Қыж-қыж қайнап жататын қарбалас, қым-қуыт тірлік бір сәт дамылдап, қоңыр күздің адам бойына қуат дарытып, шаттық сыйлайтын шағы бұл. «Өңір берекесі» атты ауылшаруашылық өнімдері жәрмеңкесін петропавлдықтар асыға күтетін сәт. Барлық жиын-терінді ұйымшылдықпен аяқтаған ауылдықтардың да көңіл-күйі көтеріңкі. Астықтың гектар берекелілігі 18,2 центерден айналып, 6,5 миллион тонна ризықтың жиналуы Жер-ананың кең қолтықты жомарттығымен қоса, ала жаз бойы төгілген маңдай тердің, жұмсалған еселі еңбектің ақталғанын көрсетсе керек.
Бұрындары қалалықтар ауылдықтарға демеу қолын созып жататын. Әсіресе, егін орағы қызып, қызыл дән қырмандарда жал-жал болып үйілген кезде жұмыс, техника күші жетіспегендіктен зауыттар көмекке келетін. Тығырықтан шығу жолдары тынбай іздестіріліп, жұмыла көтергеннің жүгі жеңіл болатынын екі тарап та жақсы түсінетін. Қазір бұл дәстүр ұмытылды. Негізгі салмақ – ауылдықтардың иығында. Бәлкім, кей мәселелер бойынша қалалықтардан кейіндеп қалуы мүмкін. Бірақ экологиялық таза өнім жөнінен аты озып тұр. Сондықтан облыс орталығында ұйымдастырылатын сатылымдарда ауылшаруашылық өнімдеріне сұраныстың жоғары болатыны соншалық, кейбіреулер жетпей қалғанына налып, ренжіп жатады. Бұл жолғы «Өңір берекесі» жәрмеңкесі кең көлемде қанат жайып, аудандармен қоса агроқұрылымдар, жекелеген кәсіпкерлер, кәсіпорындар да бір кісідей жұмыла атсалысты. Сөйтіп бір мың тоннаға жуық азық-түліктің, жеміс-көкөністердің, мал азығының жүзден астам түрлері саудаға шығарылды. Алпысқа тарта сауда павильондары құрылып, адамдардың қалың легі Сүтішев көшесінен бастап Букетов көшесіне дейінгі аралықты қамтыды.
Ауыл шаруашылығы басқармасы басшыларының жылқы еті – 1400, сиыр мен қой еті – 1000, қаз – 1200, үйрек – 1000-1100 теңгеден аспайды, базарларға қарағанда 15-30 пайыз арзан болады деген болжамы расталып, сөз бен іс бір-бірімен үйлесіп жатты. Бір жерде қайта өңдеу саласының өкілдері өз өнімдерін ұсынса, енді бір жерде бал, сүт саудасы қызып сала берді. Айыртау ауданынан келген сатушы Юлия Заболотная бір кило ірімшік 250 теңге, капуста 40 теңге тұратынын, сапалы өнімге сұраныс мол екенін жеткізді. Одан Гүлмира Махметова бір кило үйдің сары майын 1700 теңгеге сатып алыпты. Қалада 2000-2200 теңге екенін ескерсек, бағаның қолжетімділігі бірден сезіледі.
М.Жұмабаев ауданының сауда алаңына келіп, мал азығының бағасын сұрастырдық. Шөптің тоннасы – 7 мың, сабан – 2 мың, сұлы 23 мың теңгеден. Осында бір танысымызды кездейсоқ жолықтырдық. Картоп биыл аз, мұнда бір килосы 65 теңге екен, 3 қап сатып алдым. Пияз 60 теңге, сәбіз 80 теңге көрінеді. Кезекке кетіп барамын. Келесі жолы да міндетті түрде келемін, дейді саудасының жүргеніне мәз болып. Мамлют ауданынан келген жеке кәсіпкерлер Юлия Хайрудинова мен Сергей Жуков сатуға көрпе-жастық шығарыпты. Бұлар жеңілдікті мемлекеттік бағдарлама аясында несие алып, тапсырыс арқылы жұмыс істеуге көшкен. Аққайың ауданы, Астраханка ауылының тұрғыны Тамара Шамринская зейнет жасынан асса да, үйде қол қусырып отыра алмағанға ұқсайды. Он саусағынан өнер тамған әжей әшекей бұйымдар жасаумен, тоқу ісімен көптен бері айналысады екен.
30 тонна ет, 3 тонна шұжық, 8 тонна сүт, осынша ұн, 3 тонна бал, 75 мың дана жұмыртқа әкелінді. Ертең оңтүстік өңірлерден 132 тонна көкөніс жеткізіледі, деді сөйлескенімізде ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының орынбасары Алтынбек Абдоллаев.
Ауылшаруашылық жәрмеңкесін асықпай аралаған облыс әкімі Құмар Ақсақалов жұртшылықтың өтініш-тілектерін мұқият тыңдады. Қала тұрғындарының бірі Булаев қаласында шығарылатын сары майдың сапасы төмендеп кеткеніне ренішін білдірді. Құмар Іргебайұлы БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында қала базарларының да жайымен танысқанын, сауда орындарын жалға алушылармен жұмыс тәртібін күшейту қажеттігін, бағаны тұрақтандырудың барлық шаралары қолданылатынын, себепсіз өсіруге жол берілмейтінін қадап айтты. Жәрмеңкенің ауқымын кеңейтуді тиісті орындарға тапсырды.
Жүргізілген мониторингтік талдау барысында баға көбіне делдалдар тарапынан негізсіз өсірілетіні анықталған. Осындай олқылықтарды болдырмау, алдын алу мақсатымен «Солтүстік» әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы жұмысын ширата түскен. Тұрақтандыру қорында 800 тонна картоптың, әрқайсысы 100 тонналық пияздың, сәбіздің, қырыққабаттың қоры жинақталған. Бекіткен бағамен сатылатын азық-түліктер бес қоймада сақтаулы. Мұнда былтырдан қалған 5 мың литр күнбағыс майы, 290 тонна қант, 31 тонна күріш, 28 тонна қарақұмық бар. Сәбіз Тайынша ауданынан, пияз бен картоп «Зенченко және К» командиттік серіктестігінен, қырыққабат «Атамекен-Агро» фирмасынан әкелінеді. Тікелей байланыс жасау өз тиімділігін көрсетіп отыр, дейді «Солтүстік» ӘКК басқарма төрағасының орынбасары Гамали Жұмашев. Бұдан тысқары 900 тонна картоп, пияз, сәбіз жеткізу үшін аудандармен келісімшарт жасалған. Алматы, Шығыс Қазақстан облыстары 25 тонна күнбағыс майын, 612 тонна қант, 29 тонна қарақұмық жеткізіп бермекші. Азық-түлік бағасы қымбаттаған жағдайда сақтандыру қоры пайдаланылады. Қолжетімді бағамен саудаланатын азық-түліктер «Коммуналдық», «Тайга», «Корона», «Дария» сияқты ірі базарлар мен сауда орындарында орналасқан.
Сауда-саттыққа көңілдері толған тұрғындар облыс өнерпаздарының концерттік бағдарламасын да қызыға тамашалады.
Өмір ЕСҚАЛИ,
«Егемен Қазақстан»
Солтүстік Қазақстан облысы
Суретті түсірген
Талғат ТӘНІБАЕВ
