Еліміз абырой биігінен көрінген сәт

Әлемдік қауіпсіздікті сақтайық, ол үшін мынадай-мынадай іс-шаралар қабылдайық деп Қазақстанның қолдан келгеннің бәрін де жасағанын, ал еліміздің нақты ұсыныстарын таразыға тартқандар солардың қажеттігін тегіс мойындағанын, бірақ құжат жүзінде қабылдарға келгенде бүгінгі күннің кикілжіңдері, қырғи-қабақтығы өрелі іске өріс бермей аяққа тұсау, қолға кісен болғанын мамандар, зерттеушілер, сарапшылар – бәрі де нақпа-нақ көлденең тартып отыр. Енді екі күн бойы өзіміз көзбе-көз кө­ріп, куә болған осынау тарихи оқи­ғаның кейбір жәйттері хақында әңгімелейік. Бір қызығы сол, кешегі КСРО-ның құрамында болған бүгінгі кейбір тәуел­сіз елдер басшылары жақсы біліп тұрса да орыс тілінде сөйлемей, ағыл­шын немесе өз тілдерінде сөйледі. Мысалы, Украина пре­зиденті В.Янукович украинша, Әзір­бай­жан, Грузия президенттері И.Алиев пен М.Саакашвили  ағыл­шын тілінде сөй­леді. Әрине, украин тілі ЕҚЫҰ-ның бес жұмысшы тілінің қатарына енбейді, бірақ В.Януковичтің адамдары оның сөзін бес тілге аударып әкелгенге ұқсайды, өйткені, аударма ілеспелі түрде беріліп жатты. Журналистерге арналған жүрек жал­­ғарлық дәмдер мен шәй, кофелер фо­йе­лерде қай кезде барсаң да дайын тұрды. Қызмет көрсетіп жүрген қыз­дар мен жігіттер де барынша биязы, үнемі күлім­деп құрмет пен сыйластық танытты. Бірдеңе сұрасаң, барынша сыпайы жауап береді. Соған қарап, үй­ретсе бізде де сервистік қызметті жо­ғары деңгейде көрсете алады екен-ау деп қалдық. Ал енді түстік және кешкілік ыс­тық дәмдер шын мәнінде қазақтың дар­қандығын көрсеткен еді. Орысша білетін бір неміс журналисінен дәмі­міз қалай екен деп сұраған едім, “бесподобно” деді ол. Шынында да, қазақ­тың дас­тарқаны журналистерге ұмы­тыл­мас­тай әсер қал­дырды. Берілген та­ғам­дарды тізбелеп шығу да көп орын­ды алған болар еді, сондықтан ол ойы­мыз­дан шұғыл бас тартуға тура келіп тұр. Бірінші күнгі отырыста көп­теген сөй­леушілер “бес минөттік” шек­тен шы­­ғып, ұзағырақ сөйлеген­діктен, бұл күнге белгіленген оншақ­ты адамға сөз тимей қалды. Мәжіліс уа­қытында аяқталып, сол күні мәрте­белі меймандар концерт тама­шалады. Ал журналистер “Хан Ша­тырға” апа­ры­лып, қо­нақ етілді. Мұнда да концерт көрсе­тіліп, сонымен қатар, “швед үстелі” арқылы берілген дәмнің неше тү­рі­не, тіпті жеңіл ішімдіктерге де шек қойылған жоқ. Бәрі де қазақша айт­қанда, ағыл-тегіл бол­ды. Бірақ тәр­тіп­тілік пен ұстамды­лықтың шегінен шығу орын алған жоқ. Барлық “қызық” екінші күні бол­ды. Қолымызға берілген бағдар­лама бо­йын­ша күндізгі 12.30-да бәрі аяқ­талып, Пре­зидент Нұрсұлтан Назар­баев­тың қоры­тынды баспасөз мәсли­хаты өтуі тиіс-ті. Бірақ 12.30-да әлі көп адам сөйлеп бола қойған жоқ еді, сондықтан аяқталу уа­қыты 15.00-ге баратын шығар деп топ­шы­лағанбыз. Айтқан­дай, сол уақытта бас­пасөз мәс­ли­хаты өт­етін залға шақыр­ған хабар естілді. Ал­дыңғы жақ­тан орын алмақ­қа ты­рысып, жұрттан бұрын жетіп тұр­мыз. Жарты сағат... бір сағаттай тұр­дық... Еш ақпарат жоқ. Тек әлден уа­қыт­та ғана “пресс-конференция 17.00-ге ауыс­тырылды” деген хабар жетті. Беске жақындағанда да келіп, үй­ме-жүйме болып тұрмыз. Бұл уа­қыт­та да жарты сағаттан артық тос­тық. Бұл жолы 19.00-ге ауыстырылды деп та­рат­ты. Жетіде келіп едік, 20.00-ге шегерілді делінді. Жүрек күпті... Шынымен құжат қа­был­данбай қалмай ма, олай болса, сам­мит еш нәтижесіз аяқталады деген сөз ғой... Журналистерге саммитті көрсетіп жатқан мониторлар сағат 15.00 ша­масында өшірілген. Сондықтан, еш­қан­дай хабар біле алмай, дағдаруда­мыз. Кейбір ұйымдастырушылар мен ЕҚЫҰ қызметкерлерінің телефонмен сөй­лескеніне елеңдесіп қаламыз. Өзі­­міз кө­ріп жүретін Ұйымның бас­пасөз қызме­тінде істейтін бір әйел­дің орыс­шалап: “Проваливается”, дегенін құлақ шалып қалды. Не дейді, шынымен солай бол­ғаны ма? Жоқ, мүмкін емес, Елбасы бұдан да күр­делі жағдай­лардан жол тауып шыға білген сұңғыла саясаткер ғой, дейміз іштей... Сөйте­міз де, Алладан жәрдем тілейміз. Кешкі 20.00-де болады деген бас­пасөз мәслихаты “белгісіз уақытқа” ше­герілді. Біз түгілі бүкіл еліміздің ес­­ті-басты адамдары бұл мезгілде қат­­ты күдікке шырмалған еді. Басы­лы­мы­мыздың басшылары кезек ха­бар­­ла­сып, не болып жатқанын жиі  сұрауда. Сағат 21.00... 22.00... 23.00 болды... Тым-тырыс... Радио арқылы журналистерді апаратын автобустар дайын екені бірнеше рет айтылды. Тіпті, түн­гі Астанаға серуен жаса­ла­ды деп те қы­зықтырып жатыр. Бірақ сам­миттің нәтижесі қызық­тырған жур­налистер тарайтын емес. Сағат он бірден өте редакциядан бә­рің бірдей отырмай,  баспасөз мәс­ли­ха­тын жазатындар ғана қалып, қал­ған­да­рың жүре беріңдер, мәшине жібе­рейік деген хабар жетті. Әрине, ол  таңғы сағат бестен тұрып, аяғы­нан сар­сылып жүрген қызметкер­лерді ая­ған­дықтың белгісі еді. Біз болсақ сегіз адамбыз, со­ның бесеуі кетіп, мәсли­хатты жаза­тын үш адам қалсақ болар деген ойымды әріп­тес­теріме айтқан едім, олар: “Еш­қайда кетпейміз, көбі­не шыдағанда, енді азына шыдайық. Елбасына да оңай болып жатқан жоқ, барлық тілегімізбен, ниетімізбен қол­дау білдіріп, осы жерден тапжыл­майық”, деді.   Сөй­тіп, егемендік сегіз адам Елбасының қасынан табылдық деп мақтануы­мызға болады. Түнгі сағат 12-ден өткенде ғана дек­ларация қабылданды деген хабар келді. Бәріміз де қуанғаннан  “уралап” жібердік. Редакцияға шұғыл хабар­ла­сып, “сүйінші” хабарды жеткіздік.  Одан кейін Елбасы Нұр­сұл­тан Назар­баев келіп, баспасөз мәсли­хатын өткіз­ді. Атап көрсететін бір жәйт – тосып жүрген біз қатты шар­шағанда, ол кісі тып-тың, бар­лық  сө­зін нық-нық ай­тып, сергек те көңілді отырды. Оның себебі де, әрине, түсі­нікті еді. Сөйтіп, жар­ты сағатқа белгіленген баспасөз мәс­лиха­ты бір сағатқа жуық уақытқа созылды. Сонымен, ЕҚЫҰ Саммиті  сәтті аяқ­тал­ды.  Астана Декларациясының қа­был­­дануы еліміз үшін үлкен абы­рой болды. Жақсыбай САМРАТ.