Өйткені арам ақшаның дәмін бір татқан адам тағы алғысы, жегісі келіп тұрады екен. Мұны арам ақшаның дәмін татып көрген адамдар жақсы білетін шығар. Біреудің біреуді кемсіту, парақорлыққа салыну, біреудің нәпақасын жеу Ислам дінінде де жамандыққа саналады. Сондықтан Ислам діні мына өмірдегі адами тірліктің берекесін кетірер мұндай жаман әдеттерден аулақ болуды ұстанады. Ислам дінінің бұған қаншалықты мән беретінін кез келген адам түсінеді және Пайғамбарымыздың бұл мәселеде айтқан ескертулері мен тыйымдарына назар аударған адам жемқорлыққа жолай қоймайды.
Алайда ақын Ақтан Керейұлы айтқандай, «Төресін ғаділ бермеген, Парақор болған би жаман» деген секілді, сыбайлас жемқорлыққа салынып өзгенің нанын жымқырып жейтіндер арамызда бар. Елді өркендетуге, халықтың тұрмысын түзеуге, ұрпақтың болашағын жақсартуға арналған мемлекеттің қаржысын сыбайласып қалтаға басатындар бұл әрекетінен жаман боламыз деп ойламайды. Жағдайларының жақсара беретіндігін өздері де, халық та көріп отыр. Және бір артықшылықтары «Аузы қисық болса да, бай баласы сөйлесін» дегендей, қазынаның қақпағына да емін-еркін қолы жететіндер солар болып келеді.
Бірақ жамандық қашанда жақсылыққа әкелмейтіндігі белгілі. Біздің елімізде сыбайлас жемқорлықпен күрес тәуелсіздігіміздің алғашқы күндерінен бастап-ақ жолға қойылды. Жас мемлекетіміз бұрынғы кеңестік елдер арасында алғашқылардың бірі болып сыбайлас жемқорлыққа қарсы заң қабылдап, сыбайлас жемқорлық көріністеріне қарсы тұратын арнайы мемлекеттік орган құрды. Оның ел үшін де, мемлекет үшін де зияны зор екендігі баса айтылды. Бәрінен бұрын мемлекет қауіпсіздігіне қатер төндіретіндігі алаңдатпай қоймады. Сондықтан да сыбайлас жемқорлықпен аяусыз күрес жүргізу үшін, мәселен, пара алғаны және бергені үшін он бес жыл мерзімге дейін бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылды. Жемқорларға шартты түрде мерзімінен бұрын босату қолданылмайды, рақымшылық жасауға тыйым салынған. Яғни жаза мерзімін толық өтейді. Сыбайлас жемқорлық жасаған шенеуніктер мемлекеттік лауазымды атқару құқығынан өмір бойына айырылады.
Жемқорлық аса қауіпті және адам санасын тез улайтын болғандықтан, бүкіл әлем елдері оның жолын бөгеу үшін күрес жүргізіп жатыр. Әрине біздің елде де жоғарыдағыдай шаралар қолданылуда. Бірақ ол аздық етіп отыр. Сондықтан бүгінде барынша қолға алынған цифрландыру ісін жемқорлықпен ұтымды күрес жүргізуге пайдаланған жөн дейміз. Өйткені осы цифрландыру арқылы мемлекеттік қызметшілер арасында жеке байланыс азайып, мемлекеттік органдардың қызметі ашық болады деген үміт бар. Сонда сыбайлас жемқорлықтың себептері мен алғы көзі жойылып, сыбайлас жемқорлықты тудыратын шарттарын шектеуге мүмкіндік туар еді. Бұл жағдайда осы іске тұтас қоғамды да тарту үлкен көмек болмақ. Мемлекет басшысы атап өткендей, «Сыбайлас жемқорлықпен күрестің тиімділігі бар қоғамның белсене атсалысуына байланысты» екендігі белгілі. Оның үстіне 2015-2025 жылдарға арналған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияның басты мақсаты да әр адамды жемқорлықтың кез келген көрінісіне «мүлдем төзбеушілік» қағидасын қалыптастыруға тарту болып табылады.
Ендеше «патриоттық сезім, Отанға адал қызмет ету, әділдік, заңның үстемдігі және сыбайлас жемқорлыққа деген шынайы қарсылық кез келген ісімізде нақты ұстанымымыз болуы тиіс» деген сенім қашанда біздің санамызға алдымен орнығуы керек. Осылайша ой-санамызды ояту арқылы күшімізді біріктіріп, сыбайлас жемқорлыққа тосқауыл қоя аламыз-ау деген үміт отын жағамыз. Сөйтіп өмірдегі ең басты жамандықтан жерінеріміз де хақ.
Александр ТАСБОЛАТ,
«Егемен Қазақстан»
