Біз өз тәуелсіздігіміздің ширек ғасырында елдігіміз бен бірлігімізге, тіпті мемлекеттілігімізге сын болған талай күрделі де қиын кезеңдерді бастан өткердік. Қазақ елінің тәуелсіздігін алған өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының соңғы он жылы біздің мемлекет болып қалыптасуымыздың ең бір ауыр да тағдыршешті кезеңі еді. Өйткені, кеңестік жүйеден бізге экономиканың ыңыршағы шығып, жұмыссыздық жайлап, әбден тұралап қалған өндірістер мен шаруашылықтар ғана қалғандығы әлі де есімізде.
Міне, тарихтың осындай аса бір күрделі кезеңінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның өзіндік даму жолын, нарықтық экономиканы таңдап, соны қалыптастырып, еліміздің алдына тың да жаңа міндеттер қоя білді. Соның нәтижесінде бүгінде Қазақстанның экономикалық өрлеу мен саяси аренада жарқырап жанған жұлдызын көреміз де, соған сүйсінеміз.
«Еліміз өзінің 25 жылдық даму кезеңінен абыроймен өтті. Біз елімізді мақтан тұтамыз. Табыстарымыз бен жетістіктеріміз туралы Тәуелсіздігіміздің 25 жылдық мерейтойында атап өттік. Оларды бүкіл әлем біледі және жоғары бағалайды», дей келіп, Елбасы «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Қазақстан халқына арнаған биылғы Жолдауында өте орынды атап көрсетті.
Қазақстанның Үшінші жаңғыруының біздің бүгініміз бен болашағымыз үшін зор маңызы бар. Ел тағдыры мен мемлекет тағдырының тағы бір айқындалар кезеңі бұл. Елбасының өз Жолдауында: «Әлем қарқынды түрде өзгеріп келеді. Бұл – жаңа жаһандық болмыс, оны біз қабылдауға тиіспіз. Болашағын айқындап, сын-қатерлерді күтіп отырмастан, оған табанды түрде қарсы тұра алатын халық қана жеңіске жетеді. Әлемде кезекті, Төртінші өнеркәсіптік революция басталды», деп кірпік қақпастан ізденіп, дамып бара жатқан бүгінгі өркениеттің шаңын қауып қалмасымыз үшін айтып отырған осы бір ауыз сөзінде Қазақстанның болашағына деген шынайы жанашырлық жатқандығын танимыз.
Мемлекет басшысы өз Жолдауында ел дамуына тың серпін беретін жаңа бағыт-бағдар ұсынып, Қазақстанның Үшінші жаңғыруы еліміздің экономикалық дамуының инновациялық өзегіне айналып, ол біздің бәсекеге қабілеттілігімізді арттыруға тиісті екендігін міндеттеп отыр. «Біз цифрлық технологияларға негізделген болашағы зор бағыттарға айрықша мән беретін боламыз. Ал білім беру, денсаулық сақтау, халықты әлеуметтік қорғау және баспанамен қамтамасыз ету сияқты маңызды салалар қашанда басты назарда қала бермек», деген Елбасының Жолдауын тереңінен зерделейтін болсақ, бұл стратегиялық құжатта елдің жаңа кезеңдегі әрі қарайғы дамуының жаңа көзқарасы және әлемдегі технологиялық дәстүрді түбегейлі өзгерту экономикалық өсімнің жаңа моделіне өту талаптары жан-жақты сараланады.
Қазақстанның Үшінші жаңғыру кезеңінің негізгі міндеті – еліміздің жаңа жаһандық бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, экономиканы технологиялық жағынан жедел жаңарту. Осы орайда, Елбасының Үкіметке қазіргі сын-қатерлерге жауап ретінде «Қазақстанның ұлттық технологиялық бастамасы» деген атпен елді Үшінші жаңғыру бойынша Дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспарын жасауды тапсырып отыр. Алдағы уақытта Елбасы ұсынған Бес институттық реформаны жүзеге асыру жөніндегі Ұлт жоспарының маңызы айырықша екендігі дау тудырмайтын мәселенің бірі. Ұлт жоспары Үшінші жаңғырудың шешуші басымдықтарының бірі болып қала беретіндігі Жолдауда анық та ашық атап көрсетілген.
Биылғы Жолдауда Елбасы жаһанның жаңа жаңғыру ерекшелігін ескеріп, Қазақстанның алдына бес басымдықпен ерекшеленген негізгі де өзекті мәселелерді алға тартады. Бұл орайда, Жолдауда: «Аграрлық сектор экономиканың жаңа драйверіне айналуы керек. Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің болашағы зор. Көптеген позициялар бойынша біз әлемде ірі аграрлық экспорттық өнім өндірушілердің бірі бола аламыз. Бұл, әсіресе, экологиялық таза тағамдарға қатысты. «Made in Kazakhstan» бренді сондай өнімдердің эталоны болуға тиіс», деп атап көрсетілуі ежелден ауыл шаруашылығы саласының даңқты жолын енді жаһандық жаңғыру үдерісіне қосудың тың міндеттері айтылады. Әсіресе, Елбасы Қазақстанның астық өнімдерін өндіру бойынша Еуразияда «нан кәрзеңкесі» болу керектігін айта отырып, халықаралық нарықтарда бәсекеге қабілеттілікті ұстап тұру үшін шикізат өндірісінен сапалы өңделген өнім шығаруға көшуге қажеттілікті алға тартуы арқылы бүгінгі агросекторды экономиканың табысты саласына айналдырудың бірден-бір жолы екендігін нақтылайды.
Біз бұл міндеттерді жедел шешуге тиіспіз. Өйткені, Қазақстанның агросекторын бүгінгі заманның талабына сай дамыту арқылы, біз ең әуелі өз еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ете аламыз. Сонымен бірге, жыл сайын әлемде ауыл шаруашылығы өнімдеріне, соның ішінде әлемнің дамыған елдері бойынша, әсіресе, экологиялық таза тағам түрлері бойынша сұраныстың өсе түсуі кезеңінде әлемдік рыноктан өзіміздің алып отырған орнымызды одан әрі кеңейте беруіміз керек.
Халықаралық сарапшылардың пайымдауларынша, Қазақстан әлемде ауыл шаруашылығын жаңа технология бойынша дамытудың зор мүмкіндіктері бар елдердің бірі болып табылады. Біз ең әуелі мал және өсімдік шаруашылығын жүргізудің әлемдік тәжірибесін меңгеруге тиіспіз. Әсіресе, мал шаруашылығы өндірісінің көлемін арттырып, осы саланың тиімділігін жақсарту үшін Үкімет жемшөп өндірісін, соның ішінде құрамажем өндірісін алдағы уақытта 1,3 миллион тоннаға жеткізуді қолға алғалы отыр. Бұл еліміздегі құрамажем өндірістерінің қуатын қазіргі 48 пайыздан 80 пайызға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Тағы бір маңызды міндет, алдағы кезеңде 2 миллион гектардан астам егістікті әртараптандыру арқылы қазіргі уақытта әлемдік рынокта зор сұранысқа ие болып отырған майлы дақылдардың түр-түрінің алқаптары ұлғайтылатын болады.
Ауыл шаруашылығын әртараптандырып, 2021 жылға қарай азық-түлік тауары экспортын 40 пайызға ұлғайту жөніндегі Елбасының тапсырмасын орындауға Қазақстанда толық жағдай бар. Жолдауда айтылған бұл міндетті ойдағыдай жүзеге асыру үшін ең әуелі нысаналы экспорттық саясат қалыптастырылмақшы. Соған орай, «Азық-түлік корпорациясы» акционерлік қоғамының базасында агоөнеркәсіп кешенінің экспорттық орталығын құру қолға алынып, сол бойынша экспорттық жүйелерді құрумен бірге, қазақстандық өнімдерді өткізудің жол картасы жасалады. Мұның өзі ауыл шаруашылығы өнімдерін сыртқы саудаға шығаруға жаңа серпін берері анық.
Елбасының биылғы Жолдауының тарихи ерекшелігі сол, бұл құжатта Қазақстан дамуының ұзақ мерзімді мақсаттары нақтылы анықталып, жаһандық өркендеудің осы заманғы және болашақтағы алға тартар мінезі мен болжамды міндеттері де айқын көрініс тауып отыр. Сөйтіп, биылғы Жолдауда айтылған жайларды терең зерделеп, осындағы міндеттерді жүзеге асыра білсек қана Мемлекет басшысының 2012 жылы халыққа ұсынған «Қазақстан-2050» Стратегиясының негізгі мақсаты – әлемдегі аса дамыған 30 елдің қатарына енуімізді қамтамасыз ете аларымыз анық.
Аңсар МҰСАХАНОВ, Парламент Сенатының депутаты
Біз өз тәуелсіздігіміздің ширек ғасырында елдігіміз бен бірлігімізге, тіпті мемлекеттілігімізге сын болған талай күрделі де қиын кезеңдерді бастан өткердік. Қазақ елінің тәуелсіздігін алған өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдарының соңғы он жылы біздің мемлекет болып қалыптасуымыздың ең бір ауыр да тағдыршешті кезеңі еді. Өйткені, кеңестік жүйеден бізге экономиканың ыңыршағы шығып, жұмыссыздық жайлап, әбден тұралап қалған өндірістер мен шаруашылықтар ғана қалғандығы әлі де есімізде.
Міне, тарихтың осындай аса бір күрделі кезеңінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанның өзіндік даму жолын, нарықтық экономиканы таңдап, соны қалыптастырып, еліміздің алдына тың да жаңа міндеттер қоя білді. Соның нәтижесінде бүгінде Қазақстанның экономикалық өрлеу мен саяси аренада жарқырап жанған жұлдызын көреміз де, соған сүйсінеміз.
«Еліміз өзінің 25 жылдық даму кезеңінен абыроймен өтті. Біз елімізді мақтан тұтамыз. Табыстарымыз бен жетістіктеріміз туралы Тәуелсіздігіміздің 25 жылдық мерейтойында атап өттік. Оларды бүкіл әлем біледі және жоғары бағалайды», дей келіп, Елбасы «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Қазақстан халқына арнаған биылғы Жолдауында өте орынды атап көрсетті.
Қазақстанның Үшінші жаңғыруының біздің бүгініміз бен болашағымыз үшін зор маңызы бар. Ел тағдыры мен мемлекет тағдырының тағы бір айқындалар кезеңі бұл. Елбасының өз Жолдауында: «Әлем қарқынды түрде өзгеріп келеді. Бұл – жаңа жаһандық болмыс, оны біз қабылдауға тиіспіз. Болашағын айқындап, сын-қатерлерді күтіп отырмастан, оған табанды түрде қарсы тұра алатын халық қана жеңіске жетеді. Әлемде кезекті, Төртінші өнеркәсіптік революция басталды», деп кірпік қақпастан ізденіп, дамып бара жатқан бүгінгі өркениеттің шаңын қауып қалмасымыз үшін айтып отырған осы бір ауыз сөзінде Қазақстанның болашағына деген шынайы жанашырлық жатқандығын танимыз.
Мемлекет басшысы өз Жолдауында ел дамуына тың серпін беретін жаңа бағыт-бағдар ұсынып, Қазақстанның Үшінші жаңғыруы еліміздің экономикалық дамуының инновациялық өзегіне айналып, ол біздің бәсекеге қабілеттілігімізді арттыруға тиісті екендігін міндеттеп отыр. «Біз цифрлық технологияларға негізделген болашағы зор бағыттарға айрықша мән беретін боламыз. Ал білім беру, денсаулық сақтау, халықты әлеуметтік қорғау және баспанамен қамтамасыз ету сияқты маңызды салалар қашанда басты назарда қала бермек», деген Елбасының Жолдауын тереңінен зерделейтін болсақ, бұл стратегиялық құжатта елдің жаңа кезеңдегі әрі қарайғы дамуының жаңа көзқарасы және әлемдегі технологиялық дәстүрді түбегейлі өзгерту экономикалық өсімнің жаңа моделіне өту талаптары жан-жақты сараланады.
Қазақстанның Үшінші жаңғыру кезеңінің негізгі міндеті – еліміздің жаңа жаһандық бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету, экономиканы технологиялық жағынан жедел жаңарту. Осы орайда, Елбасының Үкіметке қазіргі сын-қатерлерге жауап ретінде «Қазақстанның ұлттық технологиялық бастамасы» деген атпен елді Үшінші жаңғыру бойынша Дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық жоспарын жасауды тапсырып отыр. Алдағы уақытта Елбасы ұсынған Бес институттық реформаны жүзеге асыру жөніндегі Ұлт жоспарының маңызы айырықша екендігі дау тудырмайтын мәселенің бірі. Ұлт жоспары Үшінші жаңғырудың шешуші басымдықтарының бірі болып қала беретіндігі Жолдауда анық та ашық атап көрсетілген.
Биылғы Жолдауда Елбасы жаһанның жаңа жаңғыру ерекшелігін ескеріп, Қазақстанның алдына бес басымдықпен ерекшеленген негізгі де өзекті мәселелерді алға тартады. Бұл орайда, Жолдауда: «Аграрлық сектор экономиканың жаңа драйверіне айналуы керек. Қазақстанның агроөнеркәсіп кешенінің болашағы зор. Көптеген позициялар бойынша біз әлемде ірі аграрлық экспорттық өнім өндірушілердің бірі бола аламыз. Бұл, әсіресе, экологиялық таза тағамдарға қатысты. «Made in Kazakhstan» бренді сондай өнімдердің эталоны болуға тиіс», деп атап көрсетілуі ежелден ауыл шаруашылығы саласының даңқты жолын енді жаһандық жаңғыру үдерісіне қосудың тың міндеттері айтылады. Әсіресе, Елбасы Қазақстанның астық өнімдерін өндіру бойынша Еуразияда «нан кәрзеңкесі» болу керектігін айта отырып, халықаралық нарықтарда бәсекеге қабілеттілікті ұстап тұру үшін шикізат өндірісінен сапалы өңделген өнім шығаруға көшуге қажеттілікті алға тартуы арқылы бүгінгі агросекторды экономиканың табысты саласына айналдырудың бірден-бір жолы екендігін нақтылайды.
Біз бұл міндеттерді жедел шешуге тиіспіз. Өйткені, Қазақстанның агросекторын бүгінгі заманның талабына сай дамыту арқылы, біз ең әуелі өз еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ете аламыз. Сонымен бірге, жыл сайын әлемде ауыл шаруашылығы өнімдеріне, соның ішінде әлемнің дамыған елдері бойынша, әсіресе, экологиялық таза тағам түрлері бойынша сұраныстың өсе түсуі кезеңінде әлемдік рыноктан өзіміздің алып отырған орнымызды одан әрі кеңейте беруіміз керек.
Халықаралық сарапшылардың пайымдауларынша, Қазақстан әлемде ауыл шаруашылығын жаңа технология бойынша дамытудың зор мүмкіндіктері бар елдердің бірі болып табылады. Біз ең әуелі мал және өсімдік шаруашылығын жүргізудің әлемдік тәжірибесін меңгеруге тиіспіз. Әсіресе, мал шаруашылығы өндірісінің көлемін арттырып, осы саланың тиімділігін жақсарту үшін Үкімет жемшөп өндірісін, соның ішінде құрамажем өндірісін алдағы уақытта 1,3 миллион тоннаға жеткізуді қолға алғалы отыр. Бұл еліміздегі құрамажем өндірістерінің қуатын қазіргі 48 пайыздан 80 пайызға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Тағы бір маңызды міндет, алдағы кезеңде 2 миллион гектардан астам егістікті әртараптандыру арқылы қазіргі уақытта әлемдік рынокта зор сұранысқа ие болып отырған майлы дақылдардың түр-түрінің алқаптары ұлғайтылатын болады.
Ауыл шаруашылығын әртараптандырып, 2021 жылға қарай азық-түлік тауары экспортын 40 пайызға ұлғайту жөніндегі Елбасының тапсырмасын орындауға Қазақстанда толық жағдай бар. Жолдауда айтылған бұл міндетті ойдағыдай жүзеге асыру үшін ең әуелі нысаналы экспорттық саясат қалыптастырылмақшы. Соған орай, «Азық-түлік корпорациясы» акционерлік қоғамының базасында агоөнеркәсіп кешенінің экспорттық орталығын құру қолға алынып, сол бойынша экспорттық жүйелерді құрумен бірге, қазақстандық өнімдерді өткізудің жол картасы жасалады. Мұның өзі ауыл шаруашылығы өнімдерін сыртқы саудаға шығаруға жаңа серпін берері анық.
Елбасының биылғы Жолдауының тарихи ерекшелігі сол, бұл құжатта Қазақстан дамуының ұзақ мерзімді мақсаттары нақтылы анықталып, жаһандық өркендеудің осы заманғы және болашақтағы алға тартар мінезі мен болжамды міндеттері де айқын көрініс тауып отыр. Сөйтіп, биылғы Жолдауда айтылған жайларды терең зерделеп, осындағы міндеттерді жүзеге асыра білсек қана Мемлекет басшысының 2012 жылы халыққа ұсынған «Қазақстан-2050» Стратегиясының негізгі мақсаты – әлемдегі аса дамыған 30 елдің қатарына енуімізді қамтамасыз ете аларымыз анық.
Аңсар МҰСАХАНОВ, Парламент Сенатының депутаты
Соңғы жаңалықтар
Семейде Шәкәрім Құдайбердіұлының ескерткіші бой көтерді
Әдебиет • Бүгін, 09:20
Жаңа тариф жергілікті халыққа тиімді
Табиғат • Кеше
Қарағанды облысында алты жасар бала өзенге батып кеткен
Төтенше жағдай • Кеше
Анасы түрмедегі ұлына телефон кіргізбек болған
Қоғам • Кеше
