Жаңа технологиялар платформасы

Ұлттық денсаулық сақтау жүйе­сін дамыту және жаңғырту саясаты Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Қазақстанның үшін­ші жаңғыруы: жаһандық бә­се­кеге қабілеттілік» атты Қа­зақ­с­тан хал­қына Жолдауында б­е­ріл­ген тап­сыр­маларға сәйкес жү­зе­ге асыры­лу­да.

Ақпараттық жүйелерді пайда­лану өздігінен қазақстандық ден­сау­лық сақтау саласы үшін иннова­ция болып табылмайды. Әр түрлі ав­то­маттандыру деңгейіндегі ақ­пар­аттық жүйелер еліміздің ме­ди­ци­­налық ұйымдарына бұрыннан бас­тап енгізіле бастады, алайда, атал­­ған процесс әртекті және бір­лес­­пеген және түпкілікті па­ци­ент­тің мұқ­таждықтарына бей­ім­дел­меген бо­латын.

Электронды ден­сау­лық сақ­тау­дың жаңа ар­хи­тек­ту­ра­сы­ның негізгі ком­по­нент­те­рі­нің бі­­рі Денсаулық сақ­тау са­ла­сын­да­ғы ақпараттық жү­йе­­лер­­ді ақ­па­раттандыру жә­не ин­теро­­­пе­рабельділігін қам­та­ма­сыз е­ту плат­формасы (Интеро­пе­ра­бель­ді­лік платформасы) болып табыла­ды.

Интероперабельділік платфор­масын енгізу пациенттің мұқ­таж­дықтарына бейімделген қау­іп­сіз, әділ, жоғары сапалы және тұ­рақ­ты денсаулық сақтау жүйесін қам­та­ма­сыз ету үшін медициналық кө­мек­­ті үздіксіз көрсету, ден­сау­лық сақ­­тау саласының ақ­па­рат­­тық жүй­­елерінің өзара іс-қи­мы­лын қам­­тамасыз ету, өзекті, нақ­ты жә­не толық ақпаратты авто­мат­тан­ды­­рылған түрде жинау мүм­кін­ді­гін береді.

Қазақстан Республикасының элек­­тронды денсаулық сақ­тау са­­ласын дамытудың 2013-2020 жыл­­­дарға арналған тұжы­рым­да­­ма­­­сының негізге алынатын қа­ғи­дат­­­­тарының бірі «пациентке бей­ім­­­де­лу» болып табылады. Яғни, оны іске асыру үшін пациентке ме­ди­циналық көмек көрсету ке­зін­де Қа­зақстан Республикасы аза­ма­­ты­ның электронды денсаулық пас­­порты қолданылуы және бұл қол­жетімді болуы тиіс.

Электронды денсаулық паспорты пациенттің ел ішіндегі медициналық ұйымдарда тексеруден өту және ем алу нәти­же­лері, оның ішінде бұрын ауырған ауру­ла­ры мен созылмалы аурулары, дә­рілік заттар мен басқаларға аллер­гия­лық реак­ция­сының бар-жо­ғы ту­ралы элек­трон­ды деректер ке­ше­нінен тұрады.

Аталған ақпарат Инт­ер­о­пе­ра­бе­л­ь­­ділік платфор­масының құ­ра­мы­­на кіретін бірыңғай эле­к­тро­­н­­ды денсаулық паспорты ре­по­зи­то­рийінде сақталады жә­не ме­ди­ци­­­­на қызметкерлеріне қол­же­тімді бо­­­лады.

Пайдаланушылардың Ин­те­ро­­перабельділік платформасында сақ­та­латын ақпаратқа қолжетімділігі мы­­н­­адай жеке электронды ден­сау­­­лық сақтау кабинеттерінің кө­ме­гі­­­мен ұйымдастырылатын болады:

– пациенттің жеке кабинеті;

– денсаулық сақтау қыз­мет­ке­рі­нің жеке кабинеті.

Пациенттің жеке кабинеті пай­да­ла­нушыға оның электронды ден­саулық паспортындағы дербес деректеріне, сондай-ақ, қа­был­дау­ға жазылу, дәрігерді үйге ша­қы­ру жә­­не басқа да денсаулық сақ­тау са­­ла­сының электронды қыз­мет­те­­ріне қолжетімділікті қам­та­ма­сыз етеді.

Пациенттің жеке кабинетіне па­циенттің денсаулығына байланыс­ты (мысалы, жоспарлы тексеру, қа­рау, егу) іс-шараларды өткізу қа­­же­т­тігі туралы хабарламалар тү­се­тін болады.

Денсаулық сақтау саласында жұмыс істейтін қызметкердің жеке ка­бинеті пациенттің электронды денсаулық паспортымен өзара іс-қимыл жасау, электронды жолдамалар мен тағайындауларды басқару арқылы қызметкер жұмысының тиімділігін арттыруға мүмкіндігін бе­ретін, сондай-ақ, талдамалық жә­не статистикалық ақпаратқа, де­н­саулық сақтау саласының көр­сет­кіш­тері мен индикаторларына қол­же­тімділікті қамтамасыз ететін виртуалды кеңістік болып табылады.

Операциялық және талдамалық есептілік автоматтандырылған түр­де әртүрлі көздерден жиналған жә­не де­ректер үлгісіне сәйкес құ­ры­лым­дал­ған деректер негізінде қа­лып­тас­тырылады.

Электрондық денсаулық паспортын жүргізу процесінің д­ұ­­рыс жұмыс істеуі және есеп­ті­­лікті қалыптастыру ден­сау­лық сақ­­тау саласының ақ­па­рат­тық жү­й­елерімен, оның ішін­де ме­ди­ци­налық ақпараттық жүй­е­лер­мен, Интероперабельділік плат-фо­р­­масымен ықпалдасуды талап ете­ді. Осылайша, Қазақстан Ре­с­­­публикасының Бірыңғай элек­­трон­­ды денсаулық сақтау ке­ңіс­ті­гі құ­ры­ла­ды. Денсаулық сақ­тау саласының ақпа­раттық жү­й­еле­рімен тиімді өзар­а іс-қи­мыл жа­­­сау олардың инт­е­ро­пе­ра­бе­ль­ді­лігін қамтамасыз етуді, яғни се­ма­н­тикалық үйлесімділікті сақ­тап қа­лумен клиникалық және кли­никалық емес деректермен алмасу мү­м­кіндігін қамтамасыз етуді талап етеді. Аталған мақсаттарға қол жет­кізу үшін Интероперабельділік плат­формасы халықаралық дең­гей­­де танылған, стандартталған тә­сіл­де­мелерге негізделген ықпалдасу те­­тіктерін пайдаланады.

Интероперабельділік плат­фор­ма­сының құрамына Қазақстан Рес­пуб­ликасының электронды ден­сау­лық сақтау саласындағы барлық қа­тысушылар үшін ақпараттық объек­тілердің – анықтамалықтар мен жіктеуіштердің, тіркелімдердің (пациент­тердің, медицина қыз­мет­керлерінің, денсаулық сақ­тау ұй­ым­­дарының және бас­қа­лар­дың) бі­­рыңғай эталондық ма­ғы­на­сын қам­­тамасыз ететін инфра­құ­ры­лым­дық компоненттер кіре­ті­нін қо­­сым­ша атап өту қажет. Сон­д­ай-ақ, Ин­теро­­перабельділік плат­фор­ма­­сының құ­рамында ақпараттық ре­с­ур­с­тар мен деректерді сыртқы жә­не ішк­і қау­іп­тер­ден қорғайтын ең заманауи ақ­па­раттық қауіпсіздік құ­рал­дары мен рә­сімдер іске асырылады.

Интероперабельділік платформасы медициналық көмек көр­сету жә­не басқару шешімдерін қабылдау са­пасын жоғарылату және пациентті оның денсаулығы туралы кешенді ақ­паратпен, дер­бестендірілген нұс­­қаулармен және ескертулермен қам­тамасыз ету мүмкіндігін беруге арналған тұжы­рымдаманы іске асыру шеңберінде құрылған іргелі жобалардың бірі болып табылады.

Сайын Шайхиев,

Әділбек Сағадиев,

ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің «Республика­лық электрондық денсаулық сақтау орталығы» ШЖҚ РМК