Алматы облысында екі жылда 280 нысан бой көтеріп, 17 мың 229 адам жұмыспен қамтылды
Жетісу жерінде бой көтерген құрылыстың саны да, сапасы да өзге өңірлерден асып тұрғанын статистикалық мәлімет растайды. Салыстырмалы түрде алсақ, бір жазда Талдықорғандағы екі шағын ауданда 5-9 қабатты тұрғын үйлер бой көтеріп, пайдалануға берілді. Мектеп, балабақшадан тыс қос-қос қабаттарын ерте көктемнен бері көтеріп үлгерген Салтанат сарайы, Көрме кешені секілді әлеуметтік нысандар мен алдағы айда алғашқы қонақтарын қабылдайтын бес жұлдызды жекеменшік 12 қабатты қонақүй өз алдына. Күні кеше ғана Елбасы кіріп, аралап көрген Оқушылар сарайы, көпсалалы аурухана және Жастар саябағы заманауи озық үлгі үрдісін паш етіп тұрғаны қандай тамаша. Бұл мемлекеттік саясатқа сай әрекет ете білуді көрсетеді.
Сондықтан қаласында да, даласында да ерекше қарқынмен салынып, көрген жанның көзін тойдырған нысандарды игілігіне жаратып отырған халықтың қуанышы шексіз. Жетісулықтар қаладан да, ауылдан да пәтер кілтін алып тұрып әуелгі кезекте сарабдал саясатымен осынау мүмкіндікке жол ашып берген Елбасына алғыстарын арнауда. Шадыман шаттыққа бөленген сол ел толайым табысқа бөленуіне себепші болған өңір басшысына деген ықылысын да ірікпеуде. Бұл – факт. Сөз реті келгенде айта кетер жайт – Жетісу құрылысына оның ішінде Талдықорғанның түрленуіне облыс әкімі Амандық Баталов көп күш-жігер жұмсады. Жетісудың кіндік қаласының бас жоспарын жасаудағы салмағы, ықпалы тағы бар. Сондықтан Талдықорған қаласындағы тұрғын үйлер мен әлеуметтік және тағы басқа нысандар әр жылдары салынғанымен біртұтастықты әрі әдемілікті сақтап тұр. Мысалы, Қаратал шағын ауданындағы 4, 5, 6, 9, 12 қабатты тұрғын үйлер, Теннис орталығы, Достық үйі, Тіл сарайы, Назарбаев зияткерлік мектебі мен жатақханасы, көпсалалы төрт корпустан тұратын аурухана, перзентхана Қаратал өзенін жағалай жарыса бой түзеген. Гүлжиек деп те аталатын осы жағалауда ересектер мен балалардың еркін серуендеп, тынығуына барлық жағдай жасалған. Ал Қараталдың екінші жағалауындағы Шығыс шағын ауданы мен өндірістік аймақта, одан әріректегі жеке тұлғалар тұрғызған коттедж қалашығында да құрылыс қарқынды жүруде. Тұтастай алғанда, Талдықорғанның шығыс шеңберінен кіргенде Қаратал өзенінің қос жағалауында тұрғызылған әдемі ғимараттар көз жауын алады.
Негізі қандай да бір нысанның бой көтеруі оңай жұмыс емес. Он бес жылдан бері Жетісу жерінде бой түзеген құрылыс нысандарының жертөлесін айтпағанда іргетасы, қабырғасы, шатыры, сыртқы бояуы деп тізбеленетін жұмыстарының жай-жапсарын көкейге түйіп жүргендіктен Талдықорғанның оңтүстік-батысында жаңадан салынып жатқан тұрғын үй кешенін тағы бір рет араладық. Автокөлік пен жаяу жүргіншілер жолы жайлылық пен еркіндікті сездіреді. Алматы – Өскемен күрежолынан Талдықорған қаласына кіреберістегі 12 қабатты қонақүй құрылысы аяқталуға жақын қалыпты. Аспан түстес зәулім ғимарат әйнегі алтын күн нұрымен шағылыса жарқырап тұр. Өңірде 2014 жылы құрылыс саласына барлығы 61,674 млрд теңге бөлініп, сол қаражатқа 297 нысан құрылысын салу жоспарланған еді. Нәтижесінде 189 нысан сол жылы пайдалануға беріліп, 108 нысан келесі жылға өткен-тін. Ал 2015 жылы құрылыс саласына бөлінген 40,0 млрд теңгенің 99,7%-ы игеріліп, белгіленген құрылыс нысандары толығымен пайдалануға берілген болатын. Атқарылған жұмыстың талапқа сай екендігі кәсіби тұрғыда сарапталады. Бұл ретте Жетісу жерінде салынған құрылыс сапасына кепілдік беруге болады.
Ал Алматы облысының орталығы Талдықорған қаласы болсын деп бекіткен Елбасы Жарлығынан кейін өңір құрылысының тізгінін Амандық Баталов ұстағалы саладағы сапа мәселесіне сын айтылған жоқ. «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» дегендей, өңір басшысының ұстанымы осыған саяды. Сондай-ақ, Талдықорған қаласында бейберекет салынған құрылысты кездестіре алмайсыз. Сонымен, 2014 жылы 40 денсаулық сақтау нысанының құрылысы мен сейсмикалық нығайтылуына республикалық бюджеттен 4 млрд 628 млн теңге, жергілікті бюджеттен 4 млрд 154 млн теңге бөлінген еді. Нәтижесінде Еңбекшіқазақ ауданының Қазақстан, Тәшкенсаз, Түрген, Тауқаратұрық ауылдарында, Талғар ауданының Бірлік, Қызыл ту ауылдарында, Іле ауданының Жәпек, Қосөзен, Екпінді, Покровка, Қоянқұс ауылдарында, Алакөл ауданының Балапанов, Тоқжайлау ауылдарында, Жамбыл ауданының Дегерес, Ақсеңгір, Таңбалытас, Ынтымақ ауылдарында, Қаратал ауданының Жаңаталап, Көксу ауданының Мұсабек ауылында, Ұйғыр ауданының Сұңқар ауылында барлығы 20 дәрігерлік амбулатория салынса, Райымбек ауданының Кеген ауылында емхана, Панфилов ауданының Жаркент ауылында аурухана, Талдықорған қаласында кардиологиялық орталық салынып, денсаулық сақтау нысандарын сейсмикалық нығайту жұмыстары жүргізілді.
Сонымен қатар, 2014 жылы 714,4 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беріліп, белгіленген жоспар 106,6 % артығымен орындалуын халық қажеттілігін өтеудің бір жолы деп түсінген дұрыс. Енді осы мәліметті тарата айтсақ, 51 тұрғын үйден 921 пәтер пайдалануға берілді. Оның ішінде 497,3 мың шаршы метр жекеменшік тұрғын үй, 79,8 мың шаршы метр коммерциялық тұрғын үй болды. Сөйтіп, барлығы республикалық және жергілікті бюджеттен 6449,6 млн теңге бөлініп, игерілді. «Өңірлерді дамытудың жол картасы-2020» мемлекеттік бағдарламасына сәйкес 29,7 мың шаршы метр тұрғын үй, сонымен қатар, «Жетісу» әлеуметтік кәсіпкерлік корпорациясы 4,4 мың шаршы метр, «Самұрық-Қазына» АҚ 170,6 мың шаршы метр тұрғын үй құрылысын толығымен аяқтап, тұрғындарға пәтер кілттерін табыстады. Аталған бағдарлама аясында биыл барлық қаржыландыру көздері арқылы 544,1 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға беру қарастырылған. Ағымдағы жылы 4 млрд 376 млн теңге қаржы бөлініп, сегіз айда 2319 млн теңге игерілді. Бюджеттік қаражат есебінен 23,0 мың шаршы метр үй, тұрғындар мен мемлекеттік емес мекемелер есебінен 465,5 мың шаршы метр үй салу жоспарланған. Ал сегіз айда 865,3 мың шаршы метр үй пайдалануға берілді. Сонымен қатар, «Бәйтерек девелопмент» АҚ арқылы «Қазақстан ипотекалық компаниясы» АҚ желісімен «Нұрлы Жол» инфрақұрылымды дамыту бағдарламасына сәйкес Талдықорған қаласының оңтүстік-батыс шағын ауданында былтыр 290 пәтер құрылысы басталған болатын. Аумағы 18,1 мың шаршы метр 5 үйдің құрылысын да аяқтау межеленген. Ағымдағы жылы 40 нысанның инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымы жүргізіліп, 19 нысан пайдалануға беріледі. Жалпы бұл шағын ауданда 2012-2016 жылдары құны 9,3 млрд теңгеге бағаланған 103 мың шаршы метрлік 1411 пәтерді құрайтын 21 үй пайдалануға берілді. Қазіргі кезде 825 пәтерлі 7 үйдің құрылысы жүргізілуде.
Алматы облысында биыл үш ауысымды және апаттық жағдайдағы мектеп мәселесі толығымен шешіледі. Оған негіз бар. Өңір басшысы үстіміздегі жылы Жамбыл ауданы, Жаңақұрылыс ауылында Абдолла Қарсақбаев атындағы жаңа мектептің ашылуына қатысып көпшіліктің қуанышын бөлісті.
«Мемлекет басшысы «100 нақты қадам» Ұлт Жоспарында білім беру жүйесін жаңғыртуға ерекше көңіл бөлгені мәлім. Ұрпаққа сапалы білім беріп, заманға сай, әлемдік бәсекеге қабілетті, талантты жастарды дайындау – ортақ міндетіміз. Ол үшін барлық жағдай жасалатын болады. Қазірдің өзінде облыс бюджетінің үштен бір бөлігі білім беру саласына жұмсалуда. Жаңа мектептер салу, материалдық-техникалық базаны нығайту, күрделі және ағымдағы жөндеуден өткізу, оқулықтар сатып алу, компьютерлендіру мәселелері оң шешімін табуда. Өңірде биыл 9 жаңа мектеп салынуда, соның алғашқысы тамызда ашылса, 4 мектеп осы оқу жылының алғашқы айында, 4-еуі жыл соңына дейін пайдалануға беріледі. «Нұрлы Жол» бағдарламасы бойынша биылғы жылға Ұлттық қор есебінен 27 мектеп және 3 балабақша құрылысына 24 млрд 272 млн теңге бөлінді», – деген еді Амандық Баталов осыған орай.
Елбасының тапсырмасымен жүзеге асырылып жатқан «100 мектеп, 100 аурухана» бағдарламасы аясында Алматы облысында он мектептің құрылыс жұмыстары толығымен аяқталып, пайдалануға берілді. Бүгінгі күні 7050 оқушы сол жаңа мектептерде білім алуда. Мектептердегі химия, физика және информатика пәндеріне арналған сыныптар жаңа жабдықтармен қамтамасыз етілген. Спорт залдары қазіргі заманға сай спорттық құралдармен жасақталған.
«Жұмыспен қамтудың жол картасы-2020» бағдарламасы шеңберінде былтыр 15 дәрігерлік амбулатория мен фельдшерлік-акушерлік пункт құрылысына республикалық және жергілікті бюджеттен 3 млрд 034 млн теңге бөлініп, игерілді. Бағдарлама аясында 548 адам жұмыспен қамтылды. Жалпы, Алматы облысында 350 дәрігерлік амбулатория, 40 денсаулық сақтау нысаны пайдалануға берілген.
Қорыта айтқанда, бұл деректер Жетісудың қаласында да, даласында да соңғы екі жылда қарқын алған құрылысты растайды. Ең бастысы, Елбасы да, ел де Алматы облысының әкімі Амандық Баталовтың төл міндетін кемшіліксіз дерлік атқарып отырғанына риза. Ал ел алғысына келсек, таяуда ғана Райымбек ауданы, Нарынқол ауылынан 87 жастағы Таутай Естеусізов деген қария телефон соғып, тасада қалып бара жатқан Нарынқолға облыс әкімінің жақсы көңіл бөліп отырғанын тізбелеп бергенде «әп, бәрекелді!» деп біз де қуандық. Нарынқол ауылының тұрғындарын сапалы ауызсумен қамту мақсатында 2014 жылы жалпы құны 938,6 млн теңгеге сумен жабдықтау жүйелерінің құрылысы және қайта жаңғырту жобасы іске асырыла бастаған еді. Биыл құрылыс-монтаж жұмыстарын аяқтауға республикалық және облыстық бюджеттен 382,6 млн теңге бөлініп, игерілуде. Бұл жобада 34 шақырым ауыл іші су желілерін қайта жаңғырту, тұтынуды жүйеге қосу үшін 341 құдық орнату, тағы басқа нысандарды тұрғызу ұйғарылған. Келісімшарт бойынша жұмыстарды аяқтау мерзімі биылғы қараша айына жоспарланған.
Иә, Жетісу жерінде жан жадыратып, көңіл қуантатын жұмыстар атқарылу үстінде. Оның бәрі ел игілігіне арналған.
Осыған орай облыс әкімінің орынбасары
Ғалымжан Әбдірайымовпен әңгімелесудің реті түскен еді.
– Ғалымжан Райылұлы, кәсіби маман ретінде Жетісу жерінде жедел қарқын алған құрылыс жөнінде айтып берсеңіз.
– Әрине, алдымен тапсырылған жұмысты жете түсініп, жауапкершілікпен атқара білу керек. Біз төл міндетімізді кемшіліксіз атқару үшін қолдан келгеннің бәрін жасаймыз. Маман құрылысшылармен жиі кездесіп, жұмыс барысын кеңінен талқылаймыз. Кемшілік болдырмаудың жолын анықтап, соған сәйкес нысан құрылысын сапалы етіп салуды басты мақсат тұтамыз. Жұмыс қарқынын арттыру мәселесі қашанда күн тәртібінен түспейді. Тапсырылған міндетті мерзімінде орындау әрбір құрылысшының қағидасына айналған. Ең бастысы біздің атқарған жұмыс жөніндегі есебімізді облыс басшысы мұқият тыңдайды. Арасында уақыт тауып әлгі құрылыс нысанына өзі барып көреді. Кемшін тұстары болса тиісті талап қойып, уақтылы орындалуын бақылауға алады. Нәтижесінде жұмыстың қарқыны да, сапасы да артады. Кемшілік атаулыға кеңшілік берілмейді.
– Көрікті құрылыс көпшіліктің көзайымы емес пе. Бұл туралы не дейсіз?
– Талдықорғанда төрт корпустан тұратын көпсалалы аурухана құрылысының жертөлесінен бастап қабырғасын қалап, шатырын жауып пайдалануға өткізуге дейінгі жұмыстың басы-қасында жүрдім. Негізгі бақылау жүктелгендіктен жауапкершілігі де зор болды. Құрылыс жұмыстары аяқталғанда сыртын қоңырқай түспен бояп үлгеріпті. Көңіліме жақпады. Содан Амандық Ғаббасұлы келді. Бірден сыртқы бояуды ұнатпай: «Бұл – аурухана. Мұнда адамдар емделу үшін жабырқау көңілмен келгенде жандарын серпілтер ашық түсті ғимаратқа кірсе, тыңайып, көтеріліп қалуы керек. Біле-білсеңіздер, бұл – бірінші ем», – деп көпсалалы жаңа аурухананың төрт корпусын да сарғыш түске, жоғары белдеуін күлгін түске боятқызды. Бұл екі түс үйлесіп көрікті әрі көрген жанның көңілін жадыратар көрініс беріп тұр. Осы аурухананың қатарында бұдан көп жыл бұрын салынған қос корпусты перзентхананы да дәл осындай түспен боятып, шатырын ауыстырып едік, ол ғимарат та жаңарып, жайнап шыға келді. Мұндай мысалдарды Жетісудың өзге қалалары мен ауылдарынан да көптеп кездестіруге болады.
Жалпы, Жетісу өңірі экономикалық және экономикалық-мәдени дамудың даңғыл жолына түсіп, өркенді істерді өрлетуге жұмылған. Қаласы мен даласы қызу тірлікке толы. Иә, расында да оның бәрі ел игілігіне арналған. Ал мұндай ұмтылыс болашаққа деген сенімділікті нығайтып, ырыс-берекені молайтуға берік негіз қалайтыны сөзсіз.
Нұрбол ӘЛДІБАЕВ,
«Егемен Қазақстан»
Алматы облысы
