ҚАЙРАТ ҚАЙРАЛҒАН КЕЗ

Жыл аяғында облыста кадрлық жаңартулар болды. Теміртау металлургия комбинатындағы ерен еңбек ортасында шыңдалып, жауапты қызметтерде көзге түскен танымал азамат Серік Ахметовке аймақ басшысы міндеті жүктелуі жылы қабылданды. Бұрыннан да өңір тыныс-тіршілігіне, жағдайына жете қанық жаңа әкімнің өзгерістерді тереңдетудегі тың қадамы көпшіліктің көңіліне қонып жатқандығы жергілікті жұртшылық өкілдері алдында берген есебінде өте-мөте байқалды десек, асыра айтқандығымыз болмас. Баяндамашы сөз орайында “Өт­кен жылға өкпе жоқ, келер жыл­дан үміт көп” деген халық дана­лығын орынды алға тартқандай атқарыл­ған істер аз болмапты, тындырыл­мақ­тығы одан да зор екен. Эко­но­ми­калық өрлеуде орны бөлек, үлесі бір төбе, соған байланысты Елба­сының сенімін ақтауға, тапсырыл­ған міндеттерді тыңғылықты орын­дауға, табыстар биігінен көрінуге әрдайым ұмтылыс үстіндегі өнді­рісті өңірдің былтырғы белгілі се­беп­терге қарамастан, оны ауыз тол­тырып айтарлықтай жетістіктермен қорытындылағанын атап өткен жөн. Серік Нығметұлының бұлай пайымдауын мына деректер айғақ­тай­ды. Алдымен айтқанда, дағ­да­рыс­қа қарсы қабылданған шара­лар­дың арқасында экономиканың нақ­ты секторында жағдайды тұрақтан­ды­руға қол жеткен. Бұл ретте бі­рін­ші кезекте “Арселор Миттал Те­мір­тау” және “Қазақмыс” сияқты жүйе құраушы өндіріс алыптары­ның қалыпты жұмысы барша кә­сіп­орындарға дем беріп, өсім үде­рісінің сақталуына үлкен әсерін тигізгенін атаған абзал. Соның нәтижесінде, өнеркәсіптік өндіріс көлемі 817 млрд. теңгені құрады. Тосын қиындыққа төтеп бере білгендіктің тағы бір оң нышаны индустрияландыру талабына сәйкес сұранысқа ие өнім түрлерін шы­ға­ратын жаңа өндірістердің ашылып, жұмыс істей бастауы болды деу керек. Ал бұлардың қатары аз емес. Жыл ішінде бірден 23 кәсіпорын­ның отау көтеруі көзін тапса, бұл дамуға мүмкіндік кеңдігін көрсетті. Талшықты-оптикалық кабель, түрлі мақсаттағы болат сым, құрғақ әдіс­пен шығарылатын цемент өтімді өнімдерге айналды. Сонымен бірге, ертеңге сенім серпілткен облыстың инвестициялық тартымдылығына нұқсан келген жоқ. Экономиканың барлық салаларындағы инвестиция 229 млрд. теңгені құрап, мұның алдындағы жылмен салыстырғанда 3,2 пайызға асып түсті. Сөз кезегінде баяндамашы баса тоқталғандай, Елбасы тапсырма­сы­на орай отандық тауар өндіруші­лер­ді қолдау нәтижесінде шағын және орта бизнестің іскерлігі мен белсен­ділігі күшейіп, тұрғындарды жұ­мыспен қамтуға мүмкіндік кеңейді. Соңғы жылдарда аймақ жұрт­шылығы ризалығын өсіріп отырған жағымды бір құбылыс тұрғын үй құрылысының қарқынды жүргізілуі болып табылады. Былтыр қалалар мен аудандарда 491 мың шаршы метр тұрғын үй іске қосылды, мұ­ның өзі 4 мың 700 отбасы тұрмыс­қа қо­лай­лы пәтерлерге қоныстанды деген сөз. Биыл бұл үрдіс жалғаса­тындығы, әсіресе, несиелік және мемлекеттік арендалық тұрғын үйді көптеп салуға бет бұрылатындығы осы жолмен баспаналы болуға ниет­тенушілерге жақсы-ақ жаңа­лық болды. Жалпы алғанда, өңірде құры­лыс­тың қай саласында да елеулі серпін бар. Ботақара кентінде, Сәтбаев қаласында бой көтерген емханалар, қарағандылық, балқаш­тық ата-аналарды қуанышқа бө­ле­ген балабақшалар, Қарқаралының Матақ ауылы оқушыларына есік ашқан мектеп осыған орайлас көп мысалдың бірері ғана. Ал енді об­лыс­тық қан құю, кардиохи­рур­гия­лық орталықтардың, Жаңаарқаның Ақтау және Ескене ауылдарында мектептердің, Саранда психоневро­логиялық интернат үйінің пай­да­лануға берілмектігі сол игілікті істер жалғасы. Қазір жұрт сүйсінісіне айналған “Жол картасы” бағдарламасының шапағаты шарпымаған бірде-бір жер жоқ. Ол бойынша ондаған мә­дениет, білім беру мекемелерінің, 52 медицина, 14 спорт, 610 тұрғын үй-коммуналдық саласы нысаны­ның, 452 шақырым жолдың жөн­де­луінен, осы жұмыстарға 30 мыңға жуық адам қамтылуынан атқарыл­ған шаралардың ауқымдылығы қандайлық екені аңғарылса керек. Жұмысқа қамтылу демекші, жыл басында дағдарыс екпіні қатты соққан кәсіпорындар өндіріс кө­лемін төмендетіп, еңбек етушілерді қысқартып, жұрт арасында біраз абыржу туғызған-ды. Осындай қы­сыл­таяң шақта халық мұң-мүддесін қорғай білудің іс-шаралары арқа­сында ауырлық оншалықты сезіл­меді. 60 мыңнан астам адамның жұмыспен қамтамасыз етілуі ең­бек­ші қауымға қамқорлықтың жарқын айғағы. Аймақ экономикасының басым бағыты өнеркәсіп саналғандықтан, бұрын ауыл шаруашылығы өгей баланың күйін кешіп келгені жа­сы­рын емес. Өтпелі кезең қиындығы да оған осал соқпады. Бүгінде сауы­ғып, күш жинап, тірегі берік­кен бұл сала дәйекті дамуымен да­раланады. Онда өндірілген өнімнің жалпы көлемі былтыр 80 млрд. тең­геден асуы түбі терең береке көзін көрсетеді. Астық өн­діруден бұрын-соңды кездесіп көр­меген рекордтық көрсет­кіш­ке қол жеткізіліп, қам­баға алтын дән бұған дейінгі деңгейден 58 пайыз артық құйылды. Кезінде азайып кет­кен түлік түрлері саны өсіп келеді. Ауыл шаруашылығының мате­риал­дық-техникалық базасын ны­ғайтуға жол ашылды. Жалпы құны 2 млрд. 485 миллион теңгені құра­ған тиімділігі жоғары техникалар сатып алынды. Оларды лизинг ар­қы­лы иемденуге де мүмкіндік ке­ңейді. Көкөніс өнімдерін өңдеу, сақтау және сатумен айналысатын кәсіпорындарға облыстық бюджет­тен бөлінген 975 миллион теңгенің көп көмегі тиді. Баса атап өтерлік жәйт, өңір өзін азық-түліктің бар­лық түрімен жеткілікті қамтамасыз ете алатын жағдайға көтерілді. Өндіріс орындары шоғырланған орталықтар төңірегінде азық-түлік белдеуін құру облыс халқының 78,4 пайызын құрайтын қалалықтар үшін тәуір шара болып отыр. Елбасының биылғы Жол­дауын­да алға қойылған ірі міндеттерді іске асыруға байланысты қараған­дылықтар қосар үлеске жан-жақты тоқталған облыс басшысы индус­трия­лық-инновациялық дамуды үделетудің жоспарларын таныс­тырды. Аймақтың жаңа өнеркәсіп саясатының тәсілдері анықталып, өндірістік әлеуетін барынша пай­далануға бағытталған инвести­циялық маңызды жобалардың нақтыланғаны айтылды. – Жаңа қызметіме кіріскен үш айда өңірдің барлық қалалары мен аудандарын аралап, жағдаймен тікелей таныстым. Өзекті мәсе­ле­лер бірлесе талқыланып, шешу мүмкіндіктері қарастырылды, – деп сөзін сабақтаған С.Ахметов “Арселор Миттал Теміртау” компа­ниясы басшыларымен өткізілген кеңесте кәсіпорынның индустрия­лық-инновациялық бағдарламаны атқаруға белсенді атсалысуы, тауарларды сатып алуда қазақстан­дық үлесті ұлғайтуы, еңбек қауіп­сіз­дігін жақсартуы, жұмысшы кадр­ларын даярлауды жандандыруы туралы мәселелер қойылғанын ортаға салды. Шахталарға техни­ка­лар көбіне сырттан сатып алынады. Ал көмір өндірушілердің оған мұқтажын жергілікті өндірістер де өтей алар еді. Сондықтан өзіміздің мәшине жасау зауыттары өнімдерін пайдалануға бет бұрылуы қажет. Бұл екінші жағынан тұрақты жұ­мыс орындарын құруға мүмкіндік беретіндігімен маңызды. Көмір қабаттарынан метан газын жинақтау және залалсыз­дандыру жобасын кәдеге асыратын уақыт та жеткендігіне назар аудар­тылды. Оның шахталардағы тосын апаттардың алдын-алуға, тау-кен жұмыстары қауіпсіздігін сақтауға ықпалы үлкен болмақ. Шахтинск қаласының жыл сайын қыс айларында қиын жағ­дай­ға тап болуына әзірге толық тосқауыл жасала қоймағандығы да жасырын қалған жоқ. Мұндағы жылу электр орталығының қуат­ты­лығы төмен. Оны ұстауға мемлекет үнемі дотация ұлғайта алмайды. Тығырықтан шығудың жолы жоқ емес, бар. Өндірісті жаңғыртудың кешенді жоспарын жасауға берілген тапсырма соған арналған. Мұнан соң Серік Ахметов Елбасы тапсырмасына сәйкес ағымдағы жылы индустриялық-инновациялық дамуды өрістетудің бес жылдық жоспары бастау ал­ған­дығын айта келіп, химия, фарма­цевтика өндірісінде, агроөнеркәсіп кешенінде, металлургия, құрылыс индустриясы, энергетика салала­рын­да бірнеше маңызды жобалар­ды іске асыру алда тұрғандығын мәлімдеді. Баяндамашы, сонымен бірге, күн тәртібіндегі өткір мәселелердің қатарында балаларды мектеп жасы­на дейінгі мекемелермен қамтуды алға тартты. Қазіргі таңда бүлдір­шін­дердің қамтылуы 71 пайызға жетіп қалды. Алдағы уақытта ата-аналардың осыған байланысты тілегін қанағаттандыруға жағдай жақсара түседі. Биыл 900 орындық 4 балабақша салынбақ. Балдырған­дардың бұрынғы тәрбие ошақтары­ның мақсатты қолданыстағы емес 23-і коммуналдық меншікке қайта­рылады. Мұның өзі қосымша 1985 орынның ұсынылуына жол ашпақ. Сөйтіп, екі жыл ішінде өскіндердің барлығы, яғни 100 пайызы бала­бақшалармен қамтамасыз етіледі, деп сенім білдірді әкім. Бір жылда облыста атқарылған жұмыстарды егжей-тегжейлі тізіп шығуға мүмкін болмаса да осы ай­тыл­ғандардан-ақ халық мүддесін, ел келешегін мұрат еткен игілікті істер­дің көп екендігі аңғарылатыны анық. Облыс басшысы сөзі аяқталған соң әдеттегі жарыссөз орнына бұл жолы залда отырған жұртшы­лық­пен әң­гіме-кеңес құруға ниет етілді. Мұн­дай үрдіс жиналғандар ті­леуінен шығып, жан-жақтан сұрақтар қою­шылар, ұсыныс-тілек­терін білдіруші­лер микрофон алды­на тізілді. Сұрақ кезегі алдымен тиген Ақ­то­ғай ауданының тұрғыны Мұрат Қасымов осы жақтан Балқашқа дейінгі жолдың ескіруіне байла­нысты оның жөнделуі қажеттігін жерлестері атынан жеткізіп тұр­ғандығын айтты. Мұның алдында ауданда болғанда жолдың жайымен тікелей танысқанын, сондықтан бұл мәселе назарда екенін ескертті әкім. Еңбек ардагері Виталий Мор­гиннің облыс орталығындағы кө­шелер мен аулалардың көгалдан­дырылуы кезіндегідей көлемде жүргізілмейтіндігі, бұл шараға бұрынғыдай барша қауым жаппай тартылуы керектігі ойы қолданды. Владимир Огарков Астана-Қарағанды бағытындағы жолдың тарлығын, көліктер ағыны өсе түс­кенін айтып, оның кеңейтілетіндігі жөнінде естіліп қалып жүрген сөздің мәнісін сұрады. Шынында, мұндай жоба бар деген әкімнің 4 жолақты кең жолдың құрылысы келесі жылы басталатындығы көпшілікке қуанышты хабар болды. Теміртаудағы “Отражение” қоғам­дық бірлестігінің жетекшісі Людмила Куртавцеваның қала эко­логиясының тұрғындар көңілін қат­ты алаңдатып отырғаны туралы сұра­ғына “Арселор Миттал Темір­тау” компаниясына бұл мәселе бойынша талап қатаңдатылғаны, металлургия­лық комбинатта газды тазартатын қондырғы орнатыла­тын­дығы, қор­шаған ортаны қор­ғау­дың басқа да шаралары қолданы­латындығы жайлы нақты жауап берілді. Сұрақтың қай тілде қойылуына қарай әкім жауабын сол тілде беріп, мән-жайға жете қанық­тырды. Біраз мәселелер жиын үстінде шешімін тауып жатты. – Елбасының біздің облысқа деген әрдайымғы биік сенімі мен үлкен үміті баршамызға зор жауап­кершілік жүктейді. Алда Жеңістің 65 және Қазақстан Магниткасының 50 жылдық мерекелері келе жатыр. Қос елеулі оқиға құрметіне қара­ған­дылықтар тартуы сүбелі болады ғой деп ойлаймын. Келесі жылы еліміз Тәуелсіздігінің 20 жылдық торқалы тойы. Әр аудан соған арнап өз өңірлерінде жұртқа ортақ сый ұсынса, одан артық кәде болмас еді, – деп қорытынды­лан­ған жиын қол шапалақтаумен аяқталды. Есеп беру жиынына Қазақстан Республикасы Президенті Әкім­ші­лігі Басшысының орынбасары Бауыржан Байбек қатысты. Айқын НЕСІПБАЙ, Қарағанды.