«Денсаулық» бағдарламасы ең алдымен халықтың денсаулығын нығайтып, олардың өмір сапасын жақсартуды көздейді.
Үш жылға жоспарланған бағдарламаның басты 7 бағыты бар. Оның біріншісі – қоғамдық денсаулықты қорғау. Бұл бағыт бойынша министрлік ұлт саулығын нығайтуды көздейтін қоғамдық денсаулық қызметін құрған. Ел өңірлерінде ашылып жатқан мұндай қызмет түрлері әртүрлі аурулардың алдын алу жолдарын іздестіріп, халыққа неғұрлым қолжетімді әрі тиімді тетіктерін қарастырады. Оның алғашқы легінде санитарлық-эпидемиологиялық жағдайды тұрақты сақтау, сырқаттарды емдеу барысында заманауи тәсілдерді қолдану мәселесі тұр.
Л.Ақтаеваның дерегіне сүйенсек, осы жылдың алғашқы жеті айында 10 инфекциялық ауру бойынша ешқандай да науқас көрсеткіші тіркелмепті. 27 жұқпалы аурудың таралу деңгейі төмендеп, соның ішінде қызылша – 55 есе, трихинеллез – 20 есе, менингоктық инфекция 3,8 есеге азайған. Соңғы он жылда адамның орташа өмір сүру ұзақтығы 6 жылға ұзарса, ана өлімі – 4 есеге, сәбидің шетінеуі 1,6 есеге қысқарған. Қатерлі ісік аурулары да ауыздықталып, 20 пайызға төмендепті. Вице-министр онкологиялық аурулардан өлім көрсеткіші азайып келе жатқанына тоқталып, бұған ауруларды бастапқы сатысында анықтау да септігін тигізгенін атап өтті. Енді осы саладағы емдеу тәсілдеріне жаңаша мазмұн беру, заманауи технологияларды пайдалану үрдісі жалғасып жатыр. Осы мақсатта Астанадағы Ұлттық онкология және трансплантология ғылыми орталығында жаңа емдеу жобалары әзірленіп жатыр екен. Бұл әдістердің бәрі сырқаттардың өмір сүру сапасын арттырып, ғұмырын ұзартуға ықпал етеді.
Бағдарламаның екінші бағыты – халыққа медициналық-санитарлық алғашқы көмек шеңберіндегі қызметтердің сапасын арттыру, жедел медициналық жәрдемді дамыту, барлық денсаулық қызметтерін біріктіретін арнайы медициналық көмекті дамыту.
Бағдарламаның үшінші бағыты негізінде медициналық қызмет көрсету сапасын арттыру көзделіп отыр. Осыған байланысты сапаны қаөдағалайтын бірлескен комиссия құрылған. Былтыр аталған комиссия емдеу мен диагноз қоюдың 281 клиникалық хаттамасын, 40 медициналық технологияны, медициналық ұйымның 8 стандартын мақұлдаған. Ал биылғы жартыжылдықта 59 клиникалық хаттама бекітілсе, 14 медициналық технология расталған. Енді жылдың аяғына дейін тағы 180 клиникалық хаттаманы әзірлеп әрі қарай жетілдіру жоспарланып отыр. Жалпы, медицинадағы клиникалық протокол дегеніміз – белгілі бір ауруларды емдеудің ғылыми дәлелденген тәсілдер жиынтығы. Ол – ұзақ жылғы зерттеулердің нәтижесінде тиімді деп танылған халықаралық емдеу жүйесі, яғни онда белгілі бір ауруды анықтауға қатысты қандай сараптамалар жүргізу керектігі, нендей дәрі-дәрмектер қолданылу қажеттігі және тиімді деп танылған емдеу тәсілдері көрсетіледі. Демек, арнайы комиссия бекіткен хаттамалар негізінде емдеу – ауруды неғұрлым дұрыс емдеуге жол ашады.
Төртінші бағыт – дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің ұлттық саясаты болса, бесіншісі – денсаулық сақтау саласының қаржылық тұрақтылығын сақтау арқылы медицинаны дамыту. Алтыншысы – осы саладағы адами ресурстарды басқарудың тиімділігін арттыру. Медицина саласының басты мәселелерінің бірі – кадр тапшылығы. Әсіресе, ауылдық жерлерде дәрігерлер мен медбикелердің жетіспейтіні анық байқалады. Әрі кадрларды даярлау сапасы да көңіл көншітпейді. Сондықтан сала министрлігі шетелдік жоғары оқу орындарымен стратегиялық әріптестік негізінде медициналық білім беруді қайта жаңғыртуды қолға алған. Бес жылға жасалған дамудың стратегиялық жоспары шеңберінде еліміздің медициналық жоғары оқу орындарында университеттік клиникаларды құру, профессорлық-оқытушылық құрамның біліктілігін арттыру, академиялық басқару жүйесін жетілдіру секілді жұмыстар қолға алына бастаған. Қазірдің өзінде медбикелік білімді жаңғыртудың фин моделі енгізіліп, бұл қанатқақты жоба бойынша 320 адам оқып жатыр.
«Денсаулықтың» жетінші бағыты – мемлекет-жекеменшік әріптестігін дамыту, қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологиялар негізінде денсаулық сақтау инфрақұрылымын дамыту. Министрліктің мәліметі бойынша бүгінде 10 медициналық нысан бойынша сенімді басқару шарты жасалған.
Мемлекет-жекеменшік әріптестігіне байланысты журналистердің сауалына жауап берген вице-министр 2016-2020 жылдарға арналған қолданыстағы жекешелендірудің кешенді жоспарының негізінде 7 облыстық саламатты өмір салтын қалыптастыру орталығы жекешелендірілгенін атап өтті. Бүгінге дейін жалпы сомасы 12 млрд теңге болатын 11 жоба бойынша келісімшарт жасалыпты.
Вице-министрдің айтуынша, «Денсаулық» бағдарламасы аясындағы шаралар Мемлекет басшысы қойған міндеттерді орындауға мүмкіндік береді. Жоспар бойынша, Қазақстан 2050 жылға қарай әлемдегі ең дамыған отыз елдің қатарына қосылуы тиіс. Осы орайда еліміздің де денсаулық сақтау саласы дамып, тұрғындардың орташа өмір сүру жасы 80 жасқа дейін ұзармақ.
Қымбат ТОҚТАМҰРАТ,
«Егемен Қазақстан»
