Еліміздің Солтүстік қақпасы атанған Петропавл қаласы жыл сайын жаңғырып келеді. Шаһар экономикасының драйвері өнеркәсіп болса, биылғы 10 айда олар 349,3 млрд теңгенің өнімін шығарған. Соның ішінде өңдеу өнеркәсібінің көлемі 289,2 млрд теңгеге жетті. Машина жасау саласында 138,4 млрд теңгенің өнімі өндірілді. Оң динамика тамақ өнімдерін өндіруде де байқалады.
Бұл аралықта негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі 131,8 млрд теңгеге жетті. Оның негізгі үлесі жеке инвестицияларға тиесілі, ол 80,7% болып отыр. Биыл қалада 2 444 жаңа жұмыс орны пайда болса, соның 651-і инвестициялық жобалардың жемісі. Облыс орталығындағы жұмысы қарқынды жүргізіліп жатқан сала – құрылыс. Бүгінгі таңда құрылыс жұмыстары 47 алаңда жүргізілуде. Қала әкімі Серік Мұхамедиев өткен жылы ғана Ғ.Мүсірепов ауданы әкімінің лауазымынан ауысып келген. Ол өзіне жүктелген маңызды міндет – құрылысы аяқталмай, ұзаққа созылып кеткен 16 көпқабатты тұрғын үйдің құрылысын бітіру екенін айтты. «Бүгінгі таңда негізгі бөлігінің құрылыс жұмыстарын аяқтауға қол жеткіздік. Жуырда әрқайсысы 100 пәтерлі алты үйді пайдалануға беріп, тұрғындарға кілттерін табыс еттік. Абаттандыру жұмыстарын келесі жылы жасаймыз. Жалпы айтқанда биыл 22 көпқабатты үйдің құрылысы аяқталып, 2 мыңнан артық отбасы жайлы пәтерлерге қол жеткізеді», деді ол.
Қалада үй салумен қатар тұрғын үйлердің кондоминиум нысандарына жататын коммуналдық шаруашылығын жаңғырту бағдарламасы да іске асырылуда. 2023 жылы бұл іске 130 млн теңге қаражат бөлініп, 15 үйдің төбесіне жөндеу жұмыстары жүргізілді, 5 үйдің жеделсатылары ауыстырылды. Жоспарда әлі де 9 үйдің шатырын жөндеп, 4 үйдің 22 жеделсатысын ауыстыру міндеті тұр.
Қызылжар өңірінде жекеменшік тұрғын үй салушыларды қолдау жұмыстары да үнемі жүргізіліп тұрады. Мәселен, жекеменшік тұрғын үйлер легі бой түзеген «Солнечный-2» шағынауданына 68 шақырымдық су құбыры тартылып, 53,9 шақырым жолы жөнделді және 103 шақырымға электр жүйелері жүргізілді.
Қаланың бір «қайғысы» – жылу жүйелерінің тозуы. Бұл жұмыстарды жүргізетін «Петропавл жылу жүйесі» ЖШС қарамағында 229 шақырым құбыр болса, соның 72,16%-ы тозған. Биыл бар болғаны соның 8,3 шақырымына жөндеу жүргізілді. Қазір қаланың ана жер мына жерінде тесілген құбырлардың шығып жатуы осы тозғандықтың кесірі. «Бұл мәселе бір жылда шешілетін жұмыс емес. Біз оны кезең-кезеңмен еңсерудеміз», дейді әкім.
Қаланы ауыз сумен жабдықтайтын «Қызылжар су» ЖШС балансында 344 шақырым құбыр бар. Кәсіпорын шайынды суды шығаратын құбырларды да бақылайды. Бұлардың су құбырлары да 57,9% тозған. Биыл ауыз су құбырының 3,5 шақырымы, шайынды су құбырының 2,1 шақырымы жөнделді.
Қаланы электр жүйесімен қамтамасыз ететін «СК РЭК» АҚ балансында 704,5 шақырым жоғарыдан тартылған желі және 393,5 шақырым кабельдік линия бар. Бұлардың жарақтарының тозуы да 89 пайызға жетіп отыр. Биыл соның 4 шақырымы жөнделді.
Облыс әкімі қызметінен Ауыл шаруашылығы министрі қызметіне ауысқан Айдарбек Сапаровтың бастамасымен 2023 жылы қаланың жолдарын жөндеу жұмыстары күрт артқан еді. Шұрық-тесік жолдардың көбі қазір қалпына келіп қалды. Жөндеу жұмыстарына 8,2 млрд теңге бөлініп, 47 көшенің жолдары дұрысталды. Бірақ «Жол активтерінің сапа орталығы» мекемесінің облыстағы филиалы жөнделген 7 көшенің жұмысын сапасыз деп тауып, оларды қабылдаудан бас тартты. Енді оларды жөндеу 2024 жылға қалдырылып отыр.
Биыл қалада барлық 593 аулалық аймақтың 34-не балалардың ойнау және 42-не спорттық алаңдар тұрғызылды. Сонымен қатар 15-не тас жолдар төселді. Ал 2024 жылы 90 аулалық аймақты жөндеу жоспарланып отыр. Осы арада қала әкімдігі үшін үлкен алаңдатушылық тудырып отырған бір проблема бар. Ол – аулаларға Кеңес заманында орнатылған гараждар. Оларды бұзу тұрғындардың өкпе-ренішін тудырады, кейбіреулер тіпті айғай-шу шығарғысы келеді. Соған қарамай биыл 147 темір гараж алынып, олардың орнына автотұрақ, балалар алаңдары орнатылды.
Петропавл қаласының ішінде 18 маршрут бойынша күніне 185 автобус рейске шығып, қала тұрғындарын тасымалдайды. 2021 жылы семейлік 100 автобус сатып алынып, автобус паркі 51 пайызға жаңартылған. Тасымал жұмысымен айналысатын «Kyzylzhar Buses» ЖШС тағы 10 жаңа автобус сатып алды. Ал 2024 жылы автобус паркін жаңарту 65% жетеді деп жоспарланып отыр.
Қала әкімі С.Мұхамедиевтің айтуына қарағанда биыл қалада 5 735 адам жұмысқа орналастырылыпты. Соның ішінде жаңадан пайдалануға берілген және бұрынғы кәсіпорындардың ұлғайтылуының нәтижесінде 2 665 адам жаңа орындарға тұрғызылған. Әлеуметтік әлсіз топтардың бизнес жобаларын қолдауға 1,4 млн теңге бөлінген. Сонымен қатар 48 адамның бизнес-жобасын іске асыруына 62,4 млн теңге берілген. Мерекелік күндерге байланысты атаулы әлеуметтік және тұрғын-үйлік көмек 11 600 адамға жасалып, оған 1 млрд 242 млн теңге бөлінген.
Бүгінгі таңда Қызылжар қаласында 92 жалпы білім беретін мектеп бар. Оларда 30,6 мыңдай оқушы оқиды. Мектепке дейінгі 7 764 бөбек балабақшалармен қамтылған. Жалпы, 3 пен 6 жас арасындағы бөбектер бүгінгі таңда толықтай балабақшамен қамтылғанын айта кету керек. 2023 жылы білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық базасын жаңғыртуға 83 млн теңге қаражат бөлінген.
Енді облыс орталығының дәл түбіндегі Қызылжар ауданының жай-күйіне тоқтала кетейік. Бұл аудан – 1997 жылы Бескөл мен Соколов аудандарының біріктірілуінен құрылған әкімшілік бөлініс. Жер көлемі – 6,1 мың шаршы шақырым, халқының саны 45 мыңнан асады. Ұлттық үлесін алатын болсақ, орыстар – 57, қазақтар – 32 пайыздай, қалғандары басқа этностардың өкілдері. Аудан орталығы Бескөл ауылы Қызылжардан 12 шақырым ғана жерде. Облыс орталығына жақын болғандығының арқасында ауданның инфрақұрылымы біршама жоғары дамыған.
Биыл мұнда алты ірі инвестициялық жоба іске асырылып, 130 жаңа жұмыс орындары ашылған. Облыс орталығын азық-түлікпен қамтамасыз ету міндеті негізінен осы ауданның мойнында. Іске асырылған жобалардың арасында сүт фермасы мен құс етін өндіру фабрикасының болуы да содан. Биыл 5 ауылда тауарлы-сүт және бір қой шаруашылығы фермасын іске қосу қолға алынып, олардың жұмыстары аяқталып келеді.
Мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру аясында 80 адамды жұмыспен қамтыған 47 жаңа өндіріс орны ашылды. Жаңа бизнес-идеяларды жүзеге асыруға тырысқан 22 тұрғын мемлекеттік грант алған. «Ауыл аманаты» бағдарламасына 47 адам қатысып, оларға 415 млн теңгенің несиесі берілген.
Аудан әкімі Жанат Сәдуақасовтың айтуына қарағанда аудандағы 15,5 мың ауланың 13 мыңдайы, яғни 84%-ы таза ауыз сумен қамтылған. «Президенттің талабына сәйкес 2025 жылға дейін халықты толықтай таза ауыз сумен қамту жұмыстарын жүргізудеміз. Биыл «Соколов су құбыры тобына» қарайтын Архангелка, Новокаменка, және Пеньково ауылдарында құбырды жаңалау жұмыстары жүргізілді. Осы жұмыстар 2024 жылы тағы алты ауылда жалғасатын болады», дейді әкім.
Аудан аумағынан 751 шақырым жол өтеді, оның 336 шақырымы республикалық, 156 км облыстық маңызы бар тасжолдар. Қалғаны аудандық маңызы бар жолдар, кейінгі жылдары соның 129 шақырымы жөндеуден өткізілді. Биыл 7 ауылішілік жол күрделі және ағымдық жөндеулерден өткізіліп, Шаховское мен Рассвет ауылдарының кіреберіс жолдары жөнделді.
Бүгінгі таңда Қызылжар ауданы ауылдарының 92%-ы жарықтандырылған. Енді барлық ауылға жарық тартқызу жоспарға қойылып отыр. Облыс орталығына жақын болғандықтан ауданда жекеменшік үйлердің құрылысы қарқынды жүргізілуде. Соның ішінде аудан орталығында 2 бес қабатты тұрғын үй тұрғызу қолға алынған. Олар ауданда кезекте тұрған 901 отбасылардың санын біразға азайтуға тиіс. Кезекте тұрғандар арасында 83 көпбалалы отбасылар бар.
Инфрақұрылымы жоғары болғандықтан бұл ауданның ауылшаруашылығы жерлерін алушылар кезінде көп болған. Алайда соның біразы жерді дұрыс пайдаланбай, қаржылық күш-қуаты болмаған соң тастап кеткен екен. Енді соның 30,9 мың гектары мемлекеттің жер қорына қайтарылды.
Ауданның жалпы білім беретін мектептерінде қазір 6 576 оқушы бар. Былтырғымен салыстырғанда оқушылар саны 113 адамға артқан. Олардың біразы аудан орталығына тасылып оқытылады. Денсаулық сақтау және мәдениет саласының нысандарына да жөндеу жұмыстары жүргізіліп тұрады. Биыл 4 амбулатория және 12 мәдениет ғимараттары жөндеуден өткен. Бірақ әлі де 22 ауылдық ФАП-тарға жөндеу жұмыстарын жүргізу қажет. Ал Прибрежный мен Якорь ауылдарында дәрігерлік амбулаторияның құрылысы аяқталуға жақын.
Ауыл спортын дамыту мәселесі де назардан тыс қалмайды. Соңғы жылдары мұндағы 14 ауылда спорттық кешендер іске қосылған, ал 30 ауылда балалардың 42 ойнау алаңдары тұрғызылған. Келесі жылы Асан, Боголюб, Виноградов, Подгорный және Пеньков ауылдарында жаңа спорт алаңдарын тұрғызу жоспарланған.
Міне, Петропавл қаласы мен оның іргесіндегі Қызылжар ауданының бүгінгі хал-ахуалы қысқаша айтқанда осындай.
Солтүстік Қазақстан облысы