Кеше Назарбаев Университетте жоғары білім көшбасшыларының Еуразиялық форумы өтті.
Қазақстанның кіндік қаласындағы бұл басқосуға Ұлыбритания, Израиль, Қытай, АҚШ, Әзербайжан, Беларусь, Қырғызстан, Ресей секілді мемлекеттерден үш жүздің үстінде делегаттар келді. Мәртебелі меймандарды жылы шыраймен қарсы алған Назарбаев Университеттің президенті Шигео Катсу пленарлық мәжілісті ашардағы сөзінде уақыт талабына сай нағыз толыққанды университет қандай болуы керектігіне айрықша тоқталды. Оның айтуынша, әрбір оқу орны өзінің шәкірттерін еңбек рыногына еркін ене алатындай етіп даярлауы керек. Өйткені, өрелі өрендер ғана өз елінің қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық әлеуетін арттыруға қомақты үлес қоса алады. Осы орайда атқарылатын жұмыстар өте ауқымды екенін тілге тиек қылған ол әріптестерін ашық пікір алмасуға шақырды.
Талқылауға ұсынылған «Жоғары білім және экономиканы жаңғырту: инновациялық және кәсіпкерлік ЖОО» тақырыбы бойынша отандық, сондай-ақ, шетелдік сарапшылар сан салалы мәселе көтеріп, салиқалы ойларын ортаға салды. Олардың әсіресе, белгілі бір мемлекеттің мерейін өсіріп, мәртебесін көтеруде білім мен ғылымның алар орнын анықтауға бағытталған берік байламдары көпшіліктің көңілінен шықты. Университеттерде ғылыми ізденістерге кең өріс ашу, инновациялық идеяларды батыл жүзеге асыру, қазіргі заманға лайық білікті кадрлар тәрбиелеу, сондай-ақ, дәстүрлі академиялық құндылықтарға зиян келтірмей, ЖОО-ларды терең білім ордасына айналдыру ісіндегі озат тәжірибелерді ортақ игілік ретінде қарастыруға қатысты ұтымды ұсыныстар да діттеген жеріне жетіп жатты.
Дүниежүзіндегі ең үздік жүздікке кіретін Тель-Авив университетінің ректоры Джозеф Клафтер химиялық физика саласында кеңінен танымал ғалым. Ұзын саны 400 ғылыми еңбектің авторы, 18 монографияның редакторы атанған профессордың пайымдауынша, университеттердің бәсекелестікке қабілетті болуы үшін бірнеше параметр қажет көрінеді. Ең алдымен педагогикалық қызметке маңдайынан шертіп отырып майталман мамандарды тартқан абзал. Ақылды азаматтардың сыртқа кетуіне тосқауыл қойған жөн. Әрине, олардың еркіне қол сұға алмайсыз. Үкімет тарапынан тиісті шаралар қабылданып, ойлы оқымыстыларымызды туған жеріне оралтуға жағдай жасамай болмайды. Біз соған тырысып жатырмыз. Екіншіден, ұстаздар мен студенттердің ой еркіндігіне тежеу салынбауға тиіс. Ашықтық соны идеяларға бастайды. Үшіншіден, жоғары оқу орны мен өндіріс ошақтары арасында көпір орнатқан жөн. Бірлескен әрекеттің берері мол. Төртіншіден, адамдардың өз мүмкіндіктерін жүзеге асыруларына көмектесу керек. Жақсы мағынасындағы амбиция адамды алға жетелейді. Алтыншыдан, халықаралық ынтымақтастық пен ықпалдастықты өркендеткен дұрыс. Бұл ретте белсенділік танытсақ, ғаламдық проблемаларды шешуге мүмкіндік туады.
Күні кеше ғана жиырма жылдығын тойлаған Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ ректоры, ҰҒА академигі Ерлан Сыдықов Қазақстандағы жоғары кәсіптік білім беруді одан әрі дамытудың басты екі бағыты жайында әңгіме қозғады. Оның ойынша, біріншіден, университеттерге толық академиялық автономия беретін уақыт жетті. Екіншіден, кәсіпкерлік университеттерді құруға бет бұрған оңды болар еді. Бұл ретте коммерцияландыру мен зерттеулердің қолданбалы сипатқа көшуі көптеген отандық оқу ордаларының кәсіпкерлік университеті статусын иеленуіне қол жеткізіледі. Кейінгі кездерге дейін инновациялық экономиканы Үкімет пен бизнес жасайтын модель үстемдік құрып келді. Бірақ, әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғанындай, аталмыш мәселеде мемлекеттің, бизнес құрылымдарының және университеттердің бірлігі қажет. Өйтпейінше, инновациялық экономиканың игілігіне бөленуіміз екіталай.
Ал, ұлыбританиялық Q S рейтинг агенттігінің басқарушы директоры Кунзио Квакарелли әлемдегі үздік оқу орындарының жетістіктерін бағалау тәртібін түсіндірді. Алматы Менеджмент университетінің президенті Асылбек Қожахметов болса, инновациялық және кәсіпкерлік университеттердің бір-бірінен айырмашылығы төңірегінде жеке пікірін білдірді.
Форумның негізгі бөлігі білім мен ғылымның жаңа жетістіктерін жинақтаған Назарбаев Университеттің тағылымды тәжірибесін көрсетуді көздейтін семинарларға арналды. Осыған байланысты университеттің профессорлары мен қызметкерлері өздеріндегі академиялық сапа, корпоративтік басқару қағидаттары және менеджментті жетілдіру, ғылыми зерттеулерді жүргізу, студенттерді алмағайып болашаққа бейімдеу, кәсіптік бағдарлау мәселелері төңірегінде әңгімелеп, Қазақстандағы алғашқы және әзірге жалғыз болып табылатын, магистратура бағдарламасы бойынша инклюзивті білім беру саласындағы көшбасшыларды әзірлеу әдістерімен бөлісті.
Талғат БАТЫРХАН,
«Егемен Қазақстан»
