«Қазақстандықтар – болашағы біртұтас ұлт. Қазақстандық біртектілікті одан әрі нығайту қажет. Барлық азаматтар құқықтың бір көлемін пайдалануы, жауапкершіліктің бір жүгін арқалауы және тең мүмкіндікке қолжетімділікті иеленуі керек. Біз өзіміздің тұрақтылық және келісім моделін дамытуда айтарлықтай табыстарға жеттік», деген еді Елбасы Н.Назарбаев. Осы талапты іске асыруға ықпал ететін аталмыш реформа түбегейлі өзгертулердің төртінші бағыты болып табылады. Мұнда жалпыадамзаттық құндылықтар шеңберінде барлық қазақстандықтарға ортақ «Мәңгілік ел» идеясына ерекше мән берілген. Соның ішінде Қазақстан халқы Ассамблеясының «Үлкен ел – Үлкен отбасы» жобасы халық арасында кеңінен таралып, қазақстандықтардың қолдауына ие болуда. Осы бағытта ұйымдастырылып жүрген барлық шаралар Қазақ елінің сәулелі шаңырағының астында Елбасының болашақтың біртекті ұлтын құру туралы талабының орындалуына ықпал етеді. Оған биылғы шілде айында Астана қаласында өткізілген Қазақстан этностық театрларының V республикалық фестивалін де енгізуге болады. Бұл іс-шараның мақсаты елдегі этностардың біртектілікті құруына ықпал ететін мәдени және тілдік алуан түрлілігін сақтау, этносаралық төзімділікті нығайту, Қазақстан халқының мәдениетаралық байланыстарды одан әрі дамытуға бағытталды.
Фестивальға қатысқан қазақстандық этностық театрлардың қатарында республикалық академиялық неміс драма театры, республикалық академиялық корей музыкалық комедия театры, Қ.Қожамияров атындағы республикалық ұйғыр академиялық музыкалық-комедия театры, Астана жастар театры, Ақмола облыстық орыс драма театры, Оңтүстік Қазақстан облыстық өзбек драма театры, Астана қаласы әкімдігінің М.Горький атындағы Мемлекеттік академиялық орыс драма театрлары болып, олар Ә.Кекілбаевтың, А.Островскийдің, Л.Соловьевтің, И.Гетенің, Цой Ен Гынның шығармаларын сахналады.
Адамдардың біртекті болып ұйысуына, бірегей мақсатқа жұмылуына әсер ететін ортақ табыс, ортақ жеңіс екені белгілі. Бүгінгі қазақстандықтар толағай табыстарға қол жеткізіп жүрген спортшыларымызды жаппай мақтан етіп, олардың есімдерін жас ұрпақтың жүректеріне түйіп жүргендерін көргенде де қуаныш сезіміне бөленесің. Мәселен, күні бүгінге дейін кәсіби бокста жойқын жеңістерімен танылған атақты жерлесіміз, барлық қазақстандық жас жеткіншектердің кумирі – Геннадий Головкиннің Ассамблеяның ХХ сессиясында айтқан: «Менің әкем – орыс, шешем – корей, өзім – қазақпын, ал барлық жеңістерімді мен өзімнің еліме, халқыма, Президентіме арнаймын», деген сөздері жұрттың бәрінің де жүрегіне жылы тиді. Осындай ортақ мақтаныштарымыздың қатарына аспан асты еліндегі миллиардтардың жүрегін жаулап алған атақты әншіміз Димаш Құдайбергенді де қосуға болады.
Бүгінгі күні оның есімін де барлық қазақстандық жеткіншектер мақтан тұтып, жүректеріне түйіп алған. Астанада болған концертіне қазақстандық барлық этностардың өкілдері де таласа-тармаса барып жатқандарын көріп, ұлттық біртектіліктің көрінісі осындай-ақ болар деп қуандық.
Ұлттың ұйысуы жетістік пен жеңісте ғана емес, ортақ қайғы мен ортақ қасіреттерде де көрінеді. Ондайлардың бетін аулақ қылсын десек те кей-кейде от пен судан, зілзала мен жол апаттарынан келетін кеселдер халқымыздың басына ауыр қасіреттер төндіріп кетеді. Міне, осындайда да қазақстандық біртұтастықтың көрінісін айқын көріп қаламыз. Суға батып бара жатқан қазақ баласын құтқарған орыс жігіті немесе жалындаған өрттің ортасында қалған орыс немесе басқа этнос бүлдіршіндерін басын бәйгеге тігіп құтқарған қазақ жігіті және т.б. туралы естіп-білгенде ерекше қуанып қаласың. Бұл да сол – бір-бірімізді бөлмей, бірегей ұлт болып ұйыса бастағанымыздың көрінісі сияқты.
Ортақ қасіреттердің қатарына өткен ғасырдың 30-шы жылдары мыңдаған адамдарды жазықсыз жазаға ұшыратқан репрессияны да атауға болады. Қазақстанда ғана емес, бұрынғы КСРО қоластында тұрған жүздеген халықтардың ұлдары мен қыздары жазықсыз жазаға ұшырап, қанды империяның нығаюы үшін, жеке адамның билігінің беки түсуі үшін құрбан болып, азаппен өлтірілді немесе ұзақ жылдар лагерьлерде азап шекті. Соның біршамасы Қазақстан аумағында орналасқан «Карлаг», «Степлаг», «АЛЖИР»-де болды. Сондай-ақ, тұтас халықтар туған жерлерінен көшіріліп, ауыр да азапты сапар кешіп, Қазақстанға жүк вагондарымен жеткізілді. Қазақстан халқы Ассамблеясы осы қуғын-сүргін мен ашаршылық құрбандарын еске алу мақсатымен жыл сайын халықаралық «Тарихтан тағылым – өткенге тағзым» атты форум өткізіп, онда құрбандарды еске алып, олардың рухтарына тағзым етуді ұдайы ұйымдастырып келеді. Халықаралық деңгейде өтетін бұл шаралар да қазақстандықтардың ұйыса түсуіне ықпал етіп, қасіретті зұлматтың зардаптарын еске алып, енді қайталанбауын тілеген ортақ ниеттестік өзара ұйыстыруда. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың: «Әрбір жұрт тарихтан өзінше тағылым алады. Өткен ХХ ғасыр халқымыз үшін қасіретке толы, зобалаң да зұлмат ғасыр болды. Біз тарихтың сабағын айқын түсінуіміз керек», деген сөздерін басшылыққа алған форумды ұйымдастырушылар өздерінің үндеулерінде: «Тарихи зерде халықтың қоғамдық санасының негізгі құрамдас бөлігі болып табылатынын атап айтамыз! Еске алу күні – Қазақстанның көпэтносты жасампаз халқының ортақ тарихын құрметтеуі және есте сақтауы. Еске алу күні – миллиондаған адамдардың өмірін құрбан еткен тоталитарлық режімнен шығудың символы. Қазақстан халқы үшін Еске алу күнінің мағынасы терең. Әрбір этнос, әрбір отбасы тоталитарлық жүйенің зауалына ұшырады. Әрбір қазақстандықтың азаматтық парызы – сол қасіретті кезеңнің тарихи тағылымын өскелең ұрпақтың санасына жеткізу, бірлік пен келісімді қастерлеуге баулу» деп атап көрсетті.
Сол зобалаң жылдарда қазақ халқы жер аударылған 1,5 млн неміс, поляк, корей, чешен, түрік, грек және басқа да этностардың өкілдерін бауырына басты. Содан бері біздің қасиетті жерімізде барлық этностардың татулық пен бірлікте өмір сүруінің негіздері қаланды. Бүгінгі күні Қазақстанға сол нәубетпен келген этностардың ұрпақтары қазақ халқына ризашылығы мен алғысын айтып жатады. Бұл да болса біздің ұлттық біртектілігімізге қызмет етіп отырған толымды фактор. Қазақ «таспен ұрғанды аспен ұр» деп жүріп, өзінің болашағына, келер ұрпағына ежелден жайлы өмір, бейбіт тұрмыстың негізін қалаған. Кекшілдікті көпшілдікке, ашуды ақылға жеңгізуінің және осындай кеңпейілінің арқасында қазақтың несібесі де молайып, елі аман, жұрты тыныш болып, болашаққа батыл қадам басып келеді.
Айта кететін жайт, осы реформаны заңнамалық тұрғыдан қамтамасыз ету үшін Қазақстан Парламенті біршама заңдар қабылдады. Соның ішінде «Қазақстан халқы Ассамблеясы» туралы заңға ұйымның институттық рөлін күшейтетін, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлік үшін жағдайлар жасайтын түзетулер енгізілді. Сондай-ақ, «Қайырымдылық туралы» жаңа заң ілеспесімен бірге қабылданды. Онда Ұлт жоспарының осы қадамын жүзеге асыруды көздеп, қайырымдылық істерді жүзеге асырудың құқықтық негіздері халықаралық стандарттарға сәйкестендірілді.
Біртектілік пен бірлік қадамын іске асыруға берік құқықтық негіз болатын өзгеріс «Мемлекеттік рәміздер туралы» заңға енгізілген толықтыруларда айқын көрінді. Мұнда Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік рәміздерді пайдалану тәртібіндегі құзыреті нақтыланған. Сондай-ақ, заңда Қарулы Күштердің құрамаларында, әскери бөлімдерде Мемлекеттік Ту мен Елтаңбаны пайдалану (орнату, орналастыру) тәртібі жалпы әскери жарғыларға сәйкес айқындалатыны және т.б. көрсетілген.
Сөйтіп, Ұлт жоспарының төртінші бағытын іске асыру бірізділікпен жүргізіліп келеді. Оның нәтижелері бүгінгі күні жаппай көрініс беріп, елдің тұтастығы мен тыныштығына елеулі үлес қосатындығын көрсетуде.
Жақсыбай САМРАТ,
«Егемен Қазақстан»
