Мемлекет дамуына серпін қосатын аса маңызды шешім

Кеше Президент жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Ғылыми кеңесі Елбасының билік тармақтары арасындағы өкілеттіктерді қайта бөлу мәселелері жөніндегі Үндеуін талқылауға арналған кеңейтілген отырыс өткізді. Отырысқа академияның про­фес­сорлық-оқытушылар құ­ра­­мы, қызметкерлері, магис­трант­тар мен докторанттар қа­тыс­ты. Талқылау барысында жа­ңа­­шылдыққа қатысты сарап­шы­лардың бағасы беріліп, конс­титуциялық реформаларды жүзеге асырудағы Үкіметтің ықпалы мен кәсіби мемлекеттік аппараттың рөлі қарастырылды. Мемлекеттік басқару акаде­мия­сының ректоры Фатима Жа­қыпова жиын барысында сөз сөй­­леп, конституциялық өзгерістер­дің қоғамды демократияландыруға маңызды ықпалын тигізетініне тоқталды. «Сіздерді Үндеуді талқылап, оны іске асыру үшін нақты жұ­мысқа кірісуге шақырамын», – деді академия ректоры. Мемлекеттік билік тармақ­тары арасындағы өкілеттік­тер­ді қайта бөлу мәселелері жөнін­дегі Жұмыс тобының мүшесі, академияның профессоры Зинаи­да Федотова ұсынылып отыр­ған конституциялық реформаның мәні, оны жүзеге асыруға қатысты тәсілдер туралы, сондай-ақ мемле­кеттік басқару жүйесін жаңғыр­туға қажетті жаңа мүмкіндіктер туралы баяндама жасады. – Мемлекет басшысы Прези­денттің, Парламенттің, Үкіметтің және сот-құқық қорғау жүйесінің өкілеттігіне талдау жүргізетін арнайы Жұмыс тобын құрды. Мемлекеттік билік тармақтары өкілеттіктерінің бөлінуі бо­йынша шет мемлекеттердің тәжі­ри­бесі назарға алынды. Нәти­жесінде Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы ұсыныстар дайындалды. Ұсы­ныстар Мемлекет басшы­сымен бірге мұқият талқыланды. Бұл конституциялық өзгерістерді енгізудегі мақсат не? Басты мақ­сат елімізде тиімді, орнықты, за­манауи мемлекеттік басқару жүйесін қалыптастыру. Мем­ле­кет­тік биліктің әрбір тарма­ғы­ның өкілеттігі нақты айқын­далып, оның құқы мен міндет­тері, жауапкершілігі анық көр­сетілуге тиіс. Сонымен қатар, билік тармақтарының өзара жұмысы кезінде билік тепе-тең­діктері сақталуы керек. 25 жыл ішінде Қазақстан Президент­тік басқару жүйесімен қалып­тасу мен нығаю, гүлдену жолынан өтті. Мықты президенттік би­лік жас мемлекеттің алғашқы қалып­тасу жолында, дағдарыс­­қа қарсы бағдарламаларды жүзе­ге асыруда, өмірдің бар­лық сала­ларын жаңғыртуда өте керек бол­ды. Бүгінде Қазақстан дамудың жаңа кезеңіне аяқ басқандықтан, мемлекеттілікті одан әрі нығай­тып, демократияландыру үрдісін дамытып, билік тармақтарының өкі­леттіктерін кеңейту әрі жауап­кершілігін арттыру қажет, – деді З.Федотова. Оның айтуынша, консти­ту­циялық реформалардан кейін де сыртқы саясат, қорғаныс, ұлттық қауіпсіздік сынды страте­ги­я­­лық маңызға ие мәселелер Пре­зи­денттің өкілеттігінде қала­ды. Президент биліктің бар­­лық тармақтарының өзара келісім­м­ен жұмыс істеуін, сонымен қатар, билік органдарының халық алдындағы жауапкершілігін қамтамасыз ететін болады. Президенттің мемлекеттік билік тармақтарын бөлу мәселесі бойынша жариялаған Үндеуі мен күні кеше Қазақстан халқы­на арнаған Жолдауы өзара ты­ғыз байланысты әрі бір-бірін толық­тырады. Қолданбалы зерттеулер институтының директоры, заң ғылымдарының докторы Марат Жұмағұлов осылай деді. – Үшінші жаңғыру кезеңіне аяқ басқан уақытта мемлекет­тік органдардың жауапкершілігін арттыру арқылы оның халықтың қажеттілігіне, сұранысына мо­йын бұруына ықпал жасалуы тиіс деп ойлаймын. Үкімет пен оның жергілікті атқарушы орган­дарының жұмысы халықтың әл-ауқатын арттыруға бағытталуы керек, – деді М.Жұмағұлов. Саяси ғылымдар докторы, профессор Төлеутай Сүлей­менов атап өткендей, конститу­ция­лық өзгерістер негізінде 40-тан астам президенттік өкілеттік­тің Парламент пен Үкіметке берілуі демократиялық қағидалар­­дың жүзеге асуының бір көрі­ні­сі болып табылады. Яғни, Пар­ла­мент пен Үкімет қоғам өмірін­де ай­тар­лық­тай белсенді рөлге ие бола­ды. – Парламент пен Үкімет­тің өкі­леттіктерінің кеңеюін – халық билігінің нышаны деп қабылдауға болады. Уинстон Черчилльдің «Демократия – бас­қарудың нашар формасы, бірақ одан жақсысын әлі еш­кім ойлап тапқан жоқ» деген қанат­ты сөзі бар. Бұл демократия­ны кемсітуі емес, керісін­ше, оның артықшылығына қатыс­­ты айтқан мадағы. Олай бол­са, біздің мемлекетіміз де алда­ғы уақытта демократия­лық бас­қарудың элемент­терін, фор­масын белсенді түр­де қол­данысқа енгізеді деп сене­мін, – деді Т.Сүлейменов. Арнұр АСҚАР, «Егемен Қазақстан»