Цифрландыру сек­тор­ларын қолдайтын жаңа заң жобалары әзірленуі тиіс - Азат Перуашев

Біріншіден, орындаушылар бүгінгі ұйым­дастыру процестерін электронды формат­қа ауыстырумен айналысып, негізгі мәселе – цифрлы индустрия құруды кейінге қал­дырып отыр. Бұл жерде мәселе бұрын нарық­қа енбе­ген жаңа секторларды, тауар­лар мен қыз­меттерді тудыруға тіреледі. Мәсе­лен, халық­аралық медицина көп жылдар бо­йы қолданылып келе жатқан препараттарды жаңарту мәселесін алға тартып отыр. Кри­ми­налистер қылмыстарды ашудың компью­терлік бағдарламаларын жасауда. Сол сияқты сарапшылар сақтандыру, банк және қор биржаларында блокчейн техноло­гияларының негізіндегі перспективалар туралы айтуда. Көлік саласында да пилотсыз автомобильдер мен авиатаксилер, ауыл шаруашылығы авиациясы мен магистральды компа­ния­лардың тікұшақтардан бас тартып, ны­сандарға мониторингтер жасайтын ап­па­рат­тардың шығып жатқаны айтылуда.

Екіншіден, бұл жұмыста жеке адамдар­дың бастамаларын, ғылымның жетіс­тігі мен кәсіпкерлікті қолданған әртүрлі бизнес-идея­ларды қолдауымыз керек. Халық­аралық эксперттер эконо­ми­каны цифр­лан­­дыру жұмысына мемле­кеттің араласуын шектеу керекті­гін айтады. Үкімет процес­тер­дің орын­­дау­шысы емес, тек модераторы қыз­метін атқаруы керек. 

Сонымен қатар «мидың сыртқа ағылуын» да тежеуді қарастыратын арнайы бағ­дар­лама әзірленуі керек. Бүгінгі таң­да қазақ­стандық ІТ мамандар Батысқа, тіпті Өзбекстанға да кетуде. Жуы­рда Мәжіліс депутаттарымен Ресейдің Сколково технология паркіндегі болған кездесуде сонда жүрген жүздеген қазақстандық қыздар мен жігіттерді кездестірдік. Қазір Ресейдің ЖОО-ларында жетпіс мыңнан астам қазақстандық жастар оқиды екен. Олар­дың оқығанына еш қарсылық жоқ, бірақ со­лардың елге оралуы қадаға­лануы керек қой. 

Үшіншіден, бізде әлі күнге цифрландыруды реттейтін құқықтық құжаттар әзір­лен­беген. Өткен жылы Парламентке цифрлы экономиканы реттейтін заң жобаларының кешенді пакеті ақыры енгізілмеді, ал оны қажет ететін салалар жетерлік болатын. 

Біздің Ұлттық банкіміз сәуір айында криптовалюталармен жасалатын опера­ция­ларға тыйым салынатынын жария­лады. Бірақ цифрландырудың әлемдік тен­ден­циясы бұдан қашып жатқан жоқ, нәти­жесінде біздің артта қалып қоюы­мыз мүмкін. Сон­дық­тан процесс­ке тыйым сал­ғаннан гөрі оны реттеген дұрыс емес пе? 

Мәжілістегі «Ақ жол» партиясының фрак­циясы осы мәселелердің бәрін Үкі­мет басшысының назарына жеткізіп, ұлттық экономиканың цифрландыру сек­тор­ларын қолдайтын жаңа заң жобаларын тезірек әзірлеуді алға тартып отыр. 

Азат ПЕРУАШЕВ,

Мәжіліс депутаты