Келер жылдың сәуір айында құрылғанына жиырма бес жыл толатын біздің кәсіпорын үшін корпоративтік жауапкершілік Атырау облысы мен Жылыой ауданында өз қызметін жүргізудің негізі болып табылады. Біз үшін корпоративтік жауапкершілік тек қоғам мен қызметкерлерге қосқан үлес қана мен емес, ол – этика, қоршаған ортаны қорғау бойынша міндеттеме, біздің қызметкерлермен, мемлекеттік органдармен, жергілікті жұртшылықпен қарым-қатынас жасау ережелері. Біз өз қызметіміздің нәтижесі адамдар өмірінің жақсаруынан көрінуі үшін күш саламыз. Осы ретте ТШО бизнестің корпоративтік жауапкершілік принциптерін негізге ала отырып, бірқатар мақсатты бағдарламаларды жүзеге асыру арқылы қаржыны Атырау облысындағы әлеуметтік саланы дамытуға бағыттап келеді.
Кәсіпорын өз қызметінің алғашқы кезеңінде 50 миллион АҚШ доллары көлеміндегі қаржыны құрайтын бесжылдық «Атырау Бонус Қоры» бағдарламасын жүзеге асырды. Келісім бойынша, қор қаржысын қандай нысандар салуға жұмсау қажеттігі Атырау облыстық әкімдігімен ақылдаса отырып шешілді. Осы тәртіп әлі де жалғасын табуда. Бағдарламаны жүзеге асыру үшін кәсіпорын жергілікті әкімдікпен бірлесе отырып, облыс тұрғындары үшін бірінші кезекте не керектігін анықтау негізінде нақты шешім қабылдады. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында аталмыш бағдарлама халық қажетін өтеуге көп септігін тигізді. Облыста наубайхана, дене шынықтыру-сауықтыру кешені, су тазарту қондырғысы, аурухана, емхана сияқты бірінші кезектегі нысандар салынып, тұрғындар игілігіне берілді.
Облыс жұртшылығына ойдағыдай қызмет еткен бағдарлама аяқталысымен, орнына «Игілік» атты ерікті бағдарлама келді. Бұл – 1999 жыл болатын. Алғашқыда жылдық қоры 4 миллион АҚШ долларын құраған бағдарлама ТШО-ның негізгі өндірісі тарапынан қаржыландырылатын әлеуметтік инфрақұрылымдық бағдарлама болды. Содан бергі арада өткен он сегіз жылда кәсіпорын осы бағдарлама арқылы өзі орналасқан Жылыой ауданының, жалпы Атырау облысының әлеуметтік инфрақұрылымына оңды өзгеріс әкелді. Шетел инвесторын тартудың тиімділігін дәледеуге септігін тигізді. «Игіліктің» бастапқы бюджеті 2003 жылға дейін 4 млн АҚШ доллары көлемінде болса, келесі үшжылдықта 8 млн, одан кейінгі үш жылдықта 12 млн АҚШ долларына жетті. Ал, 2009-2012 жылдар аралығында жылдық бюджет 20 млн АҚШ долларын, 2013 жылдан бастап осы күнге дейін бұл көрсеткіш 25 млн АҚШ долларына өсті.
Иә ТШО «Игілік» бағдарламасы арқылы бүкіл Атырау облысы халқына пайда беретін және ол жобалар тапсырысқа берілгеннен кейін кәсіпорынның үздіксіз техникалық және қаражаттық қолдауын қажет етпейтін ең маңызды жобаларды қаржыландыруымен ерекшеленеді. Өткен жылдар ішінде бағдарлама Қазақстанның мұнайлы өңірі – Атырау облысындағы әлеуметтік инфрақұрылымның дамуына қуатты серпіліс берді. Атына заты сай бағдарлама деп танылды. Облыс орталығының көркін кіргізетін бірқатар заманауи ғимараттар, көп функциялы медициналық клиникалар мен орталықтар, соңғы үлгімен жабдықталған мектептер мен басқа да білім беру мекемелері және мәдениет үйлері бой көтерді. «Игілік» бағдарламасы су жеткізу және қуат тасымалдау жүйелерін жаңғыртуға, қала шағын аудандары мен ауылдардың көптен күткен газбен қамтамасыз етілуіне мүмкіндік берді. Бүгінде аталмыш бағдарламаның игілігін атыраулықтар көптеп көрді десек, жаңылыспаймыз. Ең бастысы, Атырау облысы тұрғындарының қажеттіліктері мен әлеуметтік мәселелерін шешуге қажет жобалар кең ауқымды таңдау мен бағалаудан өтеді. Таңдалған жобаларды бағалауға сырттан сарапшылар тартылады. Мұндай зерттеу әр үш жыл сайын жүргізіледі. Осындай бірлескен жұмыс қорытындысымен ТШО «Игілік» арқылы қаржыландырылуы ықтимал жобалар тізімін жасайды. Кейін кәсіпорын демеушілік ететін, халық үшін ең пайдалы деп табылған жобалар ТШО бас директоры мен Атырау облысы әкімі тарапынан расталып, бекітіледі.
Бағдарлама арқылы қаржыландырылып, ел игіліне берілген жобалардың қай-қайсысы да маңыздылығымен құнды. Мәселен, Теңіз кен алаңына жақын орналасқан әрі кәсіпорынның көптеген қызметкері тұратын Құлсары қаласында денсаулыққа және қоршаған ортаға келетін әсерді бағалау мақсатында арнайы зерттеу жүргізіліп, мұндағы су сапасының төмендігі әрі су желісінің жұмысы сын көтермейтіндігі анықталды. Жан- жақты жүргізілген зерттеу негізінде жиналған ақпарат нәтижесінде қаланың су жүйесін ауыстыру ұйғарылды. Түп негізі тұрғындар денсаулығын сақтауды жақсартуды көздеген жоба 4 жылға созылып, бүгінде ел игілігіне айналды.
Әріге бармай-ақ, 2016-2017 жылдар дерегіне сүйенсек, «Игіліктің» қаржысына облыста 7 балабақша, 3 мектеп, 3 мәдениет үйі, 3 спорт және дене шынықтыру кешені пайдалануға берілді. Ал биылғы оқу жылында Атырау қаласында жаңадан бой көтерген Нұрсая шағын ауданынан 624 орындық ағылшын тілін тереңдетіп оқытатын техникалық гимназия алғашқы қоңырауын соқты. Гимназия заманауи талаптарға сай келетін спорт алаңдарымен, кітапхана, асханасымен, тиісті жабдықтарымен бірге тапсырылды. Алда атыраулықтардың демалыс орнына айналатын, Жайықтың бойынан орын тепкен Ретро-саябақтың құрылысын аяқтау міндеті тұр.
Иә нақты дерекке сүйенсек, «Игілік» бағдарламасы қолға алынған 1999 жылдан бері шамамен 250 млн АҚШ долларына ел қажетіне жарайтын 130 жоба іске қосылды, мыңнан аса жаңа жұмыс орны ашылды. Ал кәсіпорын құрылған 1993 жылдан бері Атырау облысының әлеуметтік және инфрақұрылымдық дамуына, тұрғындардың өмір сапасының артуына қосқан үлес 1,3 млрд АҚШ долларынан асты.
Ел игілігіне айналған «Игіліктің» қатарын 2010 жылы жылдық қоры 1 млн АҚШ долларын құрайтын әлеуметтік инвестициялар бағдарламасы толықтырды. ТШО бұл жобаларды үкіметтік емес ұйымдармен бірлесе отырып немесе мердігерлерді тарта отырып жүзеге асырады. Ең бастысы, кәсіпорын аталған жобаларды тек қаржыландырып қана қоймай, оларды орындау барысында басынан аяғына дейін тікелей өз бақылауында ұстайды. Бағдарлама шеңберіндегі жобалардың қай-қайсысы да Атырау облысының денсаулық сақтау және білім беру салаларына қолдау көрсетуді көздейді. ТШО серіктестерімен бірге аталмыш бағдарламаны жетілдірді және бүгінде ол жұртшылық пен өндірістің қажеттіліктері мен мақсаттарына сай келеді. Мәселен ТШО 6 жыл қатарынан Қазақстан отбасылық дәрігерлері ассоциациясымен бірігіп, Атырау облысының жұртшылығы мен медициналық қызметкерлерінің артериялық гипертензия мен жүрек-қан тамырлары ауруларын бастапқы кезеңде анықтау туралы хабардарлығын арттыруға бағытталған жобаны іске асырып келеді. 2016 жылдан бері Орталық Азияның Еуразия Қоры (ОАЕҚ) «Жарқыра» атты әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту жобасын жүзеге асыруда. Бағдарлама әлеуметтік кәсіпкерлікті қолдаудың толық циклін қамтиды. Ал, халықаралық «PYXERA GLOBAL» үкіметтік емес ұйымы 2012 жылдың наурыз айынан бері «Ынтымақ» атты қауымдастықты дамыту бағдарламасын жүзеге асыруда бізбен серіктес болып келеді. Жоба аясында жастар, оралман-әйелдер мен ерекше қажеттіліктері бар адамдардың кәсіпкерлік дағдыларын күшейтуге баса назар аударылады. Ұйым ағылшын тілі клубының кеңеюіне, аз қамтылған отбасылар мен көмекке зәру адамдарды қолдауға ерекше мән береді. Одан бөлек «Ынтымақ» жобасы ТШО қызметкерлері мен олардың отбасы мүшелерін тарта отырып, ерікті іс-шаралар мен қаражат жинау шараларын ұйымдастыруда. Ақпараттық технологиялар дәуірінің қоғамы (АТДҚ) жобасы Атырау қаласы мен Жылыой ауданы халқының ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) саласындағы білім сапасын көтеруді көздеді. Жобаға 2016 жылдан бастап 39 ұйымнан 843 адам қатысты. Оларға ақпараттық технология жөнінен 345 рет тақырыптық оқулар ұйымдастырылды. Мұндай жұртшылықтың қызығушылығын туғызып, пайдасын тигізген жобалар алда да жалғасын табары сөзсіз.
Кәсіпорын ұлттық құндылықтарды насихаттап, төл мәдениетіміздің айшықты тұстарын дамытуға да ден қойып келеді. Тоғыз жыл қатарынан облыста ақындар айтысын өткізіп, небір таланттардың қанат қағуына ықпал еттік. Кәсіпорын демеушілігімен өткен жыраулар сайысы да көп көңіліне жол тапты. Жергілікті журналистердің шығармашылық деңгейін арттыруды көздейтін журналистер конкурсы да жұртшылық қолдауына ие болуда.
Осындай көп қажетін өтейтін әлеуметтік бағдарламаларды жүзеге асырудағы жетістіктері үшін ТШО республикалық «Парыз» сайлығының күміс, алтын және бас жүлделерімен марапатталды. Бұл Теңіздей алып кеніштің байлығын ел игілігіне жұмсауды көздеген кәсіпорын қызметіне деген құрмет!
Атырау облысының әлеуметтік тұрғыда жаңғыруына атсалысу – «Теңізшевройлдың» басты мақсаты. Біз бұл мақсаттың осындай нақты, ел қажетін өтейтін маңызды жобаларды жүзеге асыру арқылы орындалып келе жатқандығын мақтан тұтамыз. Қазақстанның ертеңін бүгінгіден де кемел етуді көздейтін кәсіпорын 1993 жылдан бастап, 2017 жылдың 1-ші жартысына дейінгі аралықта Қазақстан қазынасына тікелей төлемдер түрінде 121 миллиард АҚШ долларынан астам қаржы құйды. Тек осы жылдың бірінші жартысында бұл көрсеткіш 4,3 миллиард АҚШ долларынан асты.
Өткен жиырма төрт жылда өз қызметкерлері мен жергілікті тұрғындардың игілігіне арналған түрлі əлеуметтік жобаларға 1,3 миллиард АҚШ долларынан астам қаржы жұмсады. Мұндай жетістік өндірістік деңгейдің артуымен тікелей байланысты екендігі сөзсіз. Мәселен, үстіміздегі жылдың бірінші жартысында мұнай өндіру көлемі 14,59 миллион тоннаға (116 миллион баррель) жетті. Ал маусым айында кәсіпорын үлкен жетістікке, яғни өзі құрылған 1993 жылдан бері 3 миллиард баррель мұнайға қол жеткізді. Алда да кәсіпорын өзінің өндірістік әлеуетін арттыру арқылы ел экономикасына, оның әлеуметтік инфрақұрылымына тиісті үлесін қоса беретініне сенім мол.
Рзабек АРТЫҒАЛИЕВ,
«Теңізшевройл» ЖШС-нің Үкімет және жұртшылықпен байланыс жөніндегі бас менеджері
