Біраз бұрын біздің «Егемен Қазақстан» газетінің бірінші бетінде бір сурет жарияланған-ды. Онда Елбасы Қазақстанға арнайы келген Рим Папасы ІІ Иоанн Павелге тамаша бір өнер туындысын тарту етіп, оны мәртебелі қонақ ықыласпен қабыл алып отырғаны бейнеленген. Бұл сурет Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі, талғампаз қылқалам шебері Өмірбек Жұбаниязовтің «Кездесу» атты туындысы болатын. Балбал тастың түбінде сырласып отырған қыз бен жігіт... Осы суретке қарап отырып, «Сіз де біздей болғансыз, біз де сіздей болармыз» дейтін бабалардан қалған тәмсіл еске түседі. Бұл ғашықтардың ғана кездесуі емес, бір кездегі белгілі бір бекке қойылған тас мүсін түбіндегі дәуірлердің де тоғысуы деп біліңіз. Бір-біріне ынтық жандардың төбесінде қалықтаған құс бақ болып қонар ма екен?
Суретшінің «Сұлтан Бейбарыс» пен «Мәмлүктер», «Қасиетті жер», Қозы мен Баян», «Кәмелет» атты жұмыстары ұлттық бейнелеу өнерінің қоржынындағы шоқтығы биік шығармалар санатында. Ал «Мәмлүктер» картинасы Катар шейхына тарту етілсе, Рим Папасына сыйланған туынды Ватикан музей қорына қосылғаны бізге де мәртебе.
«Қозы мен Баян» да Өмірбектің өнерден өз еншісін дауламай алатын дарын екенін дәлелдейтін туынды. Алыстағы алып шынарды саялаған, сағым сынды уақыттың тасасындағы ғашықтарды суреткер мүлде басқа қырынан көрсеткен. Буалдырланып барып бері жақындайтын сайын даладағы қасқа күрең мен ақбоз ат мазасыз жер тарпып, табиғатпен тұтасып барып, бүтін бір тағдырларды көз алдыңа әкеледі.
Қалай десек те, суретші тектілікке тәу етіп, сайын даланы еркін жайлаған ержүрек тарихымызды қалғып кеткен сәтінен қайта қаламымен «түртіп» оятып, ұлттық өнер дейтін ауылға үйіріп қосып жатқандай әсер қалдырады. Ежелгі ел мен қазіргі туған жер сүйіспеншілікпен, елжандылықпен Жұбаниязовтің сурет болып төгіліп жатқанын көріп, жан сарайыңнан жылы леп өткендей күй кешесің. Бұл «Көш», «Жолаушы» туындыларынан кейін туған ойлар.
Уақыттың қойнауларынан суырып алғандай сюжеттер дарынды суретшінің ұлтымыздың этнографиялық, генетикалық ерекшелігіне ендей алатын зерделілігін де паш етеді.
Жұбаниязовтің жұмыстарында асылтұқымды тұлпарлар, боталы түйелер лайықты орын алған. Оның да өз жөні бар. Суретшінің пайымынша, жылқы мінезді қазақтың ұлттық бренді сәйгүлік болуы тиіс.
«Басты тақырыбым – ата жолы, кешеден бүгінге жеткен тарих керуені. Суретші де ғалымнан кем емес. Жұмысқа кіріспес бұрын қаншама зерттеу жүргізеді», дейтін Жұбаниязовтің сөзінде титтей де жасандылық жоқ.
Жұбаниязовтің «Кенесары хан» суреті қазір көптеген кітаптардың мұқабаларын көркемдеп жүр. Ресей баспалары да қажетіне пайдаланып жүргенін айта кетуге болады. Ал туындының түпнұсқасы ханның ұрпағы – Нәпуса Әзімханқызының жеке қорында екен.
Өнертанушылар Ө.Жұбаниязовтің өзіне тән ерекшелігі – көркем туындыларының көпшілігі ландшафты бір жазық бойымен бедерленуі дейді.
Айнаш ЕСАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
АЛМАТЫ
