Бүгінгі Астана тарихы терең де толғамалы. Байырғы Ақмола зиялылары, қайраткерлері кезең-кезеңмен зерделене бермек. Осы қалада Шоқанның туған қарындасы өмір сүріп, сүйегі «Жастар» шағын ауданындағы қорымға қойылғанын білеміз бе? Суреттері тарихты нұсқап отыратын фотограф Константин Шаховтың рухы шат болсын, 1923 жылы Пішпекке (қазіргі Бішкек) көшкенше көп дүниені аспабының шүріппесімен хаттап кетіпті.
Соның бірі – әйгілі Шоқан Уәлихановтың туған қарындасы Бәдіғұлжамал (жұрт Бәдіғұл, Бадығұл, Жамал деп те атаған) Шыңғысқызының фото-суреті. Бұл кісі Абылай Қоңырқұлжаұлының зайыбы болған.
Көрнекті қаламгер-зерттеуші Жарылқап Бейсенбайұлы «Шоқан» атты кітабында «Сырымбеттегі Айғаным шаңырағына келін болып түскен Шорманқызы Зейнептің де бауыры құтты болды. Обаған бойында 1835 жылдың қарашасында үлкендері Шоқан дүниеге келгеннен кейін оған Жақып (1837), Бәдіғұлжамал (1839), Рахия (1841), Әбілмақыжан (1845) секілді ұл-қызы жалғасты» деп жазады.
«Тең теңімен, тезек қабымен» дегендей, аға сұлтан Шыңғыс Уәлиұлының қызына тарихи Тәуке хан тұқымынан тарайтын аға сұлтан Қоңырқұлжа Құдаймендіұлының құда түсуі заңды еді. Оның үстіне күйеу баланың есімі Абылай болғаны да ірі әулетті әу бастан қадір тұтқанын көрсетсе керек.
Ел арасында атақты Ақан серінің «Қалқа бала» атты әні осы Бәдіғұлжамалға арналған деген де дерек бар (туындыда «басы «жұм», ортасы «мим», аяғы «ләм» деп меңзеген есім – «Жамал»).
Бәдіғұлжамал Шыңғысқызынан Алаш қайраткері Хайретдин Болғанбайдың (1894–1937) жары Рахима Ғалиакбарқызының (Халфина) анасы Мәстура туады. Жалпы, Шоқанның бұл қарындасы дүниеге төрт ұл (Сұлтан, Нақыш, Мұқыш, Шәкіш), екі қыз (Мәстура, Мағида) әкеліпті.
Сабыр Шәріп,
PhD