Сенаторлар 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ жөніндегі шартқа Қырғыз Республикасының қосылуы туралы 2014 жылғы 23 желтоқсанда қол қойылған шарттың жекелеген ережелерін қолдану туралы хаттаманы ратификациялады.
Осы мәселеге байланысты Ұлттық экономика министрі Тимур Сүлейменов баяндама жасады. Ведомство басшысының айтуынша, құжаттың негізгі мақсаты – ЕАЭО мемлекеттерінің баждарды бөлудегі бірдей тәсілін қамтамасыз ету және мүше елдер үшін кедендік әкелу баждарының сомаларын бөлу нормативтерін қайта қарау.
«Хаттаманы іске асыру кедендік әкелу баж салығының сомасын бөлу нормативін азайтады. Болжам бойынша, республикалық бюджеттен кететін шартты шығынның сомасы 2018 жылы 1,9 миллиард, 2019 жылы екі миллиард теңгені құрайды. Хаттаманы ратификациялау бірдей тәсілді және ЕАЭО мемлекеттерінің бюджеттеріне баждарды тұрақты бөлу мен есепке жатқызуды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді», деді Т.Сүлейменов.
Сенаторлар заң жобасындағы кейбір тұстарды нақтылау үшін министрге сұрақ қойды. Т.Сүлейменов аталған мәселелерге қатысты жан-жақты жауап берді. Бұдан кейін Экономикалық саясат, инновациялық даму және кәсіпкерлік комитетінің мүшесі Мұратбай Жолдасбаев қосымша баяндама жасап, заң жобасының маңыздылығына тоқталды.
Ұлттық экономика министрі «Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің өнеркәсіптік тауарларға қатысты өзіндік ерекшелікті субсидияларды Еуразиялық экономикалық комиссияға ерікті келісу және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің өзіндік ерекшелікті субсидияларды беруіне байланысты талқылауларды ЕАЭК жүргізу тәртібі туралы келісімді ратификациялау туралы» заң жобасы жөнінде де баяндама оқыды.
Министрдің сөзіне қарағанда, 2017 жылғы 26 мамырда Қазан қаласында қол қойылған келісім Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің экономикасын тұрақты әрі тиімді дамытуды қамтамасыз етуге, Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің арасында өзара сауда мен адал бәсекені қарқындатуға арналған.
Құжат Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің және Еуразиялық экономикалық комиссия арасындағы өнеркәсіп тауарларына қатысты ерекшелігі бар субсидиялардың берілуіне байланысты құқықтық тетіктердің өзара іс-қимылын реттейді. Еуразиялық экономикалық комиссияның өзіндік ерекшелігі бар субсидияларды мүше мемлекеттерге берілуінің ерікті келісу тәртібі, сондай-ақ Комиссияның өзіндік ерекшелікті субсидиялардың мүше мемлекеттерге берілуіне байланысты талқылауларды жүргізу тәртібі түзілді.
Келісім Комиссияның қабылданған шарттарға байланысты ерекшелігі бар субсидияларға қол жеткізу немесе қол жеткізуге болмайтыны туралы шешімдерді қабылдау тәртібін бекітеді. Қол жеткізу шарттары Қазақстан Республикасындағы қазіргі субсидиялау тәжірибесіне сай келеді. Комиссияның басқа мүше мемлекеттер берген ерекшелігі бар субсидиялардың ұлттық экономика саласына зияны туралы дәлел болған жағдайда, оған қатысты талқылау жүргізуге хақы бар.
Бұл заң жобасына қатысты Экономикалық саясат, инновациялық даму және кәсіпкерлік комитетінің хатшысы Сәрсенбай Еңсегенов қосымша баяндама жасап, әріптестерін заң жобасын қолдауға шақырды.
Бұдан кейін «Теңіз кеме қатынасы қауiпсiздiгiне қарсы бағытталған заңсыз iс-әрекеттермен күрес туралы конвенцияға 2005 жылғы хаттаманы ратификациялау туралы» заң жобасы таныстырылды. Осы заң жобасы бойынша Инвестициялар және даму министрі Жеңіс Қасымбек баяндама жасады.
Ведомство басшысының айтуынша, хаттама теңіз кемелеріне террорлық шабуылдардың жиілеуіне байланысты халықаралық террорлық актілердің алдын алу және болдырмау үшін халықаралық қоғамдастықтың күш-жігерін күшейтуге шақырады. Құжат конвенцияға халықаралық теңіздегі кеме қатынасында халықаралық террор актілерін болдырмауға және одан қорғалуына қатысты, сондай-ақ конвенцияның тиімділігін арттыруға бағытталған өзгерістер мен толықтырулар енгізуді көздейді.
«Бүгінге дейін 40-тан астам мемлекет хаттаманың қатысушысы болып табылады. Олардың ішінде Қара теңіз бен Балтық теңізі маңындағы барлық мемлекет бар. Қазіргі таңда Қазақстанның сауда кемелері ашық теңіздердегі порттарға дейінгі бағыттарды белсенді түрде игере бастады. 2017 жылы Ақтау портынан Түркия порттарына дейін 35 мың тонна негізгі жүктер тасымалданды. Биыл бұл тасымалдың көлемі үш есеге артады. Сонымен қатар биылдан бастап Қара теңіз бен Балтық теңізінен Теңізшевройл зауытының құрылысына қажетті көлемді емес жабдықтарды тасымалдау жоспарланып отыр», деді Ж.Қасымбек.
Теңіз кеме қатынасының қауiпсiздiгiне қарсы заңсыз iс-әрекеттермен күрес туралы 1988 жылғы негізгі конвенцияны Қазақстан 2003 жылы ратификациялаған болатын. 2005 жылы қазанда Лондонда Халықаралық теңіз ұйымының заңсыз іс-әрекеттермен күрес туралы шарттарды қайта қарау жөніндегі конференциясында Теңіз кеме қатынасының қауіпсіздігіне қарсы заңсыз іс-әрекеттермен күрес туралы конвенция хаттамасына қол қойылды.
Сонымен қатар құжатта лауазымды және заңды тұлғалардың қылмыстық, әкімшілік, азаматтық-құқықтық жауапкершілігі, сондай-ақ қатысушылардың ақпаратты беру саласындағы тығыз ынтымақтастығын реттеу туралы ережелер бар. Осы заң жобасына қатысты Халықаралық қатынастар, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің мүшесі Нұржан Нұрсипатов қосымша баяндама жасады.
Отырыс барысында сенатор Дариға Назарбаева еліміздің банк секторын мемлекет тарапынан қолдау бағдарламасын іске асыруға қатысты мәселе көтерді. Сондай-ақ Мұрат Бақтиярұлы, Манап Көбенов, Аңсар Мұсаханов, Ғұмар Дүйсембаев, Сәрсенбай Еңсегенов, Ерік Сұлтанов, Нұржан Нұрсипатов, Бекмырза Еламанов және Нариман Төреғалиев өздерінің депутаттық сауалдарын жолдады.
Абай АСАНКЕЛДІҰЛЫ,
«Егемен Қазақстан»
