Қазақстан • 02 Қазан, 2017

Ұлы баба мұрасы ұлықталды

648 рет
көрсетілді
6 мин
оқу үшін

Қызылордада түркі тілдес елдер­дің «Қорқыт және Ұлы дала сазы» атты дәстүрлі фольклорлық музы­калық өнер фестивалі өтті. Оған Ұлыбритания, Түркия, Ресей, Беларусь, Әзербайжан, Қыр­­ғызстан, Өзбекстан, Моңғо­лия және Қазақстанан 80-ге жуық өнер­паз бен фольклортанушы ғалымдар қатысты. 

Ұлы баба мұрасы ұлықталды

Айта кетейік, «Қорқыт және Ұлы дала сазы» атты дәстүрлі фольклорлық музыкалық өнер фестивалі үш жылда бір рет Қызылорда облысында өткізіліп келеді. Оған Қазақстан мен алыс және жақын шетелден өнерпаздар қатысады.

Фестиваль аясында «Қорқыт ата мұра­сы: эпикалық мәдениет, халық аңыз- әңгі­мелері және әуендері» атты халық­аралық ғылыми-теориялық конференция өтті. 

Конференцияны Халықаралық Түркі академиясының президенті Дархан Қыдырәлі жүргізді. 

– Ұлы өнерімен Ұлы Даланы тербеткен, мәңгілік өмірдің жоқшысы, күллі түркі әлемінің ортақ ұраны – Қорқыт ата­мыз­ға арналған алқалы жиынның Сыр елін­де өтуі тегін емес. Халықаралық дең­гей­дегі конференция түркі елдерінің өзара мәдени деңгейін, халықтық өнерді сақтау­дағы тәжірибелерін зерделеуге мүмкіндік береді, – деді модератор алғысөзінде. 

Конференцияны ашқан облыс әкімі Қырымбек Көшербаев күллі түркіге ортақ Қорқыт ата тыныс тапқан мекен­ге келген барша қонақтарға елдің ықыла­сын жеткізді. Сыр өңірі мен Қызыло­рда қаласының түркілер мен қазақ тарихын­дағы маңызына тоқталды.
– Бұл фестиваль барша түркі тілдес елдердің басын қосқан рухани көпір іспетті. Елбасының бастамалары арқасын­да қазір туыстас елдер арасында ынты­мақтастық нығайып, достық байланыс орнаған. Ұлы ойшыл Қорқыт бабаның туған жеріндегі фестиваль осының дәлелі,– деді аймақ басшысы.
Келесі құттықтау сөзді иеленген халық­­аралық ТҮРКСОИ ұйымының бас хат­шы­сы Дүйсен Қасейінов бұл конфе­рен­ция – ғылымның сан саласындағы Қорқыт мұра­сына қатысты соны зерттеулерді таныс­тыратын жиын екенін атап өтті. 

– Елбасының «Рухани жаңғыру: бола­шаққа бағдар» мақаласы біздің елде ғана емес, түркі елдері арасында да ерек­ше қызығушылық тудырып, ірі басқосу­лардың арқауына айналды. Себебі әлем­нің барлық елдерінде рухани арқау күрделі жағдайда. Қазіргі заманның сұраныстары мен қайшылықтары сан қилы екенін ескерсек, ұлт руханияты үшін аса маңызды тақырыпты қозға­ған жиынымыздың нәтижелі өтетініне сенімдімін, – деді бас хатшы. 

Конференцияда Қазақ Ұлттық өнер универ­ситетінің ректоры Айман Мұса­қожаева өзі басқаратын оқу орнын­дағы дәстүрлі музыканттарды дайындаудағы жетістіктерге тоқталды. Сонымен бірге университет жанындағы Қорқыт ата атындағы ғылыми-зерттеу институты атқарған жұмыстарды айтып өтті.

Конференция барысында тың ой, тосын пікір мен орынды ұсыныстар айты­лып, Түркия, Ресей, Беларусь, Ұлыбри­тания, Қырғызстан және Әзербайжан елдерінен келген ғалымдар музыка­лық өнердің дамуы және Қорқыт шығармашы­лығының әлемдік музыка мәдениетіне қосқан үлесі туралы баяндамалар жасады.

Фестиваль аясында Нартай Бекежанов атын­дағы облыстық драма театрда мере­келік концерт өтті. Дәстүрлі шара­ның ұлттық болмысын ұлықтаған, ежелгі өнерді саф алтындай сақтаған Сыр өңірінде ұйымдастырылуы тегін емес. Дүниенің төрт бұрышын араласа да өлмейтін өмірді таппай, соңында «мәңгілік өмірдің кілті – өнерде» деп тұжырымдаған Қорқыттың қаны осы жерде тамған. Бабадан бастау алатын жыраулық дәстүр мектебін қалып­тас­тырушы Шораяқтың Омары, Балқы Базар, Қарасақал Ерімбет, Кете Жүсіп, Дүр Оңғар, Тұрмағамбет, Нар­тай, Нұр­туғандай дүлдүлдер – киелі топы­рақ­тың түлектері. Сырдың жыршы-жырау­лары одан бері де әр жылдары Жапо­ния, Америка, Франция, Голландия, Италия, Қытай, Моңғол елдерінде өткен фольк­лорлық фестивальдер мен алқа­лы сим­­позиумдарда жыр төгіп, тыңдау­шысын тамсандырып жүр. Фестивальді ұйымдастырудағы мақсат – түбі бір түркі халқы­ның ұлттық фольклорлық-музыка­лық өнерін дәріптеу. Сол арқылы өзара мәде­ни қарым-қатынас пен рухани байла­ныс­ты нығайту, тілі ұқсас, ділі ортақ ел­дер­дің салт-дәстүрін, қайталанбас өнері­нің озық үлгілерін жұртшылыққа таныстыру.
– Төл тарихымызды таразылап жатқан қазіргі кезеңде ғасырлар қойнауына дендей еніп, елдің өткені мен бүгінін байланыстыра отырып, замана лебін дөп басып беретін осындай фестивальдің халық­аралық маңызы өте зор. Осы орайда, рухы биік, ұлттық тағылымы мол фестивальдің жаңа танымдық, насихаттық, әні мен сазы, мұрасы барша түркі тілдес елдерді жар­­қын істерге, бірлікке, ынтымаққа жұ­мыл­­дыра беретініне кәміл сенемін. Сан ға­сырлар өтсе де сыны мен сырын жоғалт­­пай, саф алтындай сақталып келген халықтық асыл мұрамыз дәстүрлі музы­каны келер ұрпаққа аманат ету – бүгінгі біздің басты міндетіміз, – деді аймақ басшысы.

Фольклорлық музыкалық шараны облыс әкімдігі халықаралық ТҮРКСОИ түркі мәдениетін дамыту ұйымымен бірге ұйым­дастырып отыр. Ашылу салтана­тында аймақ басшысы ұйымның бас хатшысы Дүйсен Қасейіновті 70 жасқа толу мерейтойымен құттықтап, оған күріштен жасалған портретін табыстады.

Фестивальға Түркия, Өзбекстан, Әзер­­­бай­жан, Қырғызстан, Ресей Федера­ция­­сы, Башқұртстан, Татарстан, Саха Рес­пуб­­л­­икасы, Ұлыбритания, АҚШ-тан өкіл­дер қатысты. Ашылу салтанатында қазақ­стандық және шетелдік өнерпаздар дәс­түрлі музыкалық шығармаларды әр­түр­­лі ұлттық аспаптарда шырқады. Қазақ­­­­станның халық әртісі Айман Мұса­қожаева және жергілікті «Ақмешіт» фольк­лор­лық ансамблінің бірлесе орын­дауында қобыз бен скрипканың үні үйле­сім тауып, ерекше әсерге бөледі.

Фестиваль барысында конференция, шеберлік сабақтары, Қармақшы ауданын­дағы Қорқыт ата мемориалды кешеніне сапар және Иран Ғайыптың «Қорқыттың көрі» спектаклінің көрсеті­лімі өткізіліп, соңы гала-концертпен қоры­тындыланды. 

Ержан БАЙТІЛЕС,
«Егемен Қазақстан»

Қызылорда облысы