрлігінің ақпараты бойынша ең төменгі санаттағы «байланыс және дабыл» мамандарының жалақысы Ақтөбеде 382 мың теңгені, Қызыл­ордада 354 мың теңгені, ал ең төменгі санаттағы «жолшы­ның» жалақысы Абай облысы мен Пав­лодар облысында 280 мың тең­гені құрайтындығына назар аударды. Сенатордың пікірін­ше, бұл шындыққа сәйкес келмейді.

«Өңірлердегі теміржолшы­лар­дан алған мәліметтерге сүйе­не­тін болсақ, ең төменгі санат­тағы «байланыс және белгі беру» мамандарының қолға алатын жалақысы Ақтөбеде жобамен 200 мың теңге, Қызылордада 180 мың теңге, дәл солай ең төменгі санаттағы «жол жөндеушінің» жалақысы Абай облысында 160 мың теңге, Павлодар облы­сында 205 мың теңгені құрай­ды. Министрлік пен өңірлер­дегі теміржолшылардан ал­ған ақпа­рат екеуі екі түрлі. Біз қай­сысына сене­міз? Әрине, ха­лықтың ақпа­ратына сенеміз», деді сенатор.

Осы деректерді алға тартқан депутат теміржолшылардың мәсе­лелерін толығымен шеше ала­тын бірқатар шешім ұсын­ды. Қазір бұл салада 140 мыңға жуық адам жұмыс істейді, демек оның эко­но­микалық әсері де үлкен болады.

«Біріншіден, «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясының жылдық табысын, мемлекет тарапынан берілетін субсидияны және инфляцияны ескере отырып, теміржол саласының қарапайым жұмысшыларының жалақы­сын көтеру керек. Екіншіден, теміржол саласындағы қара­пайым жұмысшыларға корпо­ративтік келісім немесе басқаша тетіктерді қарастыра отырып, 55 немесе 57 жастан зейнетке шығаруды қамтамасыз ету керек. Үшіншіден, теміржол қызмет­керлеріне арнал­ған тұрғын үй бағдарламасы әзір­ленуі керек, сондай-ақ бағдар­ла­маның тетіктерін барлық өңірге енгізіп, жергілікті атқарушы органдармен нақты алгоритм жасалуға тиіс», деді сенатор.