• RUB:
    4.91
  • USD:
    494.87
  • EUR:
    520.65
Басты сайтқа өту
Қоғам 05 Шілде, 2024

Құранның көне нұсқалары

133 рет
көрсетілді

Елімізде ислам тарихына қатысты көне жәдігерліктер аз емес. Соның бір парасын Мемлекеттік Орталық музейде ашылған «Ислам руханияты» көрмесінен кез­дестіресіз.

Көрме төрінен орын алған экспонаттар мазмұндық ерек­шеліктеріне қарай Құран нұсқалары, тәпсірлер, мұхаммадия және мұхтасар кітаптар, діни маз­мұндағы литографиялық бас­па басылымдары деп бірнеше топқа бөлінген. Мұндағы көрермен назарына алғаш рет ұсынылып отырған біре­гей құнды жәдігер – бұрама қағаз түрінде жасалған пай­ғамбарлар шежіресі. Ұзын­дығы – 4 м, 45 см құрайтын шежіренің ені – 25 см. Қол­жазбада Адам Атадан бас­тап Мұхаммед пайғамбарды қоса алғанда 25 пайғамбар әулетінің, төрт әділ халифаның және ортағасырдағы сопылық ағымның ұстазы Жәлаладдин Румидің шежіресі қамтылған.

Сондай-ақ көрмеге орама қағаз түрінде жасалған ерекше қолжазба Құран нұсқасы (ұзындығы – 9 м, 50 см., ені – 2,5 см.) қойылған. Құранда 114 сүре мәтіні өте ұсақ әріптермен бөлек-бөлек теріліп, Алла Тағаланың төрт көркем есімі қоса берілген.

Хронологиялық тұрғыдан қарастырар болсақ, қордағы Құранның ең көнесі 1054 һижри/1643 миләди жылдары жарық көрген. Олардың дені Шығыстың көне қа­лалары Ыс­танбұл, Мумбай, Мы­сыр баспаханаларында, Ре­­сейдің Петербор, Қазан сияқ­ты ірі ор­талықтары мен Омбы, Орын­бор, Ташкент, Самарқан шаһар­ларының көне баспаларында басылып шыққан.

Көрмеде, әсіресе, Құран Кәрімнің тәп­сірлері, дұ­ға­лар жинағы, Адам атадан ХІХ ғасырға дейінгі ке­зең­­дерді қамтитын қысқаша та­рихи шолу басылымы, музей қорына Мәшһүр Жүсіп Көпеев кітапханасынан келіп түскен мухаммадия кітабы, Мұхамеджан Сералин жаз­ған «Қожалар шежіресі» көпшілік­тің қызығушылығын тудырады.

Көне кітаптар көрмесінің ашылу салтанатында Құран кәрімді алғаш рет қазақ тіліне аударған Халифа Алтайдың ұлы Әбдірахим Алтай, тарихшы Өмір Оразұлы, Фило­со­фия, саясаттану және дін­тану институты Дінтану орталығының директоры Ша­­­ғырбай Дүйсенбекұлы, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлт­тық университетінің аға оқы­тушысы, дінтанушы Жү­зей Аманқұлұлы сөз алып, көрмеге қойылған бірегей жә­дігерлердің құн­дылығы жө­нінде ой өрбітті.

Қазіргі уақытта түрлі ағым­­ның жетегінде кеткен жас буынды ислам мәде­ние­­тімен сусындатуда осындай шара­лардың маңызды рөл атқа­ратынын атап өткен Мемле­кеттік Орталық музей директоры Рашида Харипова, ис­лам бүкіл адамзаттың ру­хани кемелденуіне және мәдениеті мен өркениетінің дамуына зор үлес қосқанын, музей қорындағы құнды жәді­герлерге шетелдік ғалымдар мен дінтанушылар айрықша қы­зығушылық танытып отыр­ғанын жеткізді.

АЛМАТЫ