Қамқорлықтың қайтарымы болады

Бейсенбі, 15 қараша 2012 7:13

Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі (БҰДЖ) аясында денсаулық сақтау саласы мемле­кеттік саясатының мақсаты – ха­лықтың денсаулық жағдайын жақ­­сарту, олардың өмір сүру ұзақ­­тығын арттыру, аурудың алдын алуды дамытудың негізінде оны азайту және медициналық көмектің сапасы мен қолже­тім­ділігін арттыруға саяды.

Осы мақсатқа жету денсаулық сақтауды дамытудың басым стра­тегиясының сақталуын талап ете­ді. Денсаулық сақтау саласын­дағы мемлекеттік саясаттың ма­ңызды мақсаттарының қатарына медицина қызметкерлеріне жасалатын медициналық көмектің сапасы мен тиімділігін арттыру кіреді.

Бейсенбі, 15 қараша 2012 7:13

Бірыңғай ұлттық денсаулық сақтау жүйесі (БҰДЖ) аясында денсаулық сақтау саласы мемле­кеттік саясатының мақсаты – ха­лықтың денсаулық жағдайын жақ­­сарту, олардың өмір сүру ұзақ­­тығын арттыру, аурудың алдын алуды дамытудың негізінде оны азайту және медициналық көмектің сапасы мен қолже­тім­ділігін арттыруға саяды.

Осы мақсатқа жету денсаулық сақтауды дамытудың басым стра­тегиясының сақталуын талап ете­ді. Денсаулық сақтау саласын­дағы мемлекеттік саясаттың ма­ңызды мақсаттарының қатарына медицина қызметкерлеріне жасалатын медициналық көмектің сапасы мен тиімділігін арттыру кіреді.

Қазіргі таңда заманауи менед­жменттегі өзекті тақырыптардың бірі еңбекті негіздеу екені аян. Әрине ұйым өз мақсаты мен мін­детіне қол жеткізуге талпын­ған­да тауарлар мен қызметтерді өн­дірудің озық технологиясын құ­ру, білікті кадрларды жинау және олардың өзара әрекетінің тиімді құрылымын әзірлеу жет­кіліксіз болады. Әрбір қызметкер алдына қойылған міндетті орындау үшін барынша күш жұмсап, тиімді еңбек етуі қажет.

БҰДЖ енгізудің ең маңызды қағидатының бірі соңғы нәтиже бойынша еңбекке ақы төлеу екен­дігі талассыз. Медицина кадрлары, ең алдымен дәрігерлер ем­деу-алдын алу мекемелерінің ішкі ресурстарының аса ма­ңыз­ды бөлігі. Міне, сондықтан да олар­дың қызмет нәтижелілігі осыған байланысты қамтамасыз етіледі. Қазіргі таңда, денсаулық сақтауды қайта құру кезеңінде, техникалық, технологиялық және ұйымдастырушылық жаңартулар негізгі бағыттар болып отыр. Алайда, дәрігерге жан-жақты жағ­­дай жасап, оны ең жаңа құ­рал-жабдықтармен қамтамасыз етсең де нақты нәтижеге толық қол жеткізілмеуі де мүмкін. Біз­дің ойымызша, жоғарыда келті­рілген жаңартулармен бірге, же­тілдірілген тұжырымдаманың бас­ты нысаны медицина қызмет­керлері болып қала береді. Міне, сондықтан да олардың еңбек қызметін үнемі жаңғырту керек. Мәселенің мәнісі міне, осында.

Дәрігер мамандығының бе­дел­ділігі бүгінгі күні де жоғары болып отыр. Денсаулық сақтау­дағы еңбектің төмен негізделуіне қарамастан, медицина қызмет­кері мамандығын алғысы келе­тіндер саны азайып отырған жоқ. Жыл сайын медицина оқу орындарына түсу конкурсы ең жоғары болып тұр.

Кәсіптік медициналық қауым­дастық дәрігерлер мен қызмет­керлер құрамының біліктілік дең­гейіне, атқаратын қызметтің этикалық нормаларының сақта­луына, сыбайлас жемқорлықты еңсеруге жаңа талаптарды құруы тиіс. Кәсіптік қауымдастықтар мен қоғамдар болып біріккен дәрігерлік ұйымдар қызмет­кер­лерді аттестаттау мен сертификат беруде, жоғары білікті мамандарды анықтау мен көтермелеуде, біліктілігі төмен мамандардан арылуды жүргізуде шешуші рөл атқаруы тиіс. Сонымен қатар, экономикалық негіздеуді арттыру жөніндегі мынадай іс-шаралар жүзеге асырылуы тиіс:

- медициналық қызметкерлер еңбегіне ақы төлеуді экономика бойынша орташа деңгейге дейін арттыру;

- жас мамандарға қаржылық және әлеуметтік қолдау көрсету мүмкіндігі (тұрғын үй немесе жалдаудың жартылай төлемін беру, несиеге қол жеткізу, меди­ци­налық мекеменің араласуы ар­қы­лы ипотекалық бағдарлама­ларға қатысу мүмкіндігін ұсыну);

- еңбекке ақы төлеудің диф­ференциялылығын күшейту, оның ынталандырушы бөлігін арт­­тыру (25-30%-дан кем емес), ме­дициналық ұйымдарда бөлек бө­лімшелер мен қызмет­керлер­дің емдеу-профилактикалық қыз­ме­тінің соңғы нәтижесінің нақты қызмет көлемдері мен көрсет­кіштерін есепке алу негізінде экономикалық ынталандыру жү­йелерін енгізу.

Сонымен, медициналық қыз­меткердің еңбегін уәждеу – адамды қызметке ынталандыратын ішкі және сыртқы қозғаушы күш­тердің жиынтығы, олар қызмет­тің шектерін және нормаларын қояды, осы қызметке белгілі бір мақсаттарға жетуге бағытталған бағдар береді. Оның ынталандырушы факторы медициналық қыз­метті жүзеге асыратын қыз­меткерлердің лауазымдық мін­дет­терін адал атқаруы, жұмысты орындаудың жоғары сапасы. Со­ның ішінде аса күрделі және шұ­ғыл жұмыстарды, бас­тама­шыл­дық, шығармашылық бел­сенділік және басқа да жетіс­тіктер үшін ақшалай сыйақы түріндегі ма­дақ­тауды анықтай­тын құқықтық негізі Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің 2012 жылғы 13 сәуірдегі № 245 бұйрығымен бекітілген диффе­рен­ция­ланған қосымша ақы тө­леу болып табылады.

Жаңа технологиялар, дәрі-дәр­мектер, диагностикалау мен емдеу әдістерінің пайда болуы қа­зіргі заманғы дәрігерден білі­мінің тұрақты жетілдіріп отыруын талап етеді. Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан хал­қына 2011 жылғы Жолдауында «Әрбір қазақ­стандықтың жеке ұстанымы «өмір бойы білім алу» болуы тиіс» деп атап көрсетті. Бұл, сон­дай-ақ дипломнан кейінгі жоғары кәсіптік білімге де қатысты, ол үшін қазіргі кезде барлық жағ­дайлар жасалды. Жеке ал­ғанда, Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институтында Дип­ломнан кейінгі және қо­сымша кәсіптік білім беру орталығы (ДҚО) бар, оған: кардиология, ішкі аурулар, гастроэнтерология, клиникалық және зертханалық диагностика кафедралары кіреді.

ДҚО орталығының негізгі бағыты білім беру қызметі, со­ның ішіне қосымша медици­налық бі­лім беру, дәрігерлерді жетілдіру циклдары және дипломнан ке­йін­гі білім беру, резидентурада тар шеңберлі маман­дықтар бойынша кадрларды даярлау.

Білім беру үрдісіне біздің инс­титуттың жетекші ғылыми қыз­меткерлері, атап айтқанда, 15 медицина ғылымдарының докторы мен 36 ғылым кандидаты қа­тысады.

Оқу орталығы біліктілікті арттыру және қайта даярлау цикл­дарында денсаулық сақ­тау­дың мемлекеттік мекемелерінің дәрі­герлерін даярлауға тапсырысты орындауды іске асырады. Қазір мемлекеттік тапсырыс аясында біліктілікті арттыру циклдарында 72 маман, 036 бағдар­ламасымен қайта даярлау циклында 14 дә­рігер, біліктілікті арттыру циклында 15 дәрігер білім алуда. Жамбыл облыстық жедел жәрдем қызметінің 140 фельдшеріне «каскад» әдісімен біліктілікті арттыру циклы жүр­гізілді.

Біліктілікті арттыру циклдары кардиология, ішкі аурулар, нефрология, ревматология, гастроэнтерология, аритмология, эндокринология, аллергология және иммунология, функционалдық диагностика, медициналық реабилитология мамандықтары бойынша жүргізіледі.

Облыстық денсаулық сақтау департаменттерінің өтінімдері арқылы ел өңірлерінде көлемі 200 сағаттан асатын ішкі меди­цинаның өзекті мәселелері жө­нін­де біліктілікті арттырудың көшпелі циклдары өткізілді.

Резидентурада білім беру кардиология, ішкі аурулар, гастроэнтерология, эндокринология, аллергология және иммунология пәндерімен жүргізіледі.

Орталық заманауи компьютерлермен мультимедиялық проекторлармен, интерактивті тақ­талармен жабдықталған. Кардиохирургтарды интервенциялық дағ­дыларға үйрету үшін си­муляциялық орталық бар.

Сондай-ақ ДҚО орталығының қызметкерлері он-лайн режімінде облыстардың практикалық ден­саулық сақтау дәрігерлеріне ішкі аурулардың түрлі аспектілері негізінде дәрістер жүргізеді. Күр­делі клиникалық жағдайларда телемедициналық технологиялар көмегімен Қазақстан өңірлеріне консультациялық-диагнос­тика­лық көмек көрсетеді.

Орталықтың қызметкерлері ғылыми-техникалық бағдарла­ма­лар мен гранттарды орын­дауға, сондай-ақ конференциялар мен съездерді әзірлеуге және жүргі­зуге белсенді қатысады.

Осылайша, кәсіби деңгейді тұрақты жетілдіру және диффе­ренцияланған қосымша ақы тө­леу түріндегі экономикалық ын­та­лан­ыру науқастарға көрсет­ілетін ме­дициналық қызмет сапасын жақ­сартудың басты факторына айнал­мақ. Міне, сонда ғана қамқор­лықтың қайтарымы болады.

Сәлім БЕРКІНБАЕВ,

Денсаулық сақтау министрлігі Кардиология және

ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институтының директоры,

медицина ғылымдарының докторы,

профессор.