Конференцияда халықаралық қоғамдастықтың қолдауымен Ауғанстандағы бейбітшілік пен татулыққа қол жеткізу және терроризмге қарсы әрекет ету саласындағы бірлескен шараларды қабылдау сынды негізгі мәселелерге ерекше назар аударылды.
Басқосуға НАТО-ны қоса алғанда аймақтық және халықаралық ұйымдар мен 25 елдің делегациялары келді. Ал Қазақстан тарапынан жиынға Сыртқы істер министрлігінің Ауғанстан бойынша арнайы өкілі, Ерекше тапсырмалар жөніндегі елші Станислав Василенко және Қазақстан Республикасының Ауғанстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Өміртай Бітімов қатысты.
Жиын барысында Ауғанстан президенті Мохаммад Ашраф Ғани қарулы оппозиция өкілдері «Талибан» қозғалысын бейбіт келіссөзге шақырды, ол үкіметтің ымыраға келу туралы негізгі жеті ұсынысын жеткізді. Олар: «Талибан» қозғалысын саяси партия ретінде тану, атысты тоқтату, өтпелі сенім шаралары және кең ауқымды сайлау өткізуге жол ашу, Ауғанстан конституциясын қайта қарау немесе оған түзетулер енгізу, әділ сот төрелігін жүзеге асыру, шағымдарды қарау мен заңның орындалуы.
Баяндамашылар бейбітшілікке, ымыраға келуге, ағайындылар бірін-бірі өлтіретін соғысты тез арада тоқтатуға және «Талибанмен» бейбіт келіссөздерді бастауға шақырды. Батыс елдерінің өкілдері әйелдер мен балалардың құқықтарын сақтау мәселелерін көтерді. Пікірталас нәтижесінде Кабул декларациясы қабылданды.
Қазақстан Сыртқы істер министрлігінің арнайы өкілі өз сөзінде еліміздің халықаралық қоғамдастықтың Ауғанстандағы жағдайды реттеу бойынша барлық іс-шараларын қолдайтындығын білдірді. Ол еліміздің Ауғанстанмен ынтымақтастықтың түрлі салаларындағы нақты қадамдарын атап өтті.
Жалпы алғанда аталған форум Кабулдың қарулы оппозиция – талибтермен бейбіт процесті бастау бойынша жаңа көзқарастарын көрсетті, сонымен қатар Ауғанстандағы жағдайды реттеуге мүдделі қатысушы елдер мен ұйымдар осы мәселеде өздерінің қолдауын тағы да бір рет растады.
Айта кетейік, Қазақстан мен Ауғанстан арасындағы дипломатиялық қатынас шежіресі 1992 жылдың 12 ақпанынан бастау алады. Содан бергі аралықта екіжақты ынтымақтастықты нығайту бағытында мемлекеттер басшылары, екі ел үкіметінің жетекшілері, парламенттер төрағалары, сыртқы саяси ведомстволар деңгейінде көптеген кездесулер өтті. Қазіргі таңда Қазақстан Ауғанстандағы жағдайды реттеуге белсене қатысып келе жатыр. Осы орайда біздің еліміз бұл мемлекетке бар мүмкіндігінше қолдау білдіруде. Әсіресе, Ауғанстан экономика, білім беру, гуманитарлық салалар бойынша Қазақстан тарапынан көп көмек алуда.
Соңғы деректерге сүйеніп сөйлесек, 2016 жылдың қорытындылары бойынша Қазақстан мен Ауғанстан арасындағы тауар айналымы 489,4 млн АҚШ долларын құрады: оның ішінде Қазақстан экспорты – 486,8 млн доллар, импорты – 2,6 млн доллар. Сауда-экономикалық қатынастарды дамытуда үкіметаралық комиссия маңызды рөл ойнап отыр.
Сонымен қатар Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 2009 жылдан бастап еліміздің оқу орындарында ауғандық 1 мың студентті оқыту бойынша мемлекеттік бағдарлама жүзеге асуда. Бұл мақсатқа 50 млн АҚШ доллары бөлінген. Қазіргі таңда шамамен ауғандық 750 студент Қазақстанда тәлім алуда. 2016 жылы шілде айында қосымша ауғандық 100 студент кезекті іріктеуден өтті. Бұл мемлекеттік бағдарлама одан әрі де жалғаса бермек. Бұған қоса біздің еліміз әр жылдарда Ауғанстанға азық-түлік және басқа да тауар түрлерімен гуманитарлық көмек көрсетті. Сондай-ақ Қазақстан осы елге жол жөндеу, мектеп, аурухана салу мақсатында қаржылай жәрдем берді.
Дайындаған
Жолдыбай БАЗАР,
«Егемен Қазақстан»
