Әдебиет • 07 Ақпан, 2018

Дәуірмен пара-пар уақыт

516 рет
көрсетілді
6 мин
оқу үшін

Мен университетте студенттерге «Зиялылық негіздері және қарым-қа­тынас мәдениеті» атты элективті пән­нен дәріс оқыған сайын міндетті түр­де Алаш зиялыларының айт­қан­дары мен Абайдың қара сөз­деріне, Елбасының жыл сайынғы Қазақстан хал­қына Жолдаулары мен бағдарлама­ларына, «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласына тоқталамын.

Дәуірмен пара-пар уақыт

Осындай құнды материалдар қатарына Н.Ә.Назарбаевтың «Тәу­елсіздік дәуірі» кітабы қосыл­ға­ны­­на өте қуаныштымын. Өйткені бұл кі­тапта біздің өткен жолымыз, қазіргі өміріміз, бүгінгі қазіргі Қазақстанның тарихы мен келбеті сипатталған. Егемен еліміздің жүріп өткен жолдарын тәуелсіз еліміздің бақытты ұр­пақ­тарының санасына сіңіру үшін бұл кітапты таптырмас оқулық дер едім. Бүгінгі жастарға осы оқулық ар­қылы тәуелсіздіктің қадірін, қысқа уа­қытта қаншама тер төгілгенін те­рең ұғындыруымыз керек. 

Егеменді еліміздің болашағы, ер­тең­гі иелері – бүгінгі жастар, келешек ұр­пақ. Оларды жаңа Қазақстан­ның жа­­ңашыл азаматтары ретінде сауатты, жан-жақты білімді де білікті, өз бетімен ойлап-білуге талпынатын, ту­ған Отанын қорғайтын, қас­тер­лейтін, эко­номикасын одан әрі дамытатын қазақ­тың ұрпағын тәрбиелеу – бүгінгі күннің талабы. Қазіргі заман талабына сай білім алушыларға кәсіби құ­зыреттіліктер қалыптастыруда жо­ға­ры оқу орындарының алдында орасан зор міндеттер тұр. Білім сая­сатындағы түбегейлі өзгерістер оқы­тушыдан студенттерді тек білімге ғана емес, өмір сүруге үйрететін қа­бі­леттерді талап етуде. Болашақ мамандардың осынау ақпараттық қоғамнан қалыспай жете ойлаушы, жедел шешім қабылдаушы, іскер ұйымдастырушы, нақты ба­ғыт-бағдар беруші болып шығуы – бұл қазіргі уақыттың талабы. Қа­зіргі демократиялық реформалар жағдайында жаңа идеялар мен құн­дылықтарды қалыптастырудың қа­жетті шарттарының бірі – сая­си тұрақтылық. Ел басшысы Н.Назарбаевтың бүкіл күш-жіг­ері
елде саяси тұрақтылық пен ұлта­ралық татулықты сақтай отырып, əлеуметтік-саяси мəселелерді байыппен шешуге бағытталған. Мұның көп­теген нəтижелерін көріп те отыр­мыз. Елімізде жаңа тұр­пат­ты мем­ле­кеттік басқару жүйесі, əлеу­мет­тік құ­рылымдар қалыптасуда. Олар­дың бə­рінің қызметі жаңа қо­ғам­дық са­наны жаңа идеологияны қа­лып­тас­тыруға бағытталып отыр. 

«Тәуелсіздік дәуірі» кітабының кіріспесінде Президент: «Бұл кітап менің ұлы қолдаушым, кемел ке­ле­ше­гіне өзінің қазақстандық жо­лы­мен қарыштаған жасампаз халқыма ар­налады» деп кітаптың маз­мұнын ай­қындап береді. Кітап әдеби де, пуб­лицистикалық та стильмен анық, жан-жақты жазылған. «Тәуелсіздік дәуірі» кітабын саяси анто­логия десек те қателеспейміз. Елбасымыз Н.Назарбаевтың елдің дамуы барысындағы сөйлеген сөз­дері мен жарияланымдары жүйелі жи­нақ­талып берілген. Бұл құнды еңбек Қазақстанның жаңа тарихы мен оның ертеңіне деген автордың көзқарасын да танытады.

Бұл еңбекте тәуелсіз еліміздің негізі қаланған күннен бастап оның қалыптасу кезеңдерінің ерек­ше­лік­тері мен жиырма алты жылдық тәу­ел­сіздік дәуіріндегі ішкі және сыртқы сын-қатерлерді еңсеруге байла­нысты қабылданған шешімдердің мән-мазмұны мен тетіктері терең талданып, баяндалады. Сондай-ақ кітапта «қазақстандық даму үлгісінің» табиғаты мен оның дамуы, басты ұстанымдары мен қозғаушы күштері жүйеленіп, зерделенген. Қазақстанды жаңғыртудың толқындары барынша ашып көрсетілген. Аталмыш энцик­ло­педиялық еңбекте еліміздің тәуел­сіз­дік жылдарында қол жеткізген зама­науи қуатты мемлекет құру, ха­лық­­аралық дәрежеде мойындалған нақ­ты шекара, ұлтаралық және кон­фес­сия­аралық келісімнің бірегей үлгісі, Семей ядролық сынақ алаңының жа­бы­луы, нарықтық экономикаға өту, ұлттық валюта, Астананы салу си­яқты отыз үш жетістігі мен оған же­ту жолдары жан-жақты айтылған. 

Кітап еліміздің жаңа тарихын тұ­тас қамтыған төрт бөлімнен тұрады. Атап айтсақ, «Мемлекетіміздің дү­ни­еге келуі. Қазақстанның бірінші жаң­ғыруы (1991-1995 жылдар)», «Ұлы бетбұрыс. Қазақстанның екінші жаң­ғыруының басталуы (1996-1999 жыл­дар)», «Қияға құлаш сермеу. Қазақстанның екінші жаңғыруы (2000-2010 жылдар)», «Қалыптасқан мем­лекет. Қазақстанның үшінші жаң­ғыруы (2010-шы жылдар)» бөлім­де­­рі оқырман қауымның назарына ұсынылып отыр.

Кітапта әр бөлімнің өзі бірнеше бөліктерге бөлінген. Олардың да атауларына зор мән беріліп, жаңа та­рихымыз бен қазақстандық құн­ды­лықтардың дәуірлік оқиғалары нақ­ты әрі дәл суреттелген. Атап айтқанда, «Тарихи әділеттілік салтанаты», «Тұғыры берік мемлекеттік құрылым», «Басты құндылығымыз – бейбітшілікті қастерлей білдік», «Жаңалықтың жылы лебі және қайта түлеген дәстүр», «Сыртқы саясат: тыңға түрен салғандай...», «Қияға көз тіккен Қазақстан барысы», «Баянды болсын Бас қала!», «Сая­си тұрақтылықтың жемісі», «Тәу­­елсіздік рухымызды шыңдады», «Біз әлемдік дағдарыс сынағына тө­теп бердік», «Бұрын-соңды бол­ма­ған зияткерлік өрлеу» және т.с.с. бөлімдерде еліміздің жарқын сәт­те­рі егжей-тегжейлі баяндалады. Кі­тап­тағы тұжырымдамалар мен ма­ңыз­ды фактілер біздің өмірімізге мол азық екені сөзсіз. Жастар арасын­да ұй­ымдастырылып жатқан мә­дени-көп­шілік, мәдени-танымдық, пат­ри­оттық шараларда осы кітап көп қызмет етуде. 

Білектің күші, найзаның ұшымен емес, нағыз білім мен мәдениеттің, өр­ке­ниеттің бәсекесі басталған бүгін­гі­дей дәуірде өзінің азаттығына қол жет­кізген Қазақ еліне ынтымақ пен бір­ліктің идеясы қажет болды. Ел­ба­сы ел тарихы мен оның бола­ша­ғына көзқарасын білдіріп, көз алдын­да қалыптасқан тарихты қағазға тү­­сірген дәл осы еңбегінің жарыққа шы­­ғуы заңды да. Елбасымыз Жаңа Қазақстанды өз кемеңгерлігімен, өз бастамасымен аяғынан тік тұр­ғыз­­ғанын мақтанышпен айтамыз. Елбасымыздың шежіреге толы ел өмірін қаз-қалпында көз алды­мыз­ға әкелуі Президентіміздің шын шебер­лі­гінің, шешендігі мен көсем­дігінің дәлеліндей. Қазақ­стан­ның жүріп өт­кен жолының айнасы сияқты, мазмұн-мағынасы терең бұл кітап әлі талай сұранысқа ие бола беретініне кәміл сенемін.

Нағбду ҚАМАРОВА,
Ш.Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университетінің профессоры
Маңғыстау облысы