«Kazakhstan Geology Forum, Oil&Gas, 2018» форумы Қазақстанның мұнай геологиялық барлауын дамытудағы басты басымдылықтар, еліміздегі геологиялық барлауға инвестиция тарту мақсатында заңдық базаны жетілдіру, скважиналарды геофизикалық, кәсіпшілік зерттеу, алқаптық геофизикалық жұмыстар, отандық геологиялық барлау ғылымы және тәжірибе, цифрлы геология, «ақылды кен орындары», мамандарды дайындау және басқа да негізгі тақырыптарды қамтыды.
Шара барысында «ҚазМұнайГаз» барлау өндіру» АҚ бас директоры, И.М.Губкин атындағы университеттің профессоры, академик Құрманғазы Есқазиев арнайы баяндама жасады.
Бүгінгі күні «ҚазМұнайГаз» барлау өндіру компаниялар тобы жеткілікті деңгейде мұнай қорын өндіріп отырғанына қарамастан, ертеректе ашылған мұнай кен орындарындағы мұнай қорының жыл санап азайып келе жатуын ескеріп, қорды толықтыру жайына аса мән беріп отырғанын атап өтті сарапшы.
Қазақстандағы мұнай кен орындарының басым бөлігі өндірудің соңғы кезеңдерін бастан өткеруде. Оның ішінде «ҚазМұнайГаз» барлау өндіру компаниялар тобының кен орындары да бар. Осыған орай дәл бүгінгі таңда палеозой кезеңінің түзілімдерінде терең бұрғылау әдісі арқылы ресуртық базаны ұлғайту мәселесі өзектілігін арттырып келеді. Әсіресе «ҚазМұнайГаз» барлау өндіру компаниясының геологиялық барлау жұмыстарының негізгі бағыты палеозой кезеңінің түзілімдері орналасқан Каспий жағалауы мен Маңғыстау бассейні екенін ерекше атап өту қажет.
Геологиялық барлау жұмыстарының нәтижесін талдап сараптаудан кейін «Өзен» және «Қаратон» кен орындарындағы екі бұрғы ұңғымасы таңдалып алынды.
– Зерттелген өңір Маңғыстау орталық Каспий бассейні аймағында орналасқан. Бізді қызықтырып отырған негізгі объект – палеозой кезеңінің түзбесі. Біз бұрғы ұңғымасын қазу орнын «Өзен» кен орнынан 6 шақырым қашықтықтан таңдадық. Қазір корпоративішілік келісімдерге қол қойылуы тиіс, осыдан кейін біз тұңғыш рет палеозой кезеңінің түзілімдерін зерттеуге толық кірісетін боламыз, – деді «ҚазМұнайГаз» барлау өндіру» АҚ басқарма төрағасы Құрманғазы Есқазиев.
Екінші халықаралық мұнай және газ кен орындарын барлау форумының тағы бір спикері ретінде «Ембімұнайгаз» АҚ басқарма төрағасы Ануар Жақсыбеков баяндама жасады. Цифрландыру саласының үздіктері қатарындағы компания басшысы компаниядағы жаңа технологиялар жайын ортаға салды.
«Ембімұнайгаз» акционерлік қоғамы – отандық мұнай-газ саласының негізін қалаушылардың бірі. Былтырғы жылы аталған компанияның құрылғанына 95 жыл толды. Осы жылдар ішінде Ембіде мұнай-газ өндіру, геологиялық барлау мен мұнай өңдеу саласында үлкен тәжірибе мен білім қоры жинақталған.
– Жыл сайын компания келісімшарт негізіндегі аймақтарда геологиялық барлау жұмыстарын ұлғайтып келеді. Мысалы, 2015 жылы 5 ұңғыма бұрғыланса, 2018 жылы 18 ұңғы бұрғыланған. Осылайша, біз шикізат базасын ұлғайтып келеміз, – деді Ануар Жақсыбеков.
Компания жаңа технологиялардың өндіріске белсенді түрде енгізілуі мен жұмысшылардың біліктілігін көтеру бағытында көп жұмыстар атқарып келеді. Аталған кәсіпорын «ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы құрамында ең бірінші болып «Цифрлы кен орны» концепциясын енгізді. 2016 жылы «Интеллектуалды кен орны» жобасы «Уаз» шағын кен орнына қанатқақты жоба ретінде енгізілген болатын. 2017 жылы аталған жоба Прорва тобы кен орындарына, биылғы жылы екі бірдей: «Жаңаталап» – «Жайықмұнайгаз» және «Шығыс Мақат» – «Доссормұнайгаз» кен орындарына ензілді.
Ерекше атап өтетін тағы бір жайт, бүгінгі таңда ірі мұнай-газ компанияларында мұнай өндіру үдерісін цифрландыруға бағытталған, бір-бірінен жеке-дара жұмыс істейтін, бір бағытта тоғыстыруды қажет ететін әртүрлі бағдарламалар, электронды база мен жүйелер шоғыры бар. «Интеллектуалды кен орны» жобасы осы мәселені шешіп, әртүрлі жүйелердің басын бір ақпараттық орталыққа тоғыстырды.
Өз кезегінде, жүйелердің тоғысуы үлкен көлемдегі ақпараттардың бір ақпараттық жүйеге жиналып, өндірістік үдерісті әрі қарай талдау мен сараптауға мүмкіндік тудырды. Нәтижесінде, әртүрлі дереккөздегі ақпарат, мәселен, қаржылық есептілік құрылғысындағы ақпарат бірыңғай жүйеге тоғытылады, ол өз кезегінде өңделіп, пайдаланушының қажетіне сәйкес беріліп отырады.
Оған қоса, аталған жүйе планшетке арналған мобильді нұсқаға ие. Мобильді нұсқа корпоративтік жүйеден бөлек құрылғыларда әлемнің кез келген жерінен интернет арқылы барлық қажетті ақпаратты алып, пайдалануға мүмкіндік береді. Бұл, әсіресе компанияның топ-менеджменті үшін аса тиімді. Ал жедел координация жасайтын жұмысшылар үшін бұрын қолмен толтырылып келген есептілік бүгінде автоматты түрде жасалады. Есептілікті дайындауға жұмсалатын уақыт 50 пайызға қысқарды, өнімділік ұлғайды. Осының есебінен компания басшылығы сараптамалық, талдамалық бағытты дамыта түсуге мүмкіндік алды.
Цифрлы технологияларды енгізудің арқасында компания өндіріс тиімділігін арттыра түсті. «Уаз» кен орнындағы электр энергиясын үнемдеу деңгейі 35%-ға, ал жөндеу жұмыстарын жүргізу кезеңдері 500 күнге дейін жетті.
– 2022 жылға арналған бағдарлама бар. Ол бойынша, «Ембімұнайгаз» компаниясының, әрине түгелдей емес, бірақ басым бөлігі цифрлы технологияға өтетін болады. Егер біз бұрын бәрін қолмен жасайтын болсақ, бүгінде мұндай қажеттілік жоқ. Біз кен орнынан 300 шақырым қашықтықта кеңседе отырып ұңғыма қалай жұмыс істеп жатыр, оның режімі қандай, қанша мұнай көлемі өтіп жатыр, қаншасы өтпей жатыр, бәрін бақылай аламыз. Сөзсіз, цифрландыру үлкен рөл атқарады. Оған келесі сандар дәлел. 2015 жылдан бастап кен орнындағы өндіру көлемі 75 мың тоннаға өсті. Биылғы жылы жоспар бойынша өндіру көлемі – 55 мың. Бұрын-соңды «Ембімұнайгаз» мұндай деңгейге жетпеген болатын, –
деп ерекше атап өтті компания басшысы.
Компания басшысы атап өткен 75 мың тонна мұнай 2015 жыл мен 2018 жыл аралығында өндірілген жиынтық мұнай қоры. Бұл пайдалану қоры мен жаңа технологияларды енгізу нәтижесінде орын алған жетістік. Келешекте аталған жоба барлық өндірістік бөлімшелерге толық енгізілетін болады.
– Жүргізіліп жатқан жұмыстар бұрыннан пайдаланылып келе жатқан кен орындарындағы мұнай қорын ұлғайтуға көп септігін тигізді және бұл жұмыс жалғасатын болады. Біздің кен орындарының жасына қарамастан, әлі де мұнай-газ қорының әлеуеті жоғары. Біз бұған үлкен сеніммен қараймыз және жаңа идеялар мен технологияларға әрдайым ашықпыз, – деді сөзінің соңында компания басшысы.
Форумның қорытынды жиынында мұнай-газ өндірісінен бөлек, баламалы энергия көздерін пайдалану және оның елімізде даму әлеуеті жайлы да сөз болды.
Айтпақшы, «Мұнай-газ саласындағы геологиялық барлау» xалықаралық форумы аясында ұйымдастырылған «Ізбасар» байқауында «Жылыоймұнайгаз» МГӨБ Прорва кен орындары тобының ІІ дәрежелі инженер-геологы Ербол Жұмағұлов «Геология саласының жас шебері» номинациясының жеңімпазы атанды.
Арнұр АСҚАР,
«Егемен Қазақстан»
