Миллиардер медицина мекемесі

19 маусым – Медицина қызметкерлерінің күні

Еліміз нарықтық қатынасқа көшкен жылдары медицинада жүргізіліп жатқан реформаларға тез икемделіп, Алматы қаласында ғана емес, республика көлемінде диагностикалық, емдеу және сауықтыру ісінде ғылым мен практиканы ұштастыра отырып, емдеу сапасы бойынша, жаңа технологиялар енгізуде суырылып алға шыққан Орталық қалалық клиникалық ауруханаcы – бүгінде ең үздік емдеу орнының бірегейі. Оны әр жылдары рейтингтік бағалау нәтижесі бойынша, республикадағы ең үздік клиника қатарында танылуы, 2000 жылы Брюссельде өткен отыз мемлекет қатысқан қалалық ауруханалар арасында халықаралық байқаудың бас жүлдеcін иемденуі айғақтаса керек. Ал аурухананың бас дәрігері, қалалық мәслихаттың депутаты, медицина ғылымдарының докторы, профессор Есентай ТӘЖИЕВ 2002 жылы «Жыл адамы» деп танылып, «Алтын адам» жүлдесін жеңіп алса, отандық денсаулық сақтау саласына қосқан үлесі үшін 2005 жылы «Парасат», былтыр «Барыс» ордендерімен марапатталды. Қандай да жемісті еңбек, төгілген маңдай тер, тіпті жақсы мен жаман салыстыру арқылы ақ пен қараны қатар қойғандай бағамдалып жатпай ма. 1996 жылы ширек ғасыр жөндеу жұмыстарын көрмеген, шаруасы ақсап, тұралап қалған ауруханаға Есентай Тәжиев бас дәрігер болып келгелі танымастай өзгергені ақиқат. Тіпті, бұрын бұл клиника сондай болған дегенге қазір ешкім сене қоймас... Бұдан 19 жыл бұрын... «Егемен Қазақстан» газетіне атал­мыш емдеу орны жайында өз басым екі рет көлемді мақала жазған екенмін. Оның бірі – осыдан он тоғыз жыл бұрын жарияланған «Аурухана ахуалы нашарлап барады. Оған да, дәрігер­лер­ге де «жедел жәрдем» керек» (10.06.1992 ж.) деген сын мақала. Оқырманның өзі екшеп, таразылауы үшін сол мақаладан үзінді келтіре кетейік. «...Аурухананың сыртқы есігінде тыным жоқ. Сарт-сұрт, сарт-сұрт. Кіріп-шығып жатқан есепсіз адам. Ешкімді ешкім біліп болмайды. Құдды бір үлкен зауытта ауысым бас­талғандай. Аурухана есебі бойын­ша, күніне 3 мыңға жуық адам кіріп шыға­ды екен. Шынында да, бұл не лек? Аурухана ма, әлде Алматы қалалық ден­сау­лық сақтау бөлімінің меңгерушісі Гүлшара Ғазизқызы айтқандай, «Мәс­кеудің Беларусь вокзалы ма?» Әлде аурухананың бас дәрігері Әдібек Тұрабайұлы айтқандай: «... Бұл аурухана емес, құмырсқаның илеуі. Оның үстіне ауруханаға ауадай қажет дәке, жуатын ұнтақ, сабын, шам, әйнекті табу өте қиын. Дәрігерлерге қолбайлау болып отырған қарапайым аппаратуралар жоқ, бары – ескі. Көлік жетіспейді. Іші қапырақ, ауасы тар бөлмеде 7-9 науқастан жатады. 60 науқасқа бір кіші медбикеден келеді. Аурулар көрпе-төсегін үйден тасиды...» делінген. Бұдан 10 жыл бұрын... «Егеменнің» бетінде осы аурухана жайында «БРЮССЕЛЬДЕ БӘЙГЕ АЛҒАН Алматыдағы Орталық клини­ка­лық ауруханада үйренетін үрдіс көп» (28.02.2001ж.) деген мақалам жарық көрді. Онда былай жазылған: «... Орталық ауруханаға кірген бетте сізге қазіргі заманға сай безендірілген кең дәлізде киім ілгіш пен ұжым мү­шелері мен емханаға келушілер, нау­қас­тар үшін асхана қызмет жасайды. Барлық бөлімшелер күрделі жөндеуден өткізіліп, ақ шілтер ұсталған тап-таза ақ шаңқан палаталарда 1-2-4 төсектен қойылған. Әр палатада жуынатын душ, қолжуғыш, әжетхана бар. Төсек жайма­лары мен көрпе тыстары екі-үш күн сайын ауыстырылады. Аурулар үшін де­малып, теледидар көретін арнайы демалыс орындарында жұмсақ жиһаз­дар қойылған. Еденге төселген мәрмәр тас пен қабырғаларға жапсырылған айнадай жарқыраған кафель құдды бір құтты мекенге кіргендей әсер береді. Бұрындары төбесінен тамшылап, қап-қараңғы түнеріп тұратын астыңғы қабат қазір самаладай жарқырап тұр. Бір қапталында Израильдің Өлі теңізі мен Тұзкөлден әкелінген емдік бал­шық, «Тұз» шахтасы, емдік сауна, сумен емдеу, т.б. бар. Құдды санаторий ма дерсің. Қазір баяғыдай соншама сапырылысқан жұрт жоқ. Өйткені, науқастармен кездесуде қатаң тәртіп сақталынады. Аурухана соңғы медици­на­лық құрал-жабдықтармен жарақтан­ған­дықтан, онда ауруды анықтау пәлен­дей қиынға соқпайды. Тып-тыныш, тап-таза емдеу орнында әркім өз жұмы­сының қам-қарекетімен айналысуда...» Ал бүгін... Аурухана бұрынғыдан да өркендеп, базасы бұрынғыдан да нығая түскен. Өзгерістері: енді әр палатада аспалы теледидар, тоңазытқыш қойылған. Ғи­марат айналасы кереметтей абаттан­ды­рылған. Палаталар күніне екі-үш мәрте сүртіліп, сәулелендіріледі. Аурухана­дағы дәрігер емінің нәтижелі болуына көп еңбек сіңіретін медбикелер де қағылез, айтқандарын істеп сақадай сай тұр. Бөлімшелерде құдды әскери тәртіп қалыптасқандай. Тынығу уақы­тында ешкім сапырылысып жүрмейді, ешкім кірмейді. Кешкі сағат онда теледидар да, жарық та сөндіріледі. Егер сөндірілмесе, кім қалтасынан артық ақша шығарғанды қаласын, түнгі кезекшіліктегі электрші жігіт сырттан бақылап, сол бөлімшеге айыппұл сала­ды. Бәрімізге белгілі жайт, кез келген емдеу орнында демалыс, мереке күн­дері науқастар да, бөлімше қызмет­кер­лері де еркіндеу жүріп-тұратыны рас. Ал мұнда керісінше, қайта ол күндері бақылау күшейтіліп, тазалық пен тәр­тіпті ауруханадағы медбикелер кеңесі мен әкімшілік әрқайсысы өз алдына күндіз де, түнде де тексеру жүргізеді. Демалыс, мереке күндері науқастың үйге сұрануына қатаң тыйым салынған. Өз еркімен кетіп жатқандар болса, дереу ауруханадан шы­ғарылады. Ал намаз оқитын ағайындар үшін дәрет алатын орынға дейін ыңғайластырып, намазхана ашып қойған. Ау­ру­хана ауласына, қа­был­дау бөліміне тәртіпті реттестіріп отыру үшін күзет қойылған. Әрине, жатын орын­ның ыңғайлылығы, таза, жарық болғаны абзал, алайда, нау­қасқа ең қажеттісі емнің нәтижесі. Ғылым мен практиканың қайсыбір саласы болмасын, оған жаңалық пен жетістіктер енгізіліп отырмаса, замана талаптарынан артта қалып, то­қырауға алып келері белгілі жайт. Оның үстіне басқа әлеуметтік салалардай емес, бүгінде медицина бір орында тұрмай, даму үстінде. Осыған байла­ныс­ты ауруханада орналасқан кафедра­лардың жоғары білікті мамандарымен бірлесе отырып, диагностикалық, емдеу және сауықтыру ісіне ғылым мен прак­тиканың соңғы жетістіктері енгізілген. Мысалы, соңғы жылдары көз ауру­лары­на лазермен операция жасау, уро­логия­лық-эндоскопиялық, лапара­ско­­пия­лық операциялардың бірнеше түр­лері қол­данылады. Барлық бөлім­ше­лер, зертханалар диагностикалау-емдеуге байла­ныс­ты қазіргі замандық ме­дициналық құрал-жабдықтармен жасақталған. Бүгінгі күні аурухана бойынша жал­пы төсек орын саны – 530, оның 325-і бюджеттік, 205-і ақылы орындар. Онда 199 дәрігер, оның 3-еуі ғылым док­торы, 13-і ғылым кандидаты, 170 орта медицина мамандары жұмыс істейді. Дәрі­гер­лер мен орта медицина маман­дары­­ның 50 пайыздан астамының біліктілік санаттары бар. Елімізде 2009 жылдан Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі енгізілгені баршаға аян. Кезінде бұл реформа жөнінде ел арасында неше түрлі пікір қалыптасты. Тәжірибелі басшы, білікті ұйымдастырушы бұл істі де ұршықша айналдырып әкетті. Соның арқасында ауруханаға жылына мемлекеттен бір млрд. 200 млн. теңгедей қаражат түсуде. – 2009 жылы енгізілген бұл жүйе (БҰДЖ) дер кезінде жасалынған, жа­ғым­ды тұстары көп жоба деп санай­мын, – дейді Есентай Бөдесұлы. - Мұн­да, ең алдымен, әрбір қазақстандыққа тұрған жерінен тәуелсіз емдеу орнын және емдеуші дәрігерді таңдау құқығы берілген. Ол емделушіге жоғары сапа­лы дәрігерлік көмек, ем алуына мүм­кіндік береді. Осы екі жылдың ішінде ауруханамызда 600-ге таяу еліміздің басқа аймақтарынан келген науқастар ем­деліп шықты. Дегенмен, осы жаңа­лықты халық арасында насихаттау әлі де болса жеткіліксіз. Көптеген науқас­тар осы жүйенің тетіктерін біле бермейді. Әлі де баяғыдай «Алматыға ба­рып емделу үшін облыстан квота керек» деген түсінікте жүр. Қолданысқа түскен әрбір жаңалықтың жақсы да, жаман да тұстары болады. Дегенмен, бұл жүйенің жақсы тұстары басым. Ең бастысы, бюджет қаражаты нақтылы жұмысқа байланысты жұмсалады. Медицина қызметкерлерінің өз жұмы­сы­ның сапасына жауапкершілігі артты. Жұмыс сапасы жоғарылады. Емделушілер, әсіресе, ауыл тұрғындары бұ­рын­ғыдай қағазбастылық кедергілерінен құтылып, қалаған жерінде сапалы медициналық көмек алу мүмкіндігіне қол жеткізді. Екінші жағынан бас дәрігердің айтуы­нша, дәрігерлердің түрлі меди­ци­налық құжаттарды тапсыруға жұм­сай­тын уақыты көбейген. Емдеу стандарт­тары барлық ауруларға бірдей сәйкес келе бермейді. Көптеген науқастарда негізгі ауруларынан басқа да бірнеше қосалқы сыр­қаттары болып жатса да, алайда оларға артық ем қолдануға болмайды. Бұл әлі де ойлануды, жетілдіре түсуді қажет етеді. Әрине, бұл емдеу орнында барлығы өте жақсы, еш кемшілік жоқ деген пікірден аулақпыз. Дәрі­герлердің де қателесетін жағдайы кездеседі. Бас дәрігердің айтуынша, кейбір нау­қастар әбден дерті дендеп, шегіне жеткен кезде ауруханаға түсетін­дік­тен, емнің қо­нуы қиын­ға соғып жата­ды. Мұн­дай науқастарда бір­неше дерттің шоғы­ры орын алады. Диагностикалау, емдеу шара­ларын тағайындауда қа­теліктер мен салақтық­тар орын алса, әрбір оқиға мұқият тексеріліп, тиісті әкімшілік шаралар қол­данылып отырылады. «Кейде науқас­тар тарапынан «ақша берсең жақсы қа­райды, жақсылап емдейді» деген жаң­сақ пікірлер бар. Бізде бұл мәселеге байланысты әрбір түскен шағым, арыз мұқият тексеріліп, тиісті шаралар қол­данылады» дейді бас емші. Мінез тұлғаны қалыптастырады Есентай Бөдесұлы сөзге сараң, бір көрген адамына елпең ете қалмайтын, уәдеге берік, істің адамы. Талғамы жо­ғары, өте байқампаз. Аурухананы аралап, жұмыстың бағытын бақылауға көбіне ешкімді ертпей, саяқ келеді. Қызметкерлердің айтуынша, ол кісі бөлімшелерді аралап, бір көріп шық­қанда бәрін байқап, артынан ескертуін жасап кетеді. Жұмыс уақыты таңер­тең­гі алты-жетіден басталып, уақытпен есептеспей кешкі бес-алтыға дейін қолға алған шаруасы біткенше жүреді. Бүкпесіз ашық айтатын, турашыл мінезі бар. Ең басты қасиеті – еңбектің торысы, бастаған ісін аяғына жеткізгенше тынбайды. «Сен тимесең, мен тимен» деген, ешкімге қарсы шық­пай­тын, үлкенге де, кішіге де, жоғары жақ­қа да «өте ыңғайлы» басшылар сана­тынан емес. Әсіресе, барлық адамға беріле бермейтін іскер, ұйымдас­тыру­шылық, жанкештілік қасиеті – жара­тылысынан, тегінен болуы керек. Жал­пы, сөзбен айтып, іспен көрсете алмау Есекеңнің мінезіне жат қасиет. Содан да шығар, көпшілікпен жұмыс істегенде адамның мінез-құлқы, жаратылысы оның тұлға болып қалыптасуына қыз­мет етіп жатады. Миллиард табыс табудың құпиясы немесе бас дәрігер, профессор Есентай Тәжиевтің іскерлік қырлары Білікті басшы қашанда бір күнмен өмір сүрмейді. Қайта уақыттан бұ­рын қимылдап, қарманып қалып жа­та­ды. Оның үстіне әр басшының өзі­нің жұмыс істеу дағдысы, стилі бар. Профессор Тәжиев қай жерде қызмет жасамасын, қолтаңбасы менмұндалап алдыңнан шығып тұрғаны. Сондық­тан да әріптестері: «Тәжиев қалалық ден­саулық сақтау басқармасының «же­дел жәрдемі», «құтқарушысы» деп әзіл­дейді. Ширек ғасырға жуық Қал­қамандағы көпсалалы №1 және Орта­лық клиникалық аурухананы басқарған жылдары екі мекеменің де жұмысын жолға қойып қана қоймай, толағай та­бысқа жеткізіп, қызметкерлердің әлеу­меттік жағдайын жасауға аян­бай­тын басшының басқару ісінде өз дағдысы, өз құпиясы бар. Есентай Бөдесұлының пайым­дауын­ша, тек бас дәрігер ғана емес, кез келген басшы, алға қойған мақсатын, қолына алған шаруасын, ең алдымен сөз жүзін­де қалдырмай, болмаса басқа адамға аудара салмай, алдымен ол істі өзі бастап, белсене араласпаса, онда нәтижеге жетуі екіталай. Оған ешқандай мінездің керегі жоқ, әркімнің өмірден жинақ­таған тәжірибесі, өзінің сол жұмысқа, адамдарға деген үлкен сенімі, әрі жоғары талабы болуы тиіс. Бастысы, басшы адам екі сөзді болмағаны абзал. Ол кісінің әдеті, біреуге тапсырма берді ме, сол адамға істің нәтижесін келіп айтуды міндеттейді. Яғни, орындалды ма, орындал­маса қандай себептер болды, қандай көмек керек? Осылайша, істі қадаға­лап, бақылап отырады. Бірақ тапсырма берместен бұрын, сол істі шешуге сол қызметкердің қабілетін бай­қайды. Тап­сырма берер алдында, ойла­нып, сал­мақ­тап шешіп, қажет болса көмекші, орынбасарларымен ақылдаса­ды. Сөй­тіп, өз сұранысына өзі сұраныс­пен қарайды. Сондай-ақ басшыға табандылық қасиетінің қажеттігін жақсы біледі. Мәселен, бас дәрігер тапсырма беретін болса, оның тиянақты орындала­тыны­на көзі жетпейінше ол сұрақты күн тәртібінен түсірмейді. Орыстарда «сенімді болсаң да, тексер» деген мақал бар, сол дағды Есекеңде бар. Яғни, басшы ретінде өзін алдауға жібермейді. Мысалы, Қалқамандағы №1 ауруханаға бас дәрігер болып барғанында бұл мінезін білмейтін кейбір ұжым мүшелері тапсырылған шаруаға атүсті, нем­құрай­ды қараса керек. Әсіресе, шаруа­шылық жағындағы инженер-техниктер «орындаймыз» деп кетіп, істі аяқсыз қалдырған. Мұны байқаған басшы оларды шақырып алып, қатаң ескерту жасайды. Осылайша, ұжым арасында басшыларының оңай шағылмайтын «жаңғақ» екені жөнінде сыртынан сөз тарайды. Ол медицина қызметкер­лері­нің арасына да жетеді. Есентай Бөдесұлының тағы бір қасиеті, ең алдымен, қызметкерлерінің өнімді жұмыс жасауына жағдай жасау­ға, әлеуметтік-тұрмыстық жағдайын зерттеп, баса көңіл бөледі. Мәселен, Қалқамандағы емдеу орны қаланың ең шеткі аумағына орналасқандықтан, жұ­мыс­қа қатынау қиынға түсіп, әрі бол­ма­шы жалақыларын жол ақыға жұм­сайтын. Содан бұрынғы екі жатақ­хана жанынан 120 пәтерлік екі тұрғын үй салынды. Еліміз нарықтық қатынас­қа көшпей жатып-ақ емдеу мекемесінің қасынан кішігірім өндіріс орнын ашып, Алматы қаласының ғана емес, бүкіл Қа­зақстан жұртшы­лы­ғы­н­ың игілігіне ай­налған «Ақсай» ши­па­л­ы суын шығарып, ол ауруханаға кәдім­гідей табыс әкелді. Сондай-ақ штат кестесін, науқастардың ауруханада жатып ем­делетін уақытын ық­шамдап, басқа үнем көздерін қарас­ты­рып, жалақы, сый­ақы­­ны көтерді. Осын­дай еңбектің нәти­же­сі шығар, КСРО дә­рігерлерінің сьезінде аурухана ең үлгілі клиника ретінде та­ны­лып, КСРО Ден­сау­лық сақтау министрі, атақты кардиолог, академик Е.Ча­зов­тың өзі аурухана­ға соғып, олардың жұ­мысымен жа­қы­ны­рақ танысады. – Мен көп жаса­дым деп айтпаймын, екі мекемеде бас дә­рі­гер болып істедім. Алғашқы дәрі­герлік қызметімді осы ор­та­л­ық ауруханадан бастап, бас дәрі­гер­дің орынбасары дә­ре­жесіне дейін жеттім. Қалқамандағы ауруханада он жыл істедім. Қызметкер­лермен тіл табысып, жұмыс жасау қашанда нәтижесін бермек. Әсіресе, басшы адам қол астын­дағы қызметкер­лерінің әлеуметтік жағдайын, олардың қабілетін, өмірдегі мақсатын біліп отыруы керек, – дейді ол. Әсіресе, тығырыққа тіреліп, кетеуі кеткен Орталық ауруханаға бас дәрігер болып келгенде жұмысты бірден қолға алып, алдымен еңбек тәртібін, яғни уақытында ем жүргізуге, науқаспен қа­рым-қатынасқа барынша көңіл бөледі. Егер басшыға науқас келіп, дәрігер турасында шағым айтатын болса, ол қашанда науқас адамды қолдады. Өйт­кені, ауырған адам ешқашан өтірік те, қосып та айтпайтынын біледі. Үшін­ші­ден, жұмыс орнында тазалық сақтау. Шынында да, 1996 жылы Орталық ауруханаға басшылық қызметке келгенде Қазақстан медицинасының ең бір қиын кезеңі еді. Қаржы тапшы. Мемлекеттен түсіп жатқан ақша жалғыз айлыққа жетті. Оның өзі екі-үш ай кешігіп берілді. Содан бөлім меңгерушілерін шақырып: «Аурухананың жағдайы белгілі, күрделі жөндеу жүргізіп, ақылы бөлім ашамыз. Одан түскен қаражатқа жаңа технологиялар енгізу үшін жаңа құрал-жабдықтар, дәрі-дәрмек сатып аламыз. Сондықтан қосымша айлық беруге әзірге мені қина­маңыздар. Алдымен жабдықталайық, өсейік, өнейік. Содан кейін заң бойынша тапқан табыстың елу пайызын айлыққа жіберуге болар» дейді. Бұл ұсынысты ұжым түсініп, келісім береді. Сөйтіп, қаражатты солай жұмсауға кіріседі. Сол жылдары қала­ның денсаулық сақтау саласына 100 млн. теңге бөлінсе, шаһар­дағы жүзге жуық емдеу мекемесінің әр­қайсысына 1 млн. теңгеден тиетін. Оны­мен қай жыртығын жамасын. Ал аурухана болса ақылы қызметтен түскен қара­жаты бар, басқа сақтандыру компания­лары­мен, қаладағы ірі өндіріс орындары, ірі фирма, мекемелермен келісімшартқа отырып, қосымша қаржының көлемін ұлғайтады. «Басқа ауруханаларда да ақылы қызмет болды, қазір де бар. Бірақ, нәтиже әрқалай. Мұның себебі неде?» деген сауалымызға Есентай Бөдес­ұлының жауабы дайын екен. – Оның түрлі себептері бар. Бір жағы­нан басшының ұйымдастыру қабі­леті кемшін түсіп жататын шығар, екіншіден оны шеше қояйын десе, қаражат жетіспейді. Мәселе, соның көзін табуда. Үшін­шіден, ұжымның қабілетін-қарымын дұ­рыс пайдалана алмай немесе олардың білімін жетілдіруге мүмкін­шіліктері болмай, проблема үсті-үстіне жамала берген болуы мүмкін. Ал бізде олай емес. Егер күрделі бір жобаны іске асырғым келсе, алдымен ұжыммен ақылдасамын. Біз өз қаражатымызға өте қомақты ақша тұра­тын магнитті резонансты томограф сатып алдық. Ал мемлекет тарапынан соңғы алты-жеті жылда бір ғана рентген аппаратын берді. Былтыр бір жиналыста қызмет­кер­леріміз: «Саламатты өмір салтын өзімізден бастайық, спорт алаңы керек» деді, бір жылдың ішінде футбол, волейбол, үлкен теннис алаңын салып бердік. Биылғы жиған қаражатымызға білікті кадрларды ұстау үшін 70 пәтерлік үй салайық деп жатырмыз. Осы­лайша, ұжым мен әкімшілік ара­сында бір-біріне сенім орнады. «Бірлік болған жерде тірлік бар» деген, ұжым­мен бірлесіп, ақыл­дасып отырып шешкен еңбектің жемісі, сондай-ақ нарық­ты уақтысында дұрыс пайда­ланып, көзін тауып істеген жұмыс­т­ың нәти­жесі», – деп шешілді профессор. Бас дәрігердің бір ескерте кетері, қай басшы болсын тапқан табыстың кассаға толық түсуін қадағалап, ақша­ның қайда кетіп жатқанын біліп отыруы керек. Мысалы, ол ауруханада бастапқы кезде ақылы бөлімшелер жұмыс жасағанмен, жылдық табыс 1,5 млн. теңгеден аспайды. Сөйтсе, ақша кассаға түгел түспей, талан-таражға салынған. Қатаң бақылаудан соң сол ақшаны бір жарым айда игерген. Бүгінде аурухана жылына 1 млрд. теңгеден астам қосымша табыс табады. Мемлекеттен 1 млрд. 200 млн. теңгедей тағы алады. Ол үкіметтен бірыңғай ұлттық жүйе бойынша емдеп шығарған науқасқа төленетін қаражаты. – Медицинада қосымша табыс табу үшін емдеу орны алдымен база жасап, өз имиджін қалыптастыруы қажет. Мен сол имиджді жасадым, енді ол маған қызмет істеуде. Мысалы, бізде 28 кафедра бар. Баяғыда бас дәрігерлер «бізге кедергі жасайды, керегі жоқ» деп шығарып тастаған кафедраларды жинап алдым. Ол кафедраларды респуб­ликаға танымал профессор-ғалымдар меңгереді. Олар бізде жататын науқас­тарды қарап, кеңес береді, жаңа технологиялар әкеледі, ал мен оларға жағдай жасап, қолдау көрсетемін. Жаңа технология кіргеннен кейін халық қайда барады? Қай мекемеде емдеу тәсілі тиімді, қай жерде жаңа технология бар, сол жерге барады. Пәлен деген профессор қайда жұмыс істейді, ол Орталық клиникалық ауруханада істейді. Халық соған келеді. Менің әріптестерімнің көпшілігі осы мәселеде дұрыс жасама­ды. Қалқаманда жұмыс істеп жүргенім­де 18 кафедра болса, қазір соның үш-төртеуі ғана қалған. Міне көрдіңіз бе, имиджді жоғалтпай жұмыс істеген мекеме табысқа жетеді. Ал ол бірден бола салмайды, жылдап келетін қажырлы да табанды еңбек, – дейді миллиардер аурухана басшысы. Еңбек етуден танбасаң, түбі құрмет өзі іздеп табады деген ғой. Есентай Бөдесұлының еліміздің жоғары награ­да­лары «Парасат», «Барыс» ордендерімен марапатталуы – ауруханада атқа­рылып жатқан еселі еңбектің нәтиже­сінің баға­лануы, төккен тердің өтеуі деп білеміз. Өйткені, істелініп жатқан еңбекті халық­тың көзінен жасыра алмайсың. Жұрт сыншыл, міншіл, бірақ, әділ бағалайды. Олай дейтініміз, алғашқы сайланған Жо­ғарғы Кеңеске депутаттыққа кандидат болып түскен он екі адамның ішінен екінші турда екі дәрігер ғана қалады. Сайлаушылар Ескеңнің еңбегін бағалап, 85 пайыз дауыс беріп, екінші кандидаттан ашық түрде бас тартады. Осылайша, Жоғар­ғы Кеңестің он екінші шақыры­лымы­ның депутаты ретінде егемендігімізді алып, Президентімізді сайлап, Туы­мызды, Әнұран, Елтаңбамызды қабыл­даған тарихи оқиғаға куә болады. * * * Медициналық қызмет халықтың көз алдында өтіп, оның қаншалықты дәре­жеде атқарылып жатқаны сараланатын әлеуметтік саланың бірі екенін ескерсек, бүгінгі көзі қарақ­ты емделушіні кез келген емдеу орны­на күштеп әкеле алмайтынымыз айдан анық. Бас ауы­рып, балтыры сыздаған адам ең алды­мен қай мекемені таңдайды? Әрине, ең алдымен емі сапалы, дәрігерлері прак­тика­лық, клиникалық жағынан шың­дал­ған, екін­шіден, жатар орны таза ауру­хананы таңдаса керек. Ендеше, қала­ның ең ірі Бостандық ауданына ор­наласқан медициналық қызмет көр­сететін көпсалалы клиника екі млн.-ға жуық халқы бар үлкен шаһарға ғана емес, жолдамамен еліміздің әр айма­ғынан келетін науқастарға да күндіз-түні тынымсыз еңбек етіп, ден­саулық саласының дамуына өл­шеу­сіз үлес қосуда. Гүлзейнеп СӘДІРҚЫЗЫ.