Атыраудан Астраханға апаратын жол құрылысы тәмамдалуға таяу. Құрылысы ұзаққа созылып, жөндеу баяу жүрген бұл жол көпшілікті әбден сарсаңға салды. Енді бұл жол жөндеуден соң үшінші санаттан екінші санатқа ауыстырылмақ. Сол кезде көлік ағыны да көбейетін көрінеді.
Бір шақырымның құны қанша?
Облыс аумағында 3 052 шақырым жол бар. 1 926 шақырымына облыстық, 1 126 шақырымына республикалық маңыз берілген. Мұнайлы шаһардан төрт бағытқа шығатын жолдың бірі Астрахан облысының шекарасына дейін қатынайды. Бұл жолдағы көлік қозғалысының жылдамдығы сағатына 110 шақырымға дейін болады.
Өткен аптада көрші елмен көлік қатынасын жалғайтын жолдың 80 шақырымы пайдалануға берілді. «ҚазАвтоЖол» ҰК» АҚ басқарма төрағасы Дархан Иманашевтің айтуынша, бұл – «Атырау – Ресей шекарасы» бағытындағы автомобиль жолының 753-833-шақырымы. Жол бойында 25 байланыс жүйесі, 13 су өткізгіш құбыр төселді. Мал өтуге арналған 5 өткел жасалды. Түнгі мезгілде жарық беретін 78 тірек жөнделді. Жол жанына 155 мың сызықтық метр торлы қоршау қойылып, 435 жол белгісі бекітілді. Тосқауыл қоршауының 8 мың сызықтық метрі жөнделді. Бір санитарлық-гигиеналық торап орнатылды. Төрт демалыс орны абаттандырылып, 26 ауыспа жол салынды.
«Жол активтерінің ұлттық сапа орталығы» РМК бас директоры Болатбек Айтбаевтың айтуынша, жол сапасы ұдайы тексерілген. Көрші елдің шекарасына дейін созылған жол Атырау облысындағы Исатай және Құрманғазы ауданының аумағымен өтеді. Жол бойында 12 елді мекен орналасқан.
Жоба басталған кезде аталған жол құрылысына 98 млрд теңге бөлінген. Көлік министрінің орынбасары Сәтжан Аблалиевтің дерегіне сүйенсек, 1 шақырым жолды салуға шамамен 600 млн теңгеге дейін қаржы жұмсалады. Осы кезге дейін жол құрылысына бөлінген қаржы көлемі 111,3 млрд теңгеге жеткен.
Теміржолмен тасымалдау неге қымбат?
«ҚазАвтоЖол» ҰК» АҚ Атырау облыстық филиалының директоры Мұрат Мықтыбаевтың мәліметінше, жобаға сәйкес жол бойына 6 көпір салу қарастырылған. Көпірдің бірі Исатай ауданындағы Х.Ерғалиев ауылының тұсында орналасқан. Қазір бұл көпірдің құрылысы жүріп жатыр. Осы кезге дейін жол бойында су өткізетін 60 тұрба, 1 500-ден астам жарық бағаны орнатылыпты.
«Жол құрылысына тартылған жұмысшылардың дені – жергілікті тұрғындар. Жаңғыртылып жатқан жолға 2 млн тонна инертті материал, 42,05 мың тонна жол битумы, 1,29 млн тонна асфальт бетоны төселді. Бұл жолдың бойына 2 250-ге жуық түрлі жол белгісі орнатылып жатыр. Бұрын бұл жолмен жүруге 5-6 сағат кететін еді. Қазір 2 сағаттан сәл асатын уақытта жүріп өтуге болады», дейді Мұрат Мықтыбаев.
Оның айтуынша, қазір Ресей шекарасына дейінгі жолдың 212 шақырымында жол төсемінің құрылысы аяқталған. Ұзын жолдың 621–833 шақырым аралығындағы учаскеде негізгі, ал 146,8 шақырымында қиыршық тасты-мастикалық асфальтбетонның жоғары қабаты төселген.
«Жобаға сәйкес жол бойына 3 санитарлық-гигиеналық торап орнату көзделді. Тораптың бірі Исатай ауданындағы Зинеден ауылының маңында ашылды. Ал Аққыстау ауылында жол-пайдалану бекеті ашылады», дейді өңірлік филиал директоры.
Бес жылдан бері жол құрылысына Қазақстан, Италия, Түркия, Әзербайжан компаниялары мердігерлікке тартылған. Отандық компанияның бірі – «АқжолҚұрылыс» ЖШС 2020 жылдан Атырау облысындағы жол құрылысына қатысып келеді. Маңғыстау облысында тіркелген компанияның бас директоры Әмірбек Төлегеновтің айтуынша, бұған дейін Қызылқоға және Мақат ауданының аумағында 119 шақырым жол салған. Енді шекараға дейінгі жолдың 56 шақырымын салып жатыр.
«Біздің компанияда еліміздің барлық өңірінің тұрғындары жұмыс істейді. Ең төменгі жалақы 100 мың теңгеден басталады. Жол құрылысында кездесіп отырған басты қиындық – инертті материалдардың өзге өңірлерден тасымалдануы. Өйткені Атырау облысында жол құрылысына қажетті қиыршықтас, ПГС, битум секілді инертті материалдар жоқ. Сол себепті, инертті материалдарды Ақтөбе облысынан теміржолмен тасымалдап отырмыз. Бірақ инертті материалдарды теміржолмен тасымалдау бағасы қымбат. Осы жоба басталғанда 1 тонна қиыршық тасты тасымалдауға 6 мың теңгеден төлейтін едік. Қазір бұл баға 11 мың теңгеден басталады. Қиыршықтас беретін мекемеге 1 млрд теңге төледім. Бірақ 200 млн теңгенің қиыршық тасын алдым. Неге десеңіз, 800 млн теңге теміржолмен тасымалдауға жұмсалды», дейді Әмірбек Төлегенов.
Тағы бір мердігер – «СП Сине Мидас Строй» ЖШС 80 шақырым учаскені пайдалануға тапсырған. Компанияның бас директоры Мехмед Дилшад Буданның мәліметіне сүйенсек, жол құрылысына 500-ге жуық адам, 300-ден астам техника тартылыпты.
«Учаске құрылысына 250 мың тонна асфальт төселді. Ақтөбе облысынан 22 мың вагон қиыршықтас, Маңғыстау облысынан 25 мың тонна битум жеткіздік. Құрылыс жұмысына 1,2 млн тонна топырақ пайдаланылды. Жол бойында 16 су құбыры, 2 мал өткелі, 78 жарық бағаны, тор және кедергі қоршауы, 435 жол белгісі, жарық белгілері бар дауыс зорайтуға арналған құрылғы, 4 демалыс алаңы орнатылды», дейді жоба менеджері Ахмет Мудуроглу.
Жобаға енбеген 5 шақырым
«ҚазАвтоЖол» ҰК» АҚ Атырау облыстық филиалының директоры Мұрат Мықтыбаевтың мәліметінше, жыл соңына дейін 212 шақырым жол толығымен пайдалануға беріледі. Ал 5 шақырым жолды жөндеу бұл жобаға енгізілмеген. Неге?
«Өйткені Атырау қаласының шетінен басталатын жолдың 5 шақырымына облыстық маңыз берілген. Сондықтан жолдың бұл учаскесі қайта жаңғырту жобасына енгізілген жоқ. Енді оны облыс бюджетінен қаржы бөлу арқылы жөндеу көзделіп отыр», деп түсіндірді М.Мықтыбаев.
Атырау облысы әкімінің орынбасары Қайрат Нұртаевтың айтуынша, мұнайлы шаһарға кіреберістегі 5 шақырым жолды күрделі жөндеу өткізу үшін арнайы жоба әзірленіпті. Жоба мемлекеттік сараптамадан өткен. «Жолдың бұл бөлігі 4 жолақты болады. Оның төсемі 14 метрге дейін кеңейтіледі. Атырау қаласының солтүстік бөлігіндегі бұл учаске облыстық маңызы бар жол ретінде жоспарға қайта енгізілді», дейді Қ.Нұртаев.
Саладағы еңбек өтілі – 42 жыл
«Жол активтерінің ұлттық сапа орталығы» РМК бас директоры Болатбек Айтбаевтың айтуынша, жол саласында маман жетіспейді. Ұзақ жыл жұмыс істеген мамандар зейнет жасына жеткен. Мәселен, Құрманғазы ауданының тұрғыны Рақымғали Сәрсенбаев 42 жылдан бері осы салада жұмыс істейді.
«Қыста ауыр техникамен жолдағы қарды күреймін. Кейде асфальтқа инертті материалдар төгемін. Жұмыс таңертеңгі сағат 8-де басталады. Содан кешкі сағат 6-ға дейін мігір таппаймыз. Күн райы бұзылып тұрса да күн демей, түн демей жұмысқа шығамыз. Бұрын бұл жол жөнделмегенде, ауыр техникамен жүру қиын еді. Сол қиындықтан арылдық. Енді жолды бүлдірмеу үшін ұдайы күтім жасау қажет», дейді Р.Сәрсенбаев.
Атырау облысы