Екі күнге созылған мерейтойлық шара аясында Астанадан арнайы келген «Egemen Qazaqstan» республикалық газеті» АҚ басқарма төрағасы Дархан Қыдырәлі, академик Ғарифолла Есім, қазақтың айтулы ақындары – Несіпбек Айтұлы, Тыныштықбек Әбдікәкімұлы, қоғам қайраткері Түсіпхан Түсіпбеков, газеттің ардагері Оңдасын Елубай бастаған, «Шығыс Ақпарат» АҚ басқарма төрағасы Серік Жеңісов, облыстық Ішкі саясат басқармасы басшысының орынбасары Айдар Садырбаев, семейлік жас журналистер қостаған топ шежірелі Шыңғыстауды бетке алып, ұлы Абай мен Шәкәрім кесенелеріне тәу етіп, ұлттың темірқазығына айналған тұлғалар рухына Құран бағыштады. Кесене басында қонақтарды қарсы алған абайлық ақын Төлеген Жанғалиевтің Елбасының тікелей қамқорлығымен тұрғызылған ғибадат орнының қалай салынғандығы, Абай, Шәкәрім ұрпақтары, олардың тартқан қасіреті жөніндегі тұшымды, ғибратты әңгімелері зиярат етуші қауымды бір сәт ойлантып тастағаны рас. Бұдан кейін қонақтар Абай ауданының орталығы – Қарауыл ауылындағы 2018 жылы қайтадан жаңаша кейіпте сомдалып, ашылған ақын ескерткішіне гүл шоқтарын қойды. Ескерткіш басында сөз алған басылым басшысы Д.Қыдырәлі: «Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев «Абай сөзі – қазақтың бойтұмары. Абай мұрасы – қазақтың ең қасиетті қазынасы» деп бекерге айтпаса керек. Еліміздегі кез келген дүние, маңызды, ауқымды шаралар Абайдан, Абайға тағзым етуден басталуы керек. Бұл іс игі дәстүрге айналуы қажет. «Egemen Qazaqstan» газетінің ғасырлық мерейтойын Абай елінен бастап жатқанымыздың себебі де – осы», деді. Жергілікті ақсақалдардың айтуынша, Мемлекет басшысы Абай еліне 5 мәрте ат басын тіреген екен. 1991 жылы желтоқсан айында жалпыхалықтық Президент сайлауында жеңіске жеткеннен кейінгі Ант беру салтанатына қасиетті Абай жерінен белгілі халық ақыны Шәкір Әбенов Алматыға арнайы шақырылып, күллі қазақ елінің атынан бата бергені де жұртшылық есінде.
Осындай құт қонып, қасиет дарыған өлке бүгінде өсіп-өркендеп, дамып келе жатқанын Абай ауданының әкімі Жарқынбек Байсабыров өз сөзінде атап өтіп: «Былтырғы ел болып, жұрт болып жұмыла жасаған жұмысымыз – аудан орталығына Абай атамыздың еңселі, түпнұсқаға жақын келетін ескерткішін орнатуымыз. Ескерткішті абайлық талантты жас мүсінші Нұрбол Қалиев жасап шықты. Ескерткіш ашылғаннан кейін сол аумақты абаттандырып, субұрқақ орнаттық. Былтыр ауданымызда тұңғыш рет балаларға арналған 50 орындық бассейн ашылды. Ұлылар мекенінде осындай игілікті жұмыстар қолға алынып жатыр. Ғасырлық тағылымды тарихы бар «Егеменнің» мерейтойы Абай елінен бастап жатқандарыңыз біз үшін мәртебе, зор құрмет» деп алғысын жеткізді.
«WORLD OF EGEMEN KAZAKHSTAN» онлайн бұрышы ашылды
Шыңғыстаудан бастау алған шаралар легі екінші күні алаш қайраткерлерінің табаны тиген, аялы алақанының табы қалған, Алаш Орданың астанасы болған Семей қаласында жалғасты. Қаладағы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің әкімшілік ғимаратында басылымның 100 жылдығына орай «WORLD OF EGEMEN KAZAKHSTAN» ақпараттық-интеллектуалдық онлайн бұрышы ашылды. Енді оқу орнының студенттері мен ұстаздары жоғары технологиялар көмегімен газетте, басылымның сайтында жарияланған дүниелерді оқи алады. Университет ректоры Мейір Ескендіровтың айтуынша, алдағы уақытта Семей қаласының әр ауданында орналасқан университет филиалдарында осындай смарт бұрыштар орнатылады. «Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласына орай Семейде көптеген игі істер атқарылуда. Енді біздің университетте республикалық «Egemen Qazaqstan» газетінің тарихы зерттеліп, студенттеріне терең бағдарлы жұмыстар жүктелмек. Соның бірі газеттің 100 жылдығына орай ашылған – «WORLD OF EGEMEN KAZAKHSTAN» онлайн-смарт бұрышы» дейді ол.
Университет ішінен ашылған «АКМЕ» халықаралық клубының бұл жолғы отырысы «Egemen Qazaqstannyń» 100 жылдық мерейтойына арналды. Дөңгелек үстелге абайтанушы ғалым Ғарифолла Есім, Шәкәрім университетінің профессоры Арап Еспенбетов, «Егеменнің» ардагерлері Оңдасын Елубай мен Дәулет Сейсенұлы, семейлік зиялы қауым өкілдері, студенттер қатысып, газет жайындағы ойларын ортаға салды. Отырыстың ашылуында сөз алған «Egemen Qazaqstan» республикалық газеті» АҚ басқарма төрағасы Дархан Қыдырәлі басылымның 100 жылдығы мемлекеттік деңгейде атап өтілетінін, Үкімет қаулысы шығып, арнайы жоспар бекітілгенін жеткізді. Ел газеті «Егеменде» Смағұл Сәдуақасов, Жүсіпбек Аймауытұлы, Мұхтар Әуезов, Бейімбет Майлин, Сәкен Сейфуллин, Тұрар Рысқұлов сынды алаш ардақтылары басшылық қызмет атқарғанын тілге тиек етті. «Сондықтан да біз еліміздің 100 жылдық жылнамасы – «Егеменнің» ғасырлық тойын Абай елінен, Семей қаласынан бастап отырмыз. Абайға, Шәкәрімге, Мұхтарға тағзым етіп келіп отырмыз. Алдағы уақытта Орынборға бару жоспарымызда бар», деді Д.Қыдырәлі.
«Егемен» жайындағы ел лебізі
Тыныштықбек ӘБДІКӘКІМҰЛЫ, ақын, Мемлекеттік сыйлықтың иегері:
− Әр нәрсенің әділін, ақиқатын айтуға тиіспіз. Аталған басылым ғасырлар бойы «мың өліп, мың тірілген» халқымыздың өткен ғасырдағы коммунистік жүйеден көрген орасан зобалаңдарының да, қызылпатшалық орыс империясы тарапынан тартқан сұмдық тақсіреттерінің де, социалистік қоғамдағы құдайсыздық пен орыстық шовинизм жойымпаздығының да дәуірлік айнасы іспеттес болды. Еліміз тәуелсіздік алған мезеттен бастап жаңа саяси жүйенің, дербес ел ретінде рухани жаңғыра отырып, Мәңгілік Ел болу жолындағы жетістіктеріміздің әлемдік жаршысына айналды. Әрине, бұрынғы «Социалистік Қазақстан» газетінің қазақ мәдениеті мен әдебиетіне қосқан үлесін жоққа шығаруға болмайды. Ол – со замандағы бейбіт өмірдің, өнер мен білімнің, еңбектің қолдаушысы да бола білді. Мәселен, кезінде көптеген талантты жастардың қаламгер болып қалыптасуына тигізген зор әсерін айтпай кетуге әсте болмайды. Өткен тарихымызды, ұлттың өзін-өзі тану жолында жарияланып жатқан дүниелер өз алдына бөлек әңгіме. Сондай-ақ о замандағы «Социалистік Қазақстан» басылымының тағы бір ерекшелігі – оның қарапайым еңбек адамдарының жеткен жетістіктерін ұдайы насихаттаумен қатар, мұң-мұқтаждарына да үнемі сергек қарап, қоғамда бола қалған әр әділетсіздікке дер кезінде үн қатып отыратын белсенділігі болатын. Бүгінгі «Egemen Qazaqstan» редакциясының өз қызметінде сол дәстүрді де ықылас-ыждаһатпен шынайы жалғастырып келе жатқанына қуанамыз. Халық сүйіп оқитын басылымға айналудың – ол да бір кепиетті кепілі. «Egemen Qazaqstan» газетінің осынау ғасырлық шежіресі – еліміздің жарқын болашағы жайында жазыла бастаған мәңгілік тарихының күрделі «кіріспе бөлімі» ретінде жадымызда сақталады. Оған еш күмән жоқ.
Арап ЕСПЕНБЕТОВ, Шәкәрім университетінің профессоры:
− Мен «Егеменді» 70 жылдан бері оқимын. 4 жасымда хат таныдым. Әкем маған «СҚ-ны» әкел» дейтін. Өзі оқи білмегеннен кейін мені үйрету үшін дауыстап оқытады екен. Сол кезден бері газетті оқып келемін. Шын мәнінде, «Егемен» халықтың көзі, құлағы һәм тілі болып келеді. 200 мыңдай оқырманы бар газет елімізде жоқ. Біз басылымдағы жаңашылдықтарға үнемі көз тігіп отырамыз. Газет әлемдегі беделді басылым «Нью-Йорк Таймспен» меморандумға қол қойғанда айрықша қуандық. ХІХ ғасырдың орта кезінен бері шығатын америкалық басылымның тиражы 2 миллиондай екен. Сондағы жаңалықтарды әкеліп енгізу, үздік мақалаларды аударып жариялау газет мазмұнын байыта түсті деуге болады. Мысалы, «Әлемдегі ең қауіпті вирус не?», «Шағын фермалардағы жоғары технология» тақырыптары қандай! Осының бәрі жай ақпарат үшін беріле салған дүние емес, өз еліміз де пайдалансын, қолдансын, бізге де енсін деген ізгі ниеттен туған қадам. Сондықтан қай кезде де «Егеменнің» орны бөлек. Басылым қазіргі қазақ тілінің қалыптасуына да зор ықпалын тигізіп жатыр. «Егеменнің» 100 жылдығы − есейген қазақ баспасөзінің 100 жылдығы.
Түсіпхан ТҮСІПБЕКОВ, қоғам қайраткері:
− «Егемен» елдің газетіне айналды. Соңғы жылдары газет бетінде сан алуан тақырыпты қамтыған сыни мақалалар жиі жарық көріп, игілігін ел көріп жатыр. Соның нәтижесінде халық басылымға бір табан жақындады. «Егеменнің» назарына іліккен тақырып еш уақытта елеусіз, ескерусіз қалмайды. Басылымның әсіресе аймақтардағы әлеуметтік мәселелерге ерекше көңіл бөліп, шалғай ауылдардағы жұрттың мұң-мұқтажын жүйелі түрде көтеріп отыруы бізді айрықша қуантады. Мәселен, «Егеменде» шекаралық аймақтар мәселесі бір емес, бірнеше рет көтерілді. Оның нәтижесінің қалай болғанын көзі қарақты оқырман білсе керек. Ғасырлық тойын атап өтіп жатқан басылым осы бағытынан әсте таймайтынына кәміл сенеміз.
Раушан ҚАБЖАНҚЫЗЫ,
Азамат ҚАСЫМ,
«Egemen Qazaqstan»
Шығыс Қазақстан облысы
