Күн күлген, ел сенген ұлы сәт

ХАЛҚЫМЫЗ КЕШЕ БІРТУАР ПЕРЗЕНТІ НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВТЫ ҰЛЫҚТАДЫ Тарих толқындарындағы талай-талай тар жол, тай­ғақ кешулердің өткелегінен өтіп келіп толысқан тәуелсізді­гіміз­дің жиырмасыншы жылының тағы бір таңы тамылжи атты. Сәуір туса да тәуір болмай тұрған Арқаның ауа райы бүгін тағы тосын мінез танытып, май тоңғысыз мамырдай маужырай қалды. Арайлана көтерілген шуақ­ты күн нұрлы сәулесін молынан төгіп, елдігіміздің ай­бары, ерендігіміздің айғағы Астанаға шырайлы көк­темнің, шынайы көктемнің 8 сәуір күні келгенін паш етті. Иә, тәуелсіз Қазақ елі тағы бір айтулы тарихи оқиға құшағында. Алатаудан Алтайға, Атыраудан Арқаға дейінгі алып атырапқа қоныстанған жасампаз халық күні кеше, 3 сәуір күні таң­дауынан таймайтын тұтас­ты­ғын тағы да айқын танытып, ел Президентін сайласа, міне, кеше Қазақстан Республикасының Пре­зидентін ақ киізге көтеріп, ұлық­тау рәсіміне бас қосты. Тылсым табиғат тынысы мен ертеңіне деген ерен сенімін үкілеген еркін ел тілегін табыстырған елорда – Астана да шынайы көктемнің қызуына балқып, ұлан-ғайыр Қа­зақ даласының төрт құбыласынан түгел келген қонақтарын құшақ жая қарсы алып, бұрынғыдан да келбеттене, көріктене құлпырып тұрды. Сағат таңертеңгі 10.00. «Қазақ елі» ескерткіші алдындағы орталық алаңға Мемлекет басшысын, өр­ке­ниет әлемінің өркенді болаша­ғы­на өрісті қадам басқан қазақ жұртының Көшбасшысын құр­мет­теуге қырық мыңнан астам астаналықтар мен қала қонақ­та­ры жиналыпты. Көктемнің қы­зу­лы күні жомарттана өпкен жұрт жүзі жайдары, көңілдері көте­рің­кі. Мереке құшағындағы алаң ХХІ ғасыр баспалдағында жаһан­дық кеңістікте киелі келісім кілтін ұстаған қазақ халқының келешегі кемел, болашағы жарқын екенін жалпақ әлемге жария еткендей. Тәуелсіздік сарайы ал­дын­дағы бас алаңда Сарыарқа самалымен баяу тербелген сан­сыз көк тулар шөкімдей бұлты жоқ шайдай ашық көк аспанмен астасып, біртуар ұлын ұлықтауға келген көшелі халықтың ақтығы мен пәктігін айғақтайды. Тәуелсіздік сарайы демекші, тәуелсіз еліміздің бас сарайына әлем назары ауғанына екі жыл­дың өрмегі ауды. Өткен жылдың желтоқсан айында дүние жү­зін­дегі аса мәртебелі ұйым – ЕҚЫҰ-ға мүше 56 елдің басшылары бас қосып, жаһанды толғандырған ке­лелі мәселелерді де осы сарай қабырғасында талқылаған. Сол кезде бірлік пен берекені ту еткен мемлекетіміздің Елбасын ұлық­тау рәсімі өткен Тәуел­сіздік сарайының үлкен залында тарих шежіресінде мәңгілік кө­рі­ніс тапқан Астана Декларациясы  қабылданған болатын. Міне, халқымыздың шежіресіндегі тағы бір ұлы оқиға, тәу­ел­сіздігіміздің 20 жылдығына тұс­па-тұс келген Қазақстан Рес­публикасы Президентін ұлықтау рәсімі де  осы тарихи залда өт­келі отыр. Ұлықтау рәсімі Тәуел­сіздік сарайының үлкен залына Мемлекеттік ту, Президент штан­дар­ты және Қазақстан Рес­пуб­ликасының Конституциясын сал­танатты түрде әкелуден бастау алды. Сымдай тартылған сарбаздар әрбір қадамын болашаққа бастаған баспалдақтай сарт-сарт ұрып, үлкен зал төріндегі салтанатты сахнаға мемлекет рәміздерін қондырды. Сағат таңертеңгі 10.45. Ақ­ор­дадан салтанатты шерумен шық­қан Президент кортежі «Қа­зақ елі» монументі алдындағы бас алаңға бет алды. Салтанатты кортеж Сарыарқа төсінде ХХІ ғасыр ғажайыбы ретінде бой көтерген арман қала – Ас­та­на­ның зәулім ғимараттар сап тү­зе­ген сәнді кө­шелерімен жылжып келеді. Ашық аспанға Қазақстан айбынын ас­қақ­тата көтерген бұл ғасыр құ­рылыстарының әрқай­сысында Нұрсұлтан Назар­баев­тың қолтаң­басы бар. Иә, бүгінгі «ақ түйенің қарыны жарылған» ақжарылқап күнде де айтылар ақиқат біреу – үшінші мыңжыл­дықтағы әлемнің сегізінші кереметіне айналған Астананың ав­торы да – Елбасы, сәулет өне­рі­нің сұңғыла үлгісі елорданың бас архитекторы да – Нұрсұлтан Назарбаев. Қуаныш құшағындағы Астана аспанына шашу болып атыл­ған артиллериялық салют зал­пы­мен ілесе Мемлекет басшысы Тәуел­сіздік сарайына бет түзеді. Қазақ елі ескерткішінен Тәуелсі­здік са­райына дейін жайылған оқалы қызыл кілем төсенішпен жүріп өткен Елбасын қос қанат­тағы сан­сыз халық қол бұлғап, қоше­метпен құрметтеп отырды. Са­рай­дың бас қақпасының ал­дын­да Қазақстан Республи­ка­сы­ның Президенті Нұрсұлтан На­зар­баевқа Республикалық Ұлан­ның бас қолбасшысы Абай Тасболатов баянат берді. Сағат 11.00. Ұлтының дарабо­зы, халқының маңдайына біткен біртуар перзенті Елбасы Нұрсұл­тан Назарбаев Тәуелсіздік са­райының Үлкен залына қадам бас­ты. Ұшқан құстың қанаты талар Қазақ даласының төрт бұ­ры­шынан түгел жиналған зал толы жұрт, өңір өкілдері Қазақ елінің Көшбасшысы, Қазақстан Респуб­ликасының Президенті Нұр­сұл­тан Назарбаевты тік тұрып, зор құрметпен қарсы алды. Атшап­тырым зал кеңістігін Елбасының сөзіне жазылған әуезді ән – «Елім менің» асқақтай кернеп кетті. Ел және Елбасы! Біртұтас же­рің, тәуелсіз елің барда бір-бі­рінен ажырамас, айырылмас егіз ұғым. Міне, бүгін ажырамас осы қос қасиетіміз тұтаса қабысып, алты алаштың айбынын асқақ­татты. «Елімнің табанына кірген шөгір менің маңдайыма қадал­сын» дейтін дана тұлға, хал­қы­ның ақберен басшысы Нұрсұлтан Назарбаев сарайдың салтанатты төріне көтерілді. Қазақстан Рес­публикасы Конституциялық Ке­ңе­сінің төрағасы Игорь Рогов елі­м­іздің Конституциясының 42-ба­бына сәйкес Қазақстан халқына ант берген сәтінен бастап Қазақ­стан Республикасының Президенті өз қызметіне кірісетіндігі туралы мәлімдеді. Нұрсұлтан Әбішұлы Назар­баев Қазақстан Республикасының Конституциясына оң қолын қой­ып, салтанатты жағдайда ант қабылдады: – Қазақстан халқына адал қызмет етуге, Қазақстан Рес­пуб­ликасының Конституциясы мен заңдарын қатаң сақтауға, аза­маттардың құқықтары мен бос­тандықтарына кепілдік беруге, Қазақстан Республикасы Прези­дентінің өзіме жүктелген мәр­тебелі міндетін адал атқаруға салтанатты түрде ант етемін! Содан кейін ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын сүйді. Іле шырқалған  қуат­ты әнұран әуезімен зал ішін бір сәт толқыған сезім, тебіреністі көңіл-күй кернеп кетті. Бас алаң­ды қайыстырған 40 мыңнан астам халық, зал толы жұрт жүрек­теріне қолын қойып, еркін елдің айбарлы әнұранын асқақтата шал­қытты. Астана аспанына қуат­ты елдің, шуақты елдің ша­шуындай 21 дүркін артиллерия­лық залп берілді. Салтанатты зал төріне Қазақ­стан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының төрағасы Қуандық Тұрғанқұлов шығып, салтанатты рәсім жағдайында Нұр­сұлтан Назарбаевқа Қазақ­стан Республикасы Президенті­нің куәлігін тапсырды. Мемлекет басшысы биік мінберден ұлық­тау рәсіміндегі Қазақстан халқы­на арнаған жүрекжарды сөзін жол­дады. (Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың ұлықтау рәсімін­дегі сөйлеген сөзі газетімізде жеке жарияланып отыр). Мемлекет басшысының Қа­зақ­станның, Қазақстан халқының алдағы уақытта дамуын, өсіп-өркендеуін паш еткен салиқалы да салмақты сөзінен кейін ел Президентін ұлықтау салтанаты Қазақстан Республикасының Пре­­зиденті, Жоғарғы Бас қол­басшы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан Қарулы Күштерінің салтанатты шеруін қабылдауы­мен қорытындыланды. Елбасы Тәуелсіздік сарайы­ның бас кіреберісінен Қазақ елі алаңына шыққанда, Жоғарғы Бас қолбасшыны еліміздің Қорғаныс министрі Әділбек Жақсыбеков күтіп алып, Жоғарғы Бас қол­басшыға Қазақстан Қарулы Күш­терінің әскерлері Қазақстан Рес­публикасының Президентін ұлық­тауға арналған сапқа тұрғызыл­ғанын баянат етті. Бұл кезде мерекелік әскери үлгіде киінген жауынгерлер сымдай тартылып, салтанатты шеруді бастауға пәр­мен күтіп тұрған еді. – Сәлеметсіздер ме, жауын­гер­лер? – деді осы сәтте Жоғарғы Бас қолбасшы Нұрсұлтан Назарбаев. Ал взводтар мен роталарға бөлініп, сапта тұрған сарбаздар: «Сәлеметсіз бе, Жоғарғы Бас қолбасшы?» деді де, іле-шала үш мәрте «уралап» Президентке құрмет көрсетті. Артынша әскери шеруді бастауға пәрмен берілді. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері әркез мемлекеттік символдардың қатарында тұ­рады. Өйткені, мемлекеттіліктің, Тәуелсіздіктің негіздерінің бірі саналатын отандық әскердің еліміз дамуындағы рөлі ерекше ма­ңызды және әрқашанда да ма­ңызды бола бермек. Еліміз егемендігін ала салысымен, Президент өз Жарлығымен Қазақ­стан­ның Қарулы Күштерін құру ту­ралы шешім қабыл­дағаны есімізде. Осылайша, Тәуел­сіз Қазақ­стан­ның төл армиясы дүниеге келген еді. Бұл 1992 жыл­дың 7 мамыры болатын. Мем­лекет бас­шысының осынау тарихи Жарлы­ғынан бергі уақыт ішінде еңселі еліміздің Қарулы Күштері аспан­көк түсті Мемлекеттік туымызда айшықталған құс төресі – текті де тәкаппар қыран секілді қа­натын кеңге жайып, көкке самғап келеді. Жан-жағымызға қарап қоя­мыз. «Қазақ елі» алаңы толған халық. Олар болса, Президенттің өз лауазымына кірісу құрметіне арналған әскери шеру жасап, өтіп бара жатқан жауынгерлердің қи­мыл-қозғалысынан, сондай-ақ әс­кери шеруді қабылдаушы Елба­сы Нұрсұлтан Назарбаевтан көз алар емес. Бәрі дұрыс, барлығы жөн. Өйткені, еліміздің Тұңғыш Президенті өзінің сарабдал сая­саты арқылы, орнымен жүзеге асырған реформалары арқылы Қазақстан­ды әлем жұртшылығына таныт­ты. Тәуелсіз елдің тәуелсіз Қару­лы Күштерін құру арқылы, оны еліміздің қауіпсіздігін қорғайтын қуатты күшке жеткізді. Ұлықтау шеруіне қатысқан Қазақстан Қарулы Күштерінің жауынгерлері жүктелген міндеттерді ойдағыдай, жоғары деңгей­де орындады деуге болады. Бұл салтанатты шеру барысында да, оны тамашалаған Елбасы Нұр­сұл­тан Назарбаевтың көңіл-күйі­нен де, жиналған қалың қауым­ның жарқын жүздерінен де анық байқалып тұрды. Қазақстан Қарулы Күштері бүгінде қажетті әскери техникалармен, білікті кадрлармен жеткілікті түрде жасақталып жатыр деуімізге әбден болады. Міне, бұл Қарулы Күштер саласына мемлекет тарапынан қаржылай қамқор­лық жасалып жатқанының нақты көрінісі. Мемлекет басшысының қолдауымен қорғаныс саласын қаржыландыру 25 есеге көбейді. Мысалы, 1992 жылы ол 8 миллиард теңге болса, бүгінде 200 миллиард теңгеден асты. «Армиясы күшті мемлекет қана қуатты ел бола алады» деген қағиданы ұс­тан­ғанның нәтижесі осындай бол­са керек. Бұл жерде әскери жат­тығулардың орны бөлек бола­тыны белгілі. Осыған байла­ныс­ты оқ атудан 16 мың, әскери тех­никаны жүргізуден 5 мыңдай жат­тығулар өтті. Ал әуе қор­ға­нысы күштерінің жылына ұшу сағаты 25 мыңнан асты. Енді Нұр­сұлтан Назарбаев еліміздің Қарулы Күштерін ХХІ ғасырдың талаптарына сай қылу міндетін қойып отыр. Әскери шеру Қорғаныс ми­нистрлігінің әскери оркестрінің жүріп өтуімен аяқталды. Президентті ұлықтау салтанаты өткен күн енді тарихымызға алтын әріптермен жазылатын болады. Елі сенген Елбасының әр қадамы қарышты, келешегі кемел Қазақ­станның әр ісі табысты болғай. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назар­баев­ты ұлықтау салтанатына Пар­ламент депутаттары, Үкімет мү­шелері, Жоғарғы Соттың судья­лары, елімізде тіркелген шет ел елшіліктерінің өкілдері, орталық мемлекеттік органдардың жетекшілері, облыстар, Астана мен Алматы қалаларының әкімдері, Қазақстан халқы Ассамблеясы­ның мүшелері, Конституциялық Кеңестің мүшелері, саяси-қо­ғамдық бірлестіктердің басшыла­ры, тағы басқа құрылымдардың өкілдері қатысты. Сөзіміздің басында айтылған­дай, алтын Арқа жеріне нағыз көктемнің келгенінің хабаршы­сын­дай болып, арайлап атқан ақ таңның шуақты шапағына бө­ленген осынау күні ақ маңдайы жар­қырап келіп, халқының ал­дын­да Президент антын қабыл­даған Елбасының осынау мерейлі шағында халқымыздың атақты ақыны Мағжан Жұмабаевтың мынадай бір ауыз өлеңі ойы­мызға орала кетті. Ерте күнде отты Күннен Гүн туған, Отты Гүннен от боп ойнап мен туғам. Жүзімді де қысық қара көзімді Туа сала жалынменен мен жуғам.   Қайғыланба, соқыр сорлы, шекпе зар, Мен – Күн ұлы, көзімде Күн нұры бар. Мен келемін, мен келемін, мен келем – Күннен туған, Гүннен туған пайғамбар! Иә, өркениетті Еуропа мен сан мыңжылдық тарихы бар алып Азияның арасын қосып жатқан осынау ұлы сайын дала­мызда бізге дейін халық есінде қалған небір айшықты оқиғалар өткені анық. Соның бірі осыдан мың жыл уақыт бұрынғы ғұн, түркі бабаларымыздың дәуір­ле­ген тұсы. Жоғарыдағы өлеңімен Мағжан Жұмабаев бір кездегі керемет тарихымызды еске алып, сонан кейінгі ғасырларға со­зыл­ған бодандықтан еңсесі басылған халқымыздың рухын көтергісі келген болса керек. Сарыарқа төсінде сол рух бүгін тәуелсіздігіміздің жиырма жылдық белесінде халқымыз бөле-жарылмай бірігіп сайлаған Президентіміз Нұрсұлтан Назар­баевтың бейнесімен асқақтай көтерілді десек, артық болмас. Кешегі өткен сайлаудың ха­лықты біріктіруге қызмет еткенін Елбасын ұлықтау рәсіміне елі­міз­дің барлық қоғамдық ұйымдары, саяси партиялары, соның ішінде оппозиция лидерлері де қа­тыс­қаны, сөйтіп орасан мәнді осы оқиғаға ортақтасқаны қосымша дәлелдей алады. Әуелде сайлауға бойкот жасауға шақыруға дейін барған оппозиция басшылары­ның бұл қадамын құптау жөн. Басылымымыздың басшысы С.Аб­драхманов бізге инаугурациядан кейін Жалпыұлттық социал-де­мо­кратиялық партияның тең төрағасы Жармахан Тұяқбаймен қысқа қайырым тілдесіп қалға­нын әңгімелеп берді. Сайлау ба­ры­сында өзінен сұхбат ал­мағаны үшін газетті зілсіз айыптай сөй­леген Жармахан Айтбайұлы ба­ла­малы кандидаттар Елбасына лайықты қарсылас бола алмады деген сыңайдағы сынын айтып­ты. Сонымен қатар, бұл сайлау­дың Нұрсұлтан Назарбаевтың ел халқы алдындағы биік беделін танытқанын да атапты.       С.Аб­драх­­­мановтың: «Елдің бір азаматы ретінде Назарбаев сіздің де Президентіңіз ғой. Құтты бол­сын айтпайсыз ба?» деп тақым­даған сөзіне орай Ж.Тұяқбай Елбасын сайлаудағы жеңісімен құттық­тай­тынын айтыпты. Бұл да біл­ген­діктің бір белгісі деп бағаладық. Халқымыздың қалтқысыз қа­лауын дәл бүгін табиғат-ананың өзі қоштағандай. Дәл осы күні жарқырай ашылған ашық күнді алдағы жақсылықтың белгісі деп ұқтық. Тегінде қоғамдық ортада болатын ұлы дүбір оқиғалар мен табиғи құбылыстардың сәйкес келуінің астарында да бізге жұмбақ бір сыр бар секілді. Мұ­ны, яғни тарихи оқиғалардың өрбу барысын, алған бағытын әлемдік рухпен байланысты­ра­тын немістің идеалистік фило­софиясының атасы Гегель та­биғат пен қоғамдық орта қарым-қатынасының тарихи заңдылығы ретінде түсіндіреді. Гегель әлем­дік тарихи тұлғалар деп Әлемдік рух пен Тарихи сана еркіндегі субстанциялық элемент­тен құ­ралған аздаған көрнекті адамдар тобын атай келе, олар­дың қызмет әрекеттерінің заң­дылықтары ту­ралы былай дейді: «Олар өз­дерінің мақсаттары мен қыз­меттерін мазасыз, тәртіпке түс­кен құбылыстардан емес, маңызы әлі ашылмаған, әлі де «жер астында» жасырын жатқан, бірақ жұмыртқаны жарып шығу үшін әлсіз ғана қозғалыс білдіретін балапан секілді жер бетіне шығуға ұмтылатын, яғни көпші­лік үшін бейтаныс құбылыс­тардан туын­датады. Олар тек саяси және практикалық қайрат­керлер ғана емес, сонымен қатар заман үшін ненің қажеттігін және не істеу қажеттігін түсінетін, көпшілікті өз соңынан ерте алатын ойлы адамдар, рухани жетекшілер болып табылады. Бұл адамдар маңызы әлі дәлелден­беген тарихи қажеттілікті санамен түйсініп, жүрекпен сезіну арқылы инстинкті түрде ұғынып, соған жетуге күш салады. Сон­дықтан да мұндай адамдардың өз әрекеттері мен істерінде еркін болуының маңызы зор. Бірақ әлемдік тарихи тұлғалардың үл­кен трагедиясы сонда, олар «өз­деріне өздері ие емес», олар Әлемдік рухтың қолындағы белгілі бір мақсаттарға арналған құрал ғана. Әрине, жай құрал емес, аса қуатты да құдіретті құрал». Халқымыз өз Президентін ұлықтап шаттанған, төбеде күн жарқырай күлген осы сәтте біз әлемдік дүниетаным филосо­фия­сының астарында белгілі бір көзқарасты білдіретін осынау ой­ларды айтып қалдық. «Алланың өзі де рас, сөзі де рас. Рас сөз ешуақытта жалған болмас» демеп пе еді Абай атамыз. Ендеше дүние алмағайып түсіп жатқан мына заманда бір Аллаға сыйы­нып, ел сайлаған Президентімізге халықтың қалауымен қалтқысыз сенім артып, алғы күндерге қадам баса берейік, халайық демекпіз. «Егемен Қазақстанның» тілшілер тобы. ----------------------------------------- Суреттерді түсіргендер С.БОНДАРЕНКО, Б.ОТАРБАЕВ.