Алтынсарин ауданы Қостанай қаласынан алыс емес, 40 шақырымдай ғана болады. Бұл төңіректің барлығы қарағайы мен қайыңы сыңсыған, сұлу өңір. Арақарағай орманының арасында атақты «Сосновый бор» шипажайы тұр. Осы арада емдік қасиеті өте мол жерасты минералдық суының үлкен қоры бар екенін ғалымдар өткен ғасырдың 60-70-жылдары арасында анықтады.
«Сосновый бор» санаторийі пайдаланатын сол су мың да бір ауруға ем. Шипажайға тек басы ауырып, балтыры сыздағандар ғана келмейді, ол ірі демалыс орны.
Айналадағы мыңжылдық қарағайлы орманның арасын «табиғи барокамера» десе болады. Жыл сайын онда еліміздің түкпір-түкпірінен, өзге де алыс-жақын
шетелдерден 12 мың адам келіп денсаулығын түзейді, демалады.
– «Сосновый бор» санаторийі – біздің ауданның мақтанышы, ішкі туризмнің басталуына мұрындық болған еді. Сонымен қатар, біздің ауданның бюджет қоржыны да осы санаторий салығымен толығады. Міне, ішкі туризмнің пайдасы. Сондықтан Көкшетауға қарай кететін республикалық маңызы бар тас жолдың «Сосновый бор» санаторийі тұсынан өтетін тұсы тарлық етеді. Сол жол жөнделіп, төрт жолақты болып кеңейтілсе, нұр үстіне нұр болар еді. Елбасы туризмді дамыту үшін алдымен оның инфрақұрылымын дұрыстау керектігін тапсырды емес пе? Үлкен жолдан бұрылғаннан кейін көлік «Сосновый бор» санаторийіне Щербаков ауылының ортасымен барады. Осы жолды жөндеп, екі жағына жаяу жүргінші жүретін жол жасап, тақта тастар төсеп, көркейтіп қоюды жоспарлап отырмыз. Оның құжаттары дайындалып жатыр, – дейді аудан әкімі Батырбек Ахметов. Мұның сыртында соңғы жылдары «Сосновый бор» санаторийі тұрған табиғат аясында «Жайлау» сауықтыру-көңіл көтеру кешені жұмысын бастаған болатын. Оған да демалушылар қызығушылықпен келеді. Жаз маусымында осы төңіректе бірнеше балалар демалыс лагерьлері жұмыс істейді. Адамдар орманға, көлге барып, табиғат аясында өз беттерінше қыдырады, демалады.
Батырбек Мықансалықұлы ішкі туризмді дамыту үшін тек табиғатқа ғана иек арту аздық ететінін айтады. Алтынсарин ауданы орналасқан қасиетті өңірде халқымыздың атақты ұлдары мен қыздары туып-өскен. Олардың өзі, тағдыры, халқына сіңірген еңбегі туралы ұзақ әңгіме шертуге болады. Ол туристерді магниттей тартпайды деп кім айтар және жас ұрпақ үшін тағылымдық, танымдық жағы бір бөлек. Щербаков ауылынан 11 шақырым жерде Ыбырай Алтынсариннің кіндік қаны тамған Омар құдығы деген жер бар. Онда Балқожа бидің ауылы тұрған. Осыдан екі жыл бұрын аудан басшылығы тұщы құдықтың орнын тауып, оның макетін жасады. Құдықтың басына мәрмәр плитаға қазір егістікке айналып кеткен сол аумақтың халқымызға Ыбырайдай перзент берген әулетке құтты қоныс болғанын жазып қойды. Аудандағы, облыстағы мектеп оқушылары оқу басталғанда сол құдықтың басына баруды әдетке айналдырып келеді.
Халқымыздың үш рухани бәйтерегінің бірі, кемеңгер ағартушы Ыбырай Алтынсаринге байланысты жасалған жұмыстар оның есімін алған ауданда бір бұл емес. Өткен жылы Ы.Алтынсариннің туғанына 175 жыл толуына орай аудан орталығында бар қазақтың ұстазына тұлғалы ескерткіш орнатылды. Онда қазақ даласына білім нәрін сепкен Ыбырайдың алғашқы шәкірттерінің ортасында оларға сабақ үйретіп тұрған бейнесін көреміз. Ескерткіш тұрған жерде «Ыбырай саябағы» салтанатты түрде ашылған болатын. Аудан орталығындағы орта мектепте Ыбырай мен Мәриям Хакімжановаға арнап музей бөлмесі де аудан басшылығының бастамасымен ашылды. Айтпақшы, Ыбырайдың атасы Балқожаның бірге туған бауыры Қанқожадан тарайтын, қазақ ақын қыздарының көшін бастайтын Мәриям апаның туған жері Мезгіл де Омар құдығынан алыс емес. Аудан әкімі Батырбек Ахметов ауданда Щербаков ауылын Мәриям Хакімжанова атына өзгерту туралы жұмыстардың жүргізіліп, оны онамастикалық комиссияға тапсырғанын айтты.
Алтынсарин ауданындағы Маяковский селолық округіне қарасты Темірқазық ауылында халық ақыны Омар Шипин тұрған еді. Оның көзін көргендер Темірқазықта бүгінге дейін тұрады. Ауданда Маяковский селолық округінің атын Омар Шипин атына өзгерту үшін жергілікті тұрғындармен жұмыстар жүргізілген. Алдағы уақытта онамастикалық комиссияда оның да қаралатынына, оң шешім шығарылатынына әкімнің сенімі бар.
– Ыбырай Алтынсарин бабамыздың атына байланысты жерлер, жасалған жұмыстар аудандағы ішкі туризм бағыттарының біріне айналатын болады. Өзіміздің табиғат және рухани байлағымызды өзіміз бағаламасақ кім бағалайды? – дейді Батырбек Мықансалықұлы.
Тәуелсіздікке 25 жыл толған мереке күндері облыс әкімі Архимед Мұхамбетов А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінде студент жастармен кездесу өткізген болатын. Сонда студенттер қойған сұраққа орай облыс әкімі кемеңгер ағартушы Ыбырай Алтынсариннің Қостанай қаласынан 7 шақырым жерде орналасқан кесенесі қайтадан салынатынын айтты. Кесене Қостанай ауданының жерінде жатқандықтан, аудан басшылығы республикадағы белгілі сәулетшілермен осы жөнінде жұмыс жүргізіп жатыр. Кесене басына келген адамдар отырып демалатын, аруақтарға құран бағыштайтын орындар бар тұтас кешен болады. Өңір басшысы жаңа кесене құжаттар дайындауға байланысты биыл кешігетіндей болса, 2018 жылы дайын болатынын да жеткізген еді. Алтынсарин және Қостанай аудандары іргелес орналасқан. Сондықтан болашақта ішкі туризмнің бір бағыты Ыбырайдың кіндік қаны тамған Арақарағай орманы жанындағы Омар құдығынан басталып, ағартушы есімін алған аудандағы мектеп музейін, оған арналған саябақты, Қостанай қаласындағы мемориалдық музейін аралап, тау тұлғаның кесене-кешенімен аяқталатын болады. Жалпы, жұртшылық өкілдері, өлкетанушылар да осылай болуын қалаған еді.
– Омар құдығының басында әлі де туристер тартатындай етіп жасайтын жұмыстар бар. Оны алдағы уақытта демеушілік қаржы тауып, жүзеге асырамыз, – дейді Алтынсарин ауданының әкімі Батырбек Ахметов.
Ұлылардың ізі де туризмге сұранып тұр. Өйткені, кейінгі ұрпақ рухани тамырын, азығын іздейді. Туризм сол үшін де керек.
Нәзира ЖӘРІМБЕТОВА, «Егемен Қазақстан»
ҚОСТАНАЙ