Ақпарат нақтылығының күмәнділігі өз алдына, хабар қас қағым сәтте қолдан қолға өтті, алпыс шаһар асты. Алайда, әлгі жерге бір машина «екінші нан» – картоп төгілсе, сайттар бұлай шуламас еді. Неге? Бұл – бірінші өз жазылушыларының делебелерін қоздырып, «күлдіріп» қою үшін жасаған харекеті-тін. Ақпаратқа тақырып латынша Saebiz (сәбіз) деп қойылды. Аталған сайттың мемлекетімізге латын әліпбиіне көшуге қадам жасап жатқан тұстағы қолдауы шығар!? Әйтпесе орыс тіліндегі «анализ» сөзінің ағылшынша атауы о баста «аnаlysis» емес пе еді? Оны ешкім буынға бөліп оқыған жоқ, күлген жоқ?! Ал... «saebiz-сәбіз» күлкілі екен?! Бүгінгі Қазақстанның алты жасар баласы «бір, екі, үш» сандарын «оне, тво, тһрее» демей-ақ, «уәан, түу, фри...» деп тақылдап тұр.
Ол аз десеңіз «тоғыз» дегенді цифрды «нине (nine)» демей «найн» дейді. Әңгіме енді сол «нине»-ден шығады ғой, естеріңізде болса, әлем футболшыларының ең үздік командасына берілетін алтын кубокті кеңес заманында қаншама жыл бойы «ұлы тілмен» Алтын Нике (nike) деп келдік. Небір аузымен құс тістеген спорт коментаторлары, небір ділмар мемлекет, қоғам қайраткерлерінің өзі де солай деді. Ешкім күлген жоқ. Қазір ғой «Алтын Найк» кубогі деп жүргеніміз... Күнделікті әлемдік желіге кіріп тұратын кез келген көзі ашық жан «Google» сөзін бір-ақ ауызбен «гугл» дейді емес пе? Ендеше біз неге соншама «saebiz»-ге шүйлігіп қалдық? Әрі бұл бір емес!..
Қазір қандай ортада бас қоса қалсақ та елдегі ең басты оқиға – латын әліпбиіне көшу туралы әңгімеге тоқтамай, араласпай өтпейтін халге жеттік. Ол заңды да. «Я бел кетеді, я белбеу кетеді» деген ғалым-тілшілеріміз күндіз күлкі, түнде ұйқы көрмей, жаңа қаріпті қызметке қосу үшін көз майын тауысуда. Ел газеті – «Егеменде» барша қоғам өкілдерінің күн сайын жариялап жатқан пікірлері сан-алуан болғанымен мүдденің бір екені де ерекше байқалады. Соған қарамастан кейбір ағайындарымыздың арасында латын емлесін жеңіл күлкіге салып, қылжаққа айналдырып жатқандарын өздері де түсінбей жүргендері бар. Өкінішті!
Енді ең алдымен латын алфавитінің әлемдік үстемдігіне орай істі мейлінше бұра тартып, мемлекеттік, ұлттық науқанды мысқылдап күлкіге айналдырғысы келетіндердің сүйкімсіз әрекеттерін сараптап (аnаlysis) алайықшы. Кейбір БАҚ-тар арасында бақадай шулап жоқтан өзгені келемеждеу Қазақстан тәуелсіздік алған тұста, еліміздің ұлттық рәміздері мен төл теңгесі туғанда, Қарулы Күштерімізді құрғанда, Астана ауысқанда, қала аттарын өзгерткенде бой көрсеткен! Демек, кириллден латыншаға көшудің саяси мәні солардың қай-қайсысынан да осал түсіп тұрған жоқ! Көрші мемлекеттер «сәбізімізге» тіл тигізсе, сөз жоқ, Сыртқы істер министрлігімізден реніш нотасын қабылдары даусыз. Ал өзіміздің күлкіқұмарларға «жеңілдік» беріліп тұр. Бәлкім, «Бас жарылса – бөрік ішінде, қол сынса – жең ішінде» шығар...
Орыс тілді екі әріптесімнің қылықтары мен қызықтары есімде қалыпты. Ғалымжан – қандай да бір жаңалықтың нақтылығын анықтау үшін жас журналистерге «ОБС емес пе, көздерің жетіп тұр ма?» деп талап қоятын. «ОБС деген не?» деген сауалға ол «Одна баба сказала...» деп салмақты ғана жымиятын. Нағыз мектеп. Екіншісі – Сергей. Сол ақкөңіл жігіт бірде «Соғыс туралы өзбек фильмінде солдаттардың «Ассалаумалейкум, Гитлер ака!» дегенін өз көзіммен көрдім, екі күн күлдім деп мені сендіргісі келді. «Мүмкін емес, бұл деген меніңше – «Саламатсыз ба, Гитлер аға!», сеніңше – «Здравствуйте, брат Гитлер!» деу ғой. Сен екеуміз кеңес мектебінде оқыдық, тәрбиесін алдық, кеңестік фильмде солай болуы мүмкін бе еді, өзің айтшы?» деймін. Біреуден естіген анекдоты екені анық! Мойындамайды, ішін басып күліп жүрді. Күлегеш жігіт!..
Сол айтқандай, латын әліппесіне көшу үстінде үйіріліп әлі талай желдің соғатыны, талай сыбыстың шығатыны даусыз! Ғалымжан айтқандай, «обс»-ға сеніп қалмағандарыңыз абзал! Өйткені, «сары» парақты сайттың оқылымын арттыратын «сәбіз» тектес жаңалықты қазіргі буын автобустың ішінде отырып-ақ, суретін қиып, оқиғасын келістіріп, анонимнің (anonymous-ағылш.) атынан «лақтырып» жібере алады, сеніңіз! ІТ мен смартфонның арқасында, әрине!..
