Батырға деген бүгінгі құрмет ертең елі үшін атқа қонатын ұрпаққа өнеге болуы тиіс. Халық қаһарманы атанған батырларымыздың қазіргі қоғамда алып отырған орны мен насихатталуы және оларға қөрсетілетін сый-құрмет бүгінгі таңда көңіл көншітпейді.
Батырларымыз жанқияр ерлікті жеңілдік, я болмаса өтемақы алу үшін жасаған жоқ. Тіпті, арамызда жүрген аз ғана қаһармандарымыздың өздері бұл туралы әңгіме қозғағанды намыс санайтыны анық. Батырлық пен қарапайымдылық қатар жүретіні белгілі. Олардың ерлігін ұрпаққа паш етіп, лайықты бағасын беру − елдігімізге сын.
Ерім деген ел болмаса, елім деген ер қайдан тусын! Елбасымыздың ең алғашқы Жарлықтарымен халқымыздың батыр ұлдары, аттары аңызға айналған Бауыржан Момышұлы, Рақымжан Қошқарбаевтың осы атақтың алғашқы иегерлері атанғаны осы сөзіміздің дәлелі.
Сонымен қатар, бейбіт күнде ерлік көрсеткен бірталай азаматтарымыз да осы марапатқа лайық деп танылды. Алғашқы ғарышкерлеріміз – Тоқтар Әубәкіров пен Талғат Мұсабаев, кешегі Айдын Айымбетов, ауған соғысының батыры, қазір арамызда отырған Бақытжан Ертаев ағаларымыз – біздің мақтаныштарымыз.
Сол сияқты 2011 жылы Таразда, террористерден адамдарды құтқару жолында ерлікпен қаза тапқан Ғазиз Байтасовты қалай ғана қаһарман демеске?
Жас ұрпаққа идеал болатын, Отан қорғау, патриотизм деген қасиетті ұғымдарды паш ететін дәл осы қаһармандарымыз екені анық. Жасыратыны жоқ, тізімдегі отыз батырымыздың біразының есімін бүгінгі ұрпақ білмейді.
Мектеп түлектерінің тест сұрақтарында бір күндік шоу-бизнес өкілдерінің аттарының орнына, соғыста көзсіз ерлік көрсетіп, бейбіт күнде ең басты құндылық − адам өміріне араша түсіп, жандарын шүберекке түйген ерлердің есімі неге тұрмасқа? Ерлікке сусындап өскен ұрпақ та намысын қолдан бермейтін азамат болып өспей ме?
Олар жайында оқулықтарда мүлдем айтылмайды деуге болады. Халық қаһарманы атағы тиісті әлеуметтік мәртебесімен лайықты бекітілмеген.
Ал, көрші мемлекетте «Герой России» атағына ие болған қандасымыз Серік Сұлтанғабиевтің ерлігіне ең жоғары мемлекеттік деңгейде құрмет көрсетіліп жатқандығын өз көзімізбен көріп отырмыз. Мысалы, басқа да әлеуметтік көмектерден тыс, олар 75 000 рубль ай сайын жәрдемақы алады. Жарақаттарына қарамастан, ерліктің символы ретінде әскер қатарында қалдырылып, әскери бөлімге командир болып тағайындалды.
Ресейде ондай батырлардың саны 1,5 мыңнан астам болса да, оларға бөлінетін қаржыны ешкім бюджетке артық жүк деп санамайды.
Ал біздің бейбіт елде, соғыс қаһармандарының саны саусақпен санарлық болса да, оларға мемлекет көрсететін көмектер бюджетке қымбат түседі деп қорқып отырмыз.
Заңнамада белгіленген Халық Қаһарманына берілетін жеңілдіктердің ішінде 20 шаршы метр қосымша баспана мен тегін қабір тасын ғана атап өтуге болады. Мұндай көзқарас біздің жауынгерлерімізді қандай ерлік жасауға итермелейді? Отан үшін ерлік жасап мүгедек болса, оның отбасы қайырымдылыққа ғана қарап отыра ма?
Осыған байланысты, «Ақ жол» ҚДП Халық қаһарманы иегерлерінің ерліктерін бүгінгі ұрпаққа кеңінен насихаттау мақсатында келесі шараларды жүзеге асыру керек деп санайды. «Халық қаһарманы» атағы иелеріне Үкімет қаулысымен лайықты мәртебе беру; Астана және Алматы қалаларында, облыс орталықтарында «Халық қаһармандары» аллеясын ашу және елді мекендердегі әлеуметтік объектілер мен көшелерге олардың аттарын беру; батырлардың өмірбаянын, ерлік жолдарын жеке жинақ етіп шығарып, мектеп бағдарламасына енгізу және де Ерлік сабағын дәстүрге айналдыру.
Берік ДҮЙСЕМБИНОВ,
Мәжіліс депутаты
