Биылғы жылдың 30 тамызында Ата Заң – ел Конституциясының 15 жылдығы аталып өтпек. Бүгінде Қазақстан әлемнің беделді деген түрлі халықаралық ұйымдарының мойындалған мүшесі екені белгілі. Ал Конституция – сол Қазақ елі мемлекеттілігін нығайту, ондағы саяси жүйені реформалау бағытында жасалған сәтті қадамдарға басты бағдар болғаны анық.
Кеше елордадағы Ұлттық академиялық кітапханада “Қазақстан Республикасының Конституциясына 15 жыл: заңнаманың ілгері дамуы” атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция ұйымдастырылып, онда Ата Заңның дамуы мен оның жетілдірілу тарихы әңгіме өзегіне айналды.
ҚР Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссия, Астана қаласының әкімдігі, Еуропа құқығы мен адам құқықтары сарапшылық институты және Құқықтық мәдениетті дамыту орталығы ұйытқы болған ауқымды шараға орталық мемлекеттік органдардың, шетел дипломатиялық корпусының, саяси партиялар мен үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері, Парламент депутаттары қатысты.
Конференция барысында оған қатысушылар Конституцияның мемлекет үшін маңыздылығы, онда ратификацияланған халықаралық құжаттардың ішкі заңдарға қарағанда, басымдыққа ие екендігі, елдегі құқық қолдану тәжірибесі, құқықтық мәдениетті дамыту мәселелерін талқыға салды. Мәселен, Астана қаласы әкімінің орынбасары Аида Балаева Ата Заңның негізін қалау, оның негізгі алғышарттарын бекіту оңайға түспегендігін, бұл ұзақ ізденіс пен еңбектің, мол тәжірибенің арқасында ғана жүзеге асқанын атап өтті. “Қазақстан өзінің таңдауын жасады. Бұл ретте Конституцияның алатын орны айрықша. Ол елімізді зайырлы, құқықтық мемлекетке айналдырудың негізі. Ел Президентінің қоғамды ілгерілету мақсатынан туған барлық жарлықтары осы Ата Заңнан бастау алады. Конституцияда сан ұлттар мен ұлыстардың мүдделері, адамдардың құқықтары мен бостандығы жоғары орынға қойылатындығы айрықша атап көрсетілген. 2007 жылдың 21 мамыр күні Елбасының бастамасымен Қазақстан Конституциясына тиісті өзгертулер мен толықтырулардың енгізілуі еліміздің барлық қоғамдық-саяси құрылымына жаңа өзгерістер әкелді. Сол арқылы дамудың жаңа, сапалы кезеңіне қадам бастық”, – деді ол. Сонымен қатар Астана қаласы әкімінің орынбасары өз сөзінде Қазақстанның 15 жылдық мерзім ішінде түрлі салаларда қол жеткізген жетістіктері мен білім, ғылым, әлеуметтік салада атқарылып жатқан оң шаралар жөнінде де ой тарқатты.
Ал Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының кафедра меңгерушісі Николай Акуев бүгінде Конституцияның америкалық, француздық модельдерінің артықшылықтары туралы көп айтылатындығына, алайда қазақстандық модельдің де өз ерекшелігі мен өз орны бар екендігіне тоқталып өтті. “Әлемде Конституцияның тұтастай мінсіз, әмбебап моделі жоқ. Ал Конституция, ондағы баптар кез келген мемлекеттің өз ерекшелігіне, мемлекеттік құрылымына, ұлттық менталитетінің өзгешелігіне сай болуы керек. Сонда ғана ол сол елдің ілгерілеуіне, демократиялық жүйесінің дамуына сеп болмақ”, – дейді Н. Акуев.
Ләйла ЕДІЛҚЫЗЫ.